فرش ماشینی یکی از اجزای ضروری خانه‌های ایرانی است که علاوه بر زیبایی، نقش مهمی در راحتی و آسایش محیط زندگی دارد. یکی از مهم‌ترین قسمت‌های این فرش‌ها که نیاز به توجه ویژه دارد، ریشه‌های آن است. گره زدن ریشه فرش ماشینی علاوه بر زیبایی بخشیدن به آن، به دوام و طول عمر فرش نیز کمک می‌کند. در این مقاله، با روش‌های گره زدن ریشه فرش ماشینی آشنا خواهید شد و می‌توانید به راحتی این کار را در خانه انجام دهید.
چرا گره زدن ریشه فرش مهم است؟
گره زدن ریشه فرش ماشینی از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این گره‌ها باعث جلوگیری از آسیب دیدن و پراکندگی نخ‌های ریشه در طول زمان می‌شوند. همچنین، گره‌های مرتب و زیبا به فرش ظاهری زیبا و تمام شده می‌دهند و باعث می‌شوند فرش مدت بیشتری در خانه شما به خوبی حفظ شود.
ابزار مورد نیاز برای گره زدن ریشه فرش ماشینی
برای گره زدن ریشه فرش ماشینی، به چند ابزار ساده نیاز دارید. این ابزار عبارتند از:
-
نخ ریشه: معمولاً این نخ‌ها از جنس پلی‌استر یا نخ‌های مخصوص فرش هستند.
-
قیچی: برای کوتاه کردن نخ‌ها به طول مورد نظر.
-
دستگاه مخصوص ریشه زنی (در صورت لزوم): در صورتی که نیاز به دقت و سرعت بالا دارید، استفاده از دستگاه ریشه زنی می‌تواند مفید باشد.
-
سوزن: برای انجام برخی از انواع گره‌ها.
روش‌های گره زدن ریشه فرش ماشینی
در این قسمت به شش روش مختلف و راحت برای گره زدن ریشه فرش ماشینی پرداخته‌ایم که شما می‌توانید بر اساس راحتی و شرایط خود یکی از آنها را انتخاب کنید.
۱. گره زدن ساده
یکی از روش‌های رایج و راحت، گره زدن ساده است که در آن نخ‌های ریشه به طول مناسب بریده می‌شوند و سپس یک گره ساده روی هر نخ زده می‌شود.
مراحل:
-
نخ‌های ریشه را به طول 10-15 سانتیمتر بریده و به طور مساوی کنار هم قرار دهید.
-
یک گره ساده بر روی هر دسته نخ بزنید.
-
با استفاده از قیچی، ریشه‌ها را کوتاه کنید تا یک اندازه شوند.
۲. گره فرانسوی
گره فرانسوی یک نوع گره پیچیده‌تر است که به فرش جلوه‌ای خاص می‌دهد.
مراحل:
-
نخ‌ها را به طول مناسب بریده و به دسته‌های کوچک تقسیم کنید.
-
از یکی از انتهای نخ‌ها شروع کرده و نخ‌ها را به صورت دایره‌ای در یکدیگر گره بزنید.
-
گره را محکم کنید و نخ‌های اضافی را با قیچی کوتاه کنید.
۳. گره دوبل (دوگانه)
در این روش، دو نخ به هم پیچیده می‌شوند تا گره‌ای محکم‌تر و مقاوم‌تر تشکیل دهند.
مراحل:
-
دو نخ ریشه را از دو طرف برش بزنید.
-
نخ‌ها را به صورت موازی کنار هم قرار دهید و یک گره دوگانه در وسط آنها بزنید.
-
گره را محکم کشیده و نوک نخ‌ها را برش دهید.
۴. گره شلواری
این روش بیشتر در فرش‌های دستباف یا فرش‌های ظریف کاربرد دارد و به دلیل پیچیدگی کمی که دارد، نیاز به دقت بالاتری دارد.
مراحل:
-
نخ‌ها را به طول مناسب بریده و مرتب کنید.
-
نخ‌ها را به صورت دوگانه در هم فرو برده و گره بزنید.
-
گره را محکم کرده و از یکدیگر جدا کنید.
۵. گره کشویی
این گره بیشتر در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهید ظاهر فرش نرم‌تر و روان‌تر باشد.
مراحل:
-
نخ‌ها را در کنار هم قرار داده و در جهت‌های مختلف بچرخانید.
-
گره را با دقت کشیده و به ترتیب نخ‌ها را در هم فرو ببرید.
-
در نهایت، ریشه‌ها را به اندازه کوتاه کنید.
۶. گره گلی
گره گلی یکی از روش‌های زیبا و ساده برای ریشه زنی است که برای فرش‌های ماشینی معمولی و لوکس قابل استفاده است.
مراحل:
-
نخ‌های ریشه را از ابتدا تا انتها به صورت مرتب بچینید.
-
یک گره گل مانند با استفاده از نخ‌ها بزنید.
-
گره را محکم کرده و نخ‌های اضافی را برش دهید.
نکات مهم در گره زدن ریشه فرش ماشینی
-
استفاده از نخ مناسب: نخ ریشه باید از جنس مقاوم و مرغوب باشد تا در طول زمان دچار آسیب نشود.
-
دقت در اندازه‌گیری: نخ‌ها باید به اندازه دقیق بریده شوند تا فرش ظاهری مرتب و هماهنگ داشته باشد.
-
گره زدن محکم: همیشه گره‌ها را به اندازه کافی محکم کنید تا در طول زمان از هم باز نشوند.
چطور گره زدن ریشه فرش را سریع‌تر انجام دهیم؟
اگر قصد دارید گره زدن ریشه فرش ماشینی را سریع‌تر انجام دهید، می‌توانید از دستگاه‌های مخصوص ریشه زنی استفاده کنید که کار شما را راحت‌تر و سریع‌تر می‌کنند. این دستگاه‌ها می‌توانند نخ‌های ریشه را با دقت و سرعت بالاتر گره بزنند.
نگهداری از ریشه فرش ماشینی
پس از گره زدن ریشه فرش، بهتر است از روش‌های مراقبت و نگهداری مانند تمیز کردن منظم ریشه‌ها و جلوگیری از تماس فرش با رطوبت زیاد استفاده کنید تا طول عمر فرش بیشتر شود.
ریشه فرش و روش ریشه زنی
ریشه فرش به نخ‌هایی گفته می‌شود که بعد از کامل شدن بافت فرش، از لبه آن بیرون می‌آیند. این ریشه‌ها در فرش‌های دستباف، ادامه چله‌کشی اصلی فرش هستند. در فرش‌های ماشینی نیز روش‌های مختلفی برای ریشه زنی وجود دارد و معمولاً ریشه‌ها به صورت پیش‌ساخته و به شکل نوار به لبه‌های فرش متصل می‌شوند. ریشه فرش به منظور زیبایی و استحکام بیشتر به کار می‌رود و می‌تواند فرش را در برابر آلودگی‌ها، حیوانات، فشار، گرد و غبار و رطوبت محافظت کند و یک حاشیه امن برای آن ایجاد نماید.
ریشه زنی به منظور جلوگیری از باز شدن بافت فرش و افزایش دوام آن صورت می‌گیرد. اگر ریشه زنی انجام نشود، بافت فرش به سرعت در اثر پا خوردن و اصطکاک آسیب می‌بیند و مانند یک لباس پشمی، شل و خراب می‌شود.
بهترین روش‌های گره زدن و تزیین ریشه فرش در خانه
ریشه فرش‌ها به عنوان محافظ بافت فرش عمل می‌کنند و برای جلوگیری از آسیب، گره زدن بهترین و مؤثرترین روش است. ریشه زنی فرش‌ها روش‌های مختلفی دارد که رایج‌ترین آنها به شرح زیر است:
-
-
دو گره
-
دو گره یکی از بهترین روش‌ها برای بافت ریشه و محافظت از آن است. در این روش، ریشه‌های فرش به صورت گره‌های ۲ تا ۵ تایی تقسیم می‌شوند و سپس با یک دست، ریشه‌ها گرفته شده و با دست دیگر، دسته ریشه‌ها پیچیده می‌شود. چرا که این روش دارای کشش زیادی است، برای فرش‌های ماشینی و فانتزی مناسب است، اما باید از آن برای فرش‌های قدیمی پرهیز کرد زیرا ممکن است به بافت اصلی فرش آسیب بزند. شستشوی فرشی که از این روش استفاده کرده باشد، در مقایسه با روش‌های دیگر دشوارتر است، اما استحکام و زیبایی بیشتری دارد.
-
گره نخودی
یکی دیگر از روش‌های تزئین ریشه فرش ماشینی، گره نخودی است که نسبت به دو گره بسیار ساده‌تر است. در این روش، فقط ریشه‌ها به دسته‌های ۲ تا ۵ تایی تقسیم می‌شوند و به سادگی به دور هم پیچیده می‌شوند و گره زده می‌شوند. این روش، به رغم سادگی‌اش، می‌تواند برای انواع فرش‌های ماشینی و دستباف مناسب باشد. اگرچه گره نخودی به اندازه دیگر روش‌ها زیبا و جذاب نیست، اما به خوبی می‌تواند ریشه‌های فرش را محافظت کند و در عین سادگی، کاربردی است.
-
گره زنجیره
یکی از روش‌های خوب برای گره زدن ریشه‌های فرش، گره زنجیره‌ای است که به خصوص برای فرش‌هایی با ریشه‌های بلند مناسب است. در این روش، باید زنجیره‌های محکمی بسازیم زیرا این زنجیره‌ها می‌توانند به دوام و زیبایی فرش کمک کنند. برای درست کردن گره زنجیره، ابتدا یکی یا دو گره کوچک روی ریشه فرش می‌زنیم و سپس در فاصله ۲ یا ۳ سانتی‌متری بالای این گره‌ها، ریشه‌ها را به گره‌های کناری وصل می‌کنیم. این کار باید تا زمانی که گره‌های کوچک تمام شوند ادامه یابد تا استحکام و زیبایی لازم را داشته باشد.
-
گره پنجره
برای تزئین فرش‌هایی با ریشه‌های بلند می‌توان از روش گره پنجره استفاده کرد. در این روش، ابتدا باید یک یا دو گره کوچک روی ریشه فرش بزنیم. بعد از اینکه این گره‌ها محکم شد، در فاصله ۱.۵ سانتی‌متری از آن، بین ۳ تا ۵ رشته ریشه را به هم گره می‌زنیم. این کار را تا زمانی که تمام ریشه‌ها تمام شوند ادامه می‌دهیم و در پایان، ریشه فرش شکلی شبیه به پنجره می‌گیرد که هم زیباست و هم محکم.
-
گره با نخ
یک روش ساده دیگر برای تزئین ریشه فرش، استفاده از نخ یا کش است. این روش بسیار آسان است و به ریشه‌ها آسیب نمی‌زند. در این روش، ریشه‌ها را به دسته‌های ۳ تا ۵ تایی تقسیم کرده و با یک نخ یا کش بسته می‌شوند. این کار در زمان شستشوی فرش هم برای ما مشکلات کمتری بوجود می‌آورد و می‌توان به سادگی ریشه‌ها را شست.
-
گره زدن ریشه با روش بافت
یکی دیگر از روش‌های تزیین ریشه فرش، بافت ریشه‌ها است که به خصوص برای فرش‌های با ریشه‌های بلند مناسب است. در اینجا مانند بافت مو، ریشه‌ها را به دسته‌های ۳ تایی تقسیم کرده و سپس این دسته‌ها را به طور متناوب از لابه‌لای هم عبور می‌دهیم و در نهایت با یک کش ساده آنها را می‌بندیم.
جمع‌بندی نهایی
برای تزیین ریشه فرش‌ها در خانه می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد مثل دو گره، گره نخودی، گره پنجره‌ای، گره زنجیری و روش‌های دیگر. هر کدام از این روش‌ها مزایای خاص خود را دارند و می‌توانند به زیبایی و استحکام فرش کمک کنند.