قارچ سیاه : تشخیص، عوارض و درمان موکورمایکوزیس
به گزارش رضیم : اگر چه عموم مردم باید نگران ابتلا به این بیماری نباشند، اما ضعف سیستم ایمنی ناشی از ابتلا به کرونا در افرادی که مشکلات سلامتی دیگری دارند می‌تواند منجر به ابتلا به قارچ سیاه شود. بیماری قارچ سیاه بیشتر در افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای و نقص در سیستم ایمنی هستند، پس از ابتلا به کرونا دیده می‌شود. این عفونت به وسیله گروهی از قارچ‌ها ایجاد می‌شود و بیشتر سینوس، ریه، پوست و مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به دنبال شیوع بیماری کرونا، اخبار مربوط به قارچ سیاه هم منتشر شده است. این بیماری نوعی عفونت تهاجمی است که باید به سرعت توسط پزشکان تشخیص و درمان شود؛ زیرا در غیر این صورت می‌تواند به بروز نقص عضو و یا حتی مرگ منجر شود.
قارچ سیاه چیست؟
بیماری «قارچ سیاه» به وسیله کپک موکور ایجاد می‌شود، که معمولاً در خاک، گیاهان، کود حیوانی و میوه‌ها و سبزیجات فاسد وجود دارد. «موکورمایکوزیس» در کشورهای مختلفی مثل آمریکا، استرالیا و هند دیده شده است. قارچ سیاه می‌تواند در بیمارستان‌ها و برای بیماران آسیب‌پذیر مانند بیماران پیوندی، از طریق ملحفه‌های بیمارستان، سیستم‌های تهویه یا چسب منتقل شود. بر اساس گفته‌های متخصصان، این کپک‌ها معمولاً از طریق سینوس‌ها وارد بدن می‌شوند و در آنجا مستقر شده و می‌توانند به فضای سر آسیب برسانند. اگر بدن نتواند این کپک‌ها را کنترل کند، این قارچ‌ها به اطراف مغز حمله می‌کنند و مشکلات جدی ایجاد می‌کنند. با این حال، به طور کلی، بدن انسان قادر است با این عفونت‌ها مبارزه کند و احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر در افرادی وجود دارد که سیستم ایمنی آن‌ها به طرز شدیدی ضعیف است، مانند بیماران پیوند عضو یا بیماران سرطانی.
علائم بیماری قارچ سیاه
علائم «موکورمایکوزیس» به ناحیه‌ای که قارچ در آن رشد کرده بستگی دارد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- سرفه
- درد سینه
- تنگی نفس
- تورم در یک سمت صورت
- سردرد
- گرفتگی سینوس‌ها
- ضایعات سیاه رنگ روی پل بینی یا درون دهان
- درد شکم
- حالت تهوع و استفراغ
- خونریزی گوارشی
- خون در مدفوع
- اسهال
اگر پوست دچار عفونت شود، ناحیه آسیب‌دیده ممکن است تاول زده، قرمز یا متورم شود. همچنین ممکن است این قسمت سیاه شود و احساس گرما یا درد ایجاد کند. این عفونت می‌تواند از طریق خون به سایر نواحی بدن گسترش یابد. به این وضعیت «موکورمایکوزیس منتشر» گفته می‌شود. زمانی که این اتفاق به وقوع بپیوندد، قارچ می‌تواند بر اندام‌هایی مانند طحال و قلب تأثیر بگذارد. در موارد شدید، فرد ممکن است تغییراتی در وضعیت روحی خود داشته باشد یا به کما برود. این وضعیت حتی می‌تواند کشنده باشد.
علل قارچ سیاه چیست؟
چندین نوع کپک می‌توانند منجر به موکورمایکوزیس شوند. این شامل گونه‌های «ریزوپوس» (Rhizopus)، «موکور» (Mucor)، «ریزوموکور» (Rhizomucor)، «کانینگاملا بروتولتیه» (Cunninghamella bertholletiae)، گونه‌های «آپوفیسومایسز» (Apophysomyces) و «لیختهایمیا» (Lichtheimia) است. رایج‌ترین نوع این کپک‌ها که باعث بیماری قارچ سیاه می‌شوند، ریزوپوس و موکور هستند.
انواع قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس
پنج نوع اصلی بیماری قارچ سیاه وجود دارد که عفونت‌های سینوسی – مغزی و ریوی شایع‌ترین آن‌ها هستند. یکی از ویژگی‌های بارز بیماری قارچ سیاه، شروع سریع تخریب بافتی است که ممکن است همراه با تب یا بدون تب باشد. تخریب بافت به علت حمله این کپک‌ها به رگ‌های خونی و ایجاد لخته خون است.
عوارض قارچ سیاه
از جمله عوارض موکورمایکوزیس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نابینایی
- لخته‌های خون یا مسدود شدن رگ‌های خونی
- آسیب عصبی
- مرگ
“`html
اگر موکورمایکوزیس درمان نشود، می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود. احتمال مرگ به این بستگی دارد که کدام بخش از بدن تحت تأثیر قرار گرفته است. عفونت‌های قارچ سیاه بیشتر در بیمارانی که Covid-19 شدید دارند و پس از مصرف داروهایی مانند کورتون یا دگزامتازون به وجود می‌آید. استفاده طولانی مدت از این داروها می‌تواند سیستم ایمنی بدن را به خطر بیندازد. به طور کلی، تمامی افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند، به ویژه کسانی که دیابت دارند، در معرض ابتلا به قارچ سیاه قرار دارند.
چه کسانی به بیماری قارچ سیاه مبتلا می‌شوند؟
موکورمایکوزیس بیماری نادری است، اما بیشتر در افرادی که از نظر بهداشت فردی و محیطی در وضعیت مناسبی نیستند یا افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که توانایی بدنشان را برای مبارزه با میکروب‌ها و بیماری‌ها کاهش می‌دهد، دیده می‌شود. گروه‌های خاصی بیشتر در معرض ابتلا به موکورمایکوزیس هستند، از جمله افرادی که مشکلات زیر را دارند:
- دیابت، به ویژه با عارضه خطرناک کتواسیدوز دیابتی
- افراد مبتلا به سرطان
- کسانی که پیوند عضو انجام داده‌اند
- کسانی که پیوند سلول‌های بنیادی داشته‌اند
- افراد مبتلا به نوتروپنی، که در آن تعداد گلبول‌های سفید خون کم است
- کسانی که مدت طولانی از کورتیکواستروئیدها استفاده کرده‌اند
- افرادی که از داروهای تزریقی به صورت طولانی مدت استفاده می‌کنند
- افراد دارای آهن زیاد در بدن (یا مبتلا به هموکروماتوز)
- نوزادانی که با وزن کم به دنیا آمده‌اند و نارس هستند
آیا قارچ سیاه مسری است؟
قارچ سیاه بیماری مسری نیست و افرادی را هدف قرار می‌دهد که دیابت، فشار خون بالا و نقص سیستم ایمنی دارند.
درمان قارچ سیاه
شناسایی سریع و تشخیص صحیح موکورمایکوزیس و ارائه درمان مناسب با داروهای ضد قارچ برای بهبود بیماران بسیار مهم است. این عفونت جدی نیاز به درمان با داروهای خاصی دارد. داروهای تحت عنوان ضد آسپرژیلوس مثل «ووریکونازول» در برابر موکورمیست‌ها کارایی ندارند و شواهد نشان می‌دهند که استفاده از این دارو در مراحل اولیه بیماری ممکن است باعث افزایش عفونت قارچ سیاه در برخی از بیماران شود. همچنین، حذف بافت مرده از طریق جراحی در ناحیه آلوده، به ویژه برای عفونت‌های سینوسی-مغزی و عفونت‌های پوستی و گوارشی، اغلب ضروری است.
برای بهبود وضعیت بیماران، باید مشکلات نقص ایمنی را کنترل کرد. برخی درمان‌ها مثل اکسیژن‌درمانی هایپرباریک (که برای تسریع بهبودی از مسمومیت و عفونت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد) ممکن است در شرایط خاص مؤثر باشد. اما گاهی، کنترل بیماری قارچ سیاه امکان‌پذیر نیست و اگر صورت بیمار به شدت تحت تأثیر قرار گیرد، ممکن است نیاز به جراحی تخلیه صورت وجود داشته باشد. این عفونت می‌تواند بر سینوس‌ها، مغز و ریه‌ها تأثیر بگذارد و در افرادی با دیابت یا نقص شدید سیستم ایمنی خطرناک باشد.
سایت رضیم
“`