“`html
هر آنچه درباره ی سکته مغزی باید بدانید
سکته ی خفیف، برخلاف سکته مغزی، معمولاً به ناتوانی های دائمی منجر نمی شود. از آنجایی که علائم سکته ی خفیف و سکته ی مغزی بسیار مشابه هستند، در صورت بروز هر گونه علامتی از این قبیل، باید به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.
آگاهی از علائم سکته ی خفیف به شما این امکان را می دهد که بتوانید درمان را سریعتر آغاز کنید. تقریباً از هر ۳ نفری که دچار سکته ی خفیف می شوند، یکی از آن ها بعداً سکته مغزی می کند! بنابراین، درمان به موقع بسیار حائز اهمیت است.
علائم سکته خفیف چیست؟
تشخیص سکته ی خفیف دشوار است. ولی برخی از علائم می توانند نشان دهند که کدام نوع سکته اتفاق افتاده است. این علائم ممکن است زودگذر باشند.
شایع ترین علائم سکته خفیف شامل:
- مشکل در صحبت کردن (آفازی)
- ضعف عضلات مرتبط با صحبت کردن (دیزاتری)
- تغییر در بینایی
- سرگیجه و گیجی
- مشکلات در حفظ تعادل
- احساس مورمور شدن
- کاهش سطح هوشیاری
- سرگیجه
- بیهوش شدن
- سردرد شدید
- احساس غیرطبیعی در چشایی
- احساس غیرطبیعی در بویایی
- ضعف یا بی حسی در نیمی (چپ یا راست) از بدن یا صورت
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید!
۱) مشکل موقتی در صحبت کردن
فردی که دچار سکته ی خفیف می شود، ممکن است به طور موقت احساس کند که نمی تواند صحبت کند. بعد از این سکته، فرد ممکن است به پزشک بگوید که در زمان بروز مشکل، قادر به به یادآوری کلمات نبوده است.
علاوه بر این، او ممکن است در درک صحبت های دیگران و بیان درست کلمات مشکل داشته باشد. این حالت به نام آفازی موقت شناخته می شود و در بسیاری از موارد تنها علامت سکته ی خفیف به شمار می آید! مشکل در بیان می تواند نشان دهنده ی انسداد در عروق بخشی از مغز باشد که مسئول گفتار و درک زبان است. اگر این ناحیه آسیب ببیند، فرد علائم فوق را نشان می دهد.
۲) نابینایی موقت
گاهی اوقات سکته ی خفیف ممکن است باعث نابینایی موقت در یک یا هر دو چشم شود. این وضعیت به نام amaurosis fugax شناخته می شود. در این وضعیت، فرد به طور ناگهانی بینایی خود را در یک چشم از دست می دهد یا بینایی او مختل می شود. ممکن است دنیا برای او خاکستری به نظر برسد یا اشیاء را تار ببیند!
این وضعیت ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه به طول بیانجامد و سپس از بین برود. قرار گرفتن در نور روشن می تواند این مشکل را تشدید کند و ممکن است فرد نتواند کلمات را از روی کاغذ بخواند.
علت سکته ی خفیف چیست؟
لخته های خون، اصلی ترین علت بروز سکته ی خفیف هستند. سایر علت ها شامل:
- فشار خون بالا
- تصلب شرایین (آترواسکلروزیس)، در نتیجه باریک شدن رگ های خون به دلیل رسوب مواد
- بیماری های شریان کاروتید، که اغلب ناشی از بسته شدن شریان کاروتید داخلی یا خارجی است
- دیابت
- کلسترول بالا
سکته ی خفیف چقدر طول می کشد؟
علائم سکته ی خفیف می‌توانند تنها در یک دقیقه ظاهر و پایان یابند! اما به طور کلی، این سکته ها کمتر از ۲۴ ساعت طول می کشند و فرد معمولاً پس از آن هیچ علامتی ندارد.
بسیاری از اوقات، وقتی به پزشک مراجعه می کنید، علائم دیگر وجود ندارند. به همین دلیل، شما باید علائم و تجربیات خود را برای پزشک توضیح دهید. علائم سکته ی خفیف مشابه با سکته ی ایسکمیک هستند. سکته ی ایسکمیک شایع ترین نوع سکته است.
چه کنیم اگر فردی دچار سکته شده است؟
علائمی که به طور ناگهانی ظاهر می شوند، می توانند نشانه ای از سکته باشند. این علائم را به خاطر بسپارید!
صورت: اگر لب های فرد نامتقارن باشد یا هنگام لبخند تنها یک طرف لب او باز شود، این می تواند یک نشانه ی خطر باشد.
دست: بی حسی، ضعف یا فلجی در دست می تواند نشانه ای از خطر باشد. اگر مطمئن نیستید، از فرد بخواهید دست هایش را بالا بیاورد. اگر او نتواند دست هایش را بالا نگه دارد یا دستش بیفتد، این یک علامت خطر است.
“““html
تکلم و صحبت کردن: از فرد بخواهید جمله شما را تکرار کند. اگر گفتار فرد مبهم، بریدگی‌دار و یا حتی به طور کامل مفهوم شما را درک نکرد، این می‌تواند نشانه‌ای از سکته باشد!
عوامل خطر برای سکته خفیف و سکته مغزی
فشار خون بالا یکی از عوامل خطر بزرگ است. فشار خون می‌تواند به دیواره داخلی رگ‌ها آسیب برساند. این آسیب می‌تواند باعث بروز آترواسکلروزیس شود، به این معنا که لخته‌ای در دیواره رگ‌ها ایجاد می‌شود و در نتیجه ممکن است رگ پاره شود و خونریزی رخ دهد. این انسداد عروق می‌تواند باعث سکته خفیف نیز بشود.
اگر پزشک به شما گفته است که فشار خون بالایی دارید، باید به صورت مداوم فشار خون خود را زیر نظر داشته باشید. توصیه می‌شود که یک دستگاه فشار خون خانگی برای خود تهیه کنید و فشار خود را مرتب چک کنید.
گاهی اوقات افراد دچار “سندروم روپوش سفید” می‌شوند. یعنی وقتی پزشک فشار خون فرد را می‌سنجد، به خاطر اضطراب و استرس، فشار خون بالاتری نشان می‌دهد!
سندروم روپوش سفید چیست؟
به همین دلیل بهتر است فشار خون خود را در خانه به طور منظم اندازه‌گیری کنید. این کار به پزشک کمک می‌کند تا فشار خون طبیعی شما را بهتر بشناسد.
اگر در خانه دستگاه فشار خون دارید و نشانه‌های زیر را مشاهده کردید، باید به سرعت فشار خون خود را اندازه‌گیری کنید:
- سرگیجه
- تهوع
- عدم تعادل
- مشکل در راه رفتن
اگر دستگاه سنجش فشار خون در منزل ندارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. در شرایط اضطراری نیز با اورژانس تماس بگیرید.
دیگر ریسک فاکتورهای سکته خفیف شامل:
- کلسترول بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- چاقی
- فیبریلاسیون دهلیزی
بر اساس تحقیقات اخیر:
مردان بیشتر از زنان دچار سکته خفیف می‌شوند و افراد بالای سن نیز بیشتر در معرض خطر سکته خفیف قرار دارند.
سکته خفیف چطور تشخیص داده می‌شود؟
سکته خفیف معمولاً به آسیب دائمی مغز منجر نمی‌شود، اما اگر علائمی از آن مشاهده کردید، باید به سرعت اقدام پزشکی انجام دهید، زیرا ممکن است این علائم ناشی از سکته مغزی باشد! تشخیص سکته خفیف از سکته مغزی می‌تواند کار دشواری باشد.
این نیاز به ارزیابی و آزمایش پزشک دارد. بر خلاف سکته خفیف، سکته مغزی ممکن است آسیب دائمی به مغز برساند و این آسیب ممکن است باقی بماند. با این حال، علائم سکته می‌توانند به مرور زمان بهبود یابند.
تنها راه تشخیص دقیق بین سکته خفیف و سکته مغزی، استفاده از تصویر‌برداری مغز با سی‌تی‌اسکن (CT) یا ام‌آر‌آی (MRI) است.
همچنین اگر شما دچار سکته شده‌اید، معمولاً آسیب آن در مغز تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از سکته در سی‌تی‌اسکن مشخص نمی‌شود. پس از گذشت این زمان، آسیب‌های ایجاد شده بر روی مغز واضح‌تر خواهند شد. لذا، استفاده از ام‌آر‌آی (MRI) می‌تواند اطلاعات بهتری در مورد بافت مغز ارائه دهد.
برای بررسی بهتر علت سکته یا سکته خفیف، پزشک ممکن است دستور انجام سونوگرافی کاروتید را بدهد. در این آزمایش می‌توان گرفتگی عروق و لخته شدن پلاکت‌ها را بهتر مشاهده کرد.
این کار به پزشک این امکان را می‌دهد که از وجود یا عدم وجود گرفتگی در رگ کاروتید اطمینان پیدا کند. همچنین ممکن است نیاز به اکوکاردیوگرافی باشد، که در آن از وضعیت قلب برای بررسی لخته‌ها و گرفتگی‌ها استفاده می‌شود.
سکته خفیف چطور درمان می‌شود؟
روش‌های مختلفی برای درمان سکته خفیف وجود دارد. سکته‌های خفیف معمولاً باعث آسیب یا ناتوانی برای فرد نمی‌شوند، اما می‌توانند به عنوان هشداری برای سکته‌های بعدی عمل کنند. درمان سکته خفیف بر پایه بازگرداندن و تنظیم جریان خون در مغز است.
این فرایند نیاز به تشخیص درست علت سکته دارد تا پزشک بتواند به درمان مسبب آن بپردازد. به عنوان مثال، اگر مشکل از قلب ناشی شود، درمان متفاوتی را نیاز خواهد داشت.
“`
این وضعیت برمی‌گردد به مسدود شدن عروق مغزی.
روش‌های درمان سکته مغزی عبارتند از:
- درمان با دارو
- عمل جراحی
- تغییرات در شیوه زندگی
- داروهای ضد پلاکت
داروهای ضد پلاکت باعث می‌شوند که پلاکت‌های خون کمتر به هم بچسبند. این امر باعث کاهش احتمال ایجاد لخته خون می‌شود.
این داروها به طور معمول شامل:
- آسپرین
- کلوپیدوگرل
- پراسوگرل
- دی‌پیریدامول
- داروهای ضد انعقاد خون
این داروها جلوی تشکیل لخته خون در رگ‌ها را می‌گیرند و آنها را مسدود نمی‌کنند.
این گروه داروها شامل:
- وارفارین
- ریواروکسابان
- آپیکسابان
اگر وارفارین مصرف می‌کنید، حتماً باید تحت نظر پزشک باشید تا دوز مناسب را دریافت کنید.
روش کم تهاجمی برای درمان شریان کاروتید (آنژیوپلاستی کاروتید)
این یک روش جراحی است که به پزشک اجازه می‌دهد تا به شریان کاروتید با استفاده از کاتتر (لوله‌ای مخصوص) دسترسی پیدا کند.
آنژیوپلاستی کاروتید و استنت‌گذاری (CAS) از طریق یک برش کوچک جراحی انجام می‌شود. در این جراحی به بیمار داروهای مسکن داده می‌شود. سپس جراح در ناحیه کشاله ران یک برش کوچک ایجاد می‌کند و کاتتر را از طریق آن به شریان فمورال (شریان واقع در ران) وارد می‌کند.
سپس کاتتر را به آرامی به شریان کاروتید مسدود شده در گردن منتقل می‌کند. تصاویر اشعه ایکس کمک می‌کند تا جراح موقعیت شریان‌ها را مشاهده کند و بتواند اقدامات لازم را انجام دهد.
سپس جراح یک سیم از طریق کاتتر به محل انسداد در رگ می‌فرستد. در انتهای این سیم، یک بالون کوچک وجود دارد که بر دیواره داخلی شریان فشار می‌آورد. این کار موجب باز شدن شریان و افزایش جریان خون به مغز می‌شود.
در محل انسداد ممکن است یک استنت (لوله سیمی توری شکل) قرار داده شود. این استنت هم‌زمان با کاتتر بالون قرار داده می‌شود و با بالون گسترش می‌یابد. قرار دادن استنت در محل انسداد کمک می‌کند تا شریان باز شود و پس از آن بالون را خارج می‌کنند.
جراحی
شاید برای جلوگیری از سکته‌های آینده نیاز به جراحی داشته باشید. اگر شریان کاروتید شما به شدت تنگ شده باشد، پزشک ممکن است آنژیوپلاستی را توصیه نکند و به جای آن، جراحی اندآرکتومی کاروتید را انجام دهد.
در این جراحی، پزشک شریان کاروتید را از چربی‌ها و لخته‌ها پاک می‌کند تا رگ بهتر بتواند خون را منتقل کند و احتمال سکته مغزی یا سکته خفیف بعدی را کاهش دهد.
تغییرات در سبک زندگی
تغییرات در شیوه زندگی برای جلوگیری از سکته یا سکته‌های خفیف بعدی بسیار مهم است، زیرا ممکن است فقط اقدام‌های پزشکی کافی نباشند.
به عنوان مثال، اگر فشار خون شما بالا باشد، حتی اگر دارو مصرف کنید، داشتن رژیم غذایی پرنمک می‌تواند اثر را کاهش دهد.
این تغییرات شامل:
- ورزش منظم
- کاهش وزن
- خوردن میوه و سبزیجات به صورت منظم
- کاهش مصرف شیرینی و غذاهای سرخ کرده
- خواب کافی
- کاهش استرس
- کنترل مکرر شرایط پزشکی مثل دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا
چگونه از سکته خفیف جلوگیری کنیم؟
سکته خفیف و دیگر نوع سکته‌ها ممکن است اجتناب‌ناپذیر باشند. اما می‌توانید اقدامات احتیاطی انجام دهید تا از وقوع آن جلوگیری کنید.
همچنین بخوانید: