“`html
بیماری واسکولیت چیست؟
بیماری واسکولیت به معنای التهابی در رگ‌های خونی است که می‌تواند باعث ورم دیواره رگ‌ها شود و این به دنبال آن به کاهش جریان خون، انسداد رگ‌ها و نرسیدن خون به بافت‌ها و اندام‌های بدن منجر می‌شود. بدن انسان برای دفاع در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها از یک فرایند به نام التهاب استفاده می‌کند که معمولاً با قرمزی پوست، تورم و احساس گرما یا درد در ناحیه آسیب‌دیده همراه است. سالانه 10 تا 15 نفر از هر میلیون نفر دچار این بیماری می‌شوند و بیشتر این افراد بالای 50 سال سن دارند، اما کودکان و جوانان هم در معرض این بیماری هستند. با ما همراه باشید.
علت واسکولیت چیست؟
التهاب یک فرایند است که بدن برای محافظت در برابر اجسام خارجی، باکتری‌ها یا ویروس‌ها از آن استفاده می‌کند. علائم معمول التهاب شامل قرمزی پوست، تورم و احساس گرما یا درد در نواحی آسیب‌دیده می‌باشد. اصطلاح واسکولیت به یک دسته از بیماری‌های مختلف اشاره دارد که شامل التهاب در رگ‌های خونی می‌شود و می‌تواند از یک واکنش آلرژیک خفیف تا مواجهه با موادی مانند دارو، مواد شیمیایی یا گزیدگی حشرات باشد که ممکن است به یک بیماری خود ایمنی جدی تبدیل شود و حیات فرد را تهدید کند. بنابراین، تمامی انواع واسکولیت باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرند چرا که ممکن است خطرناک باشند. اگر چه واسکولیت سیستمیک به طور کامل درمان نمی‌شود، اما می‌توان آن را مدیریت کرد و با داروهای مدرن زیر نظر پزشک می‌توان روند بیماری را به خوبی کنترل نمود. اگر این بیماری زود تشخیص داده شود و به‌درستی درمان گردد، بیشتر بیماران بهبودی خوبی پیدا می‌کنند و می‌توانند زندگی عادی و خوبی داشته باشند. اما در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند منجر به عوارض جبران‌ناپذیر و حتی مرگ شود.
———————————————————————————————-
انواع واسکولیت
واسکولیت می‌تواند به‌صورت اولیه (خود به خود) یا ثانویه ایجاد شود.
علت اساسی واسکولیت معمولاً مشخص نیست، اما اختلال در سیستم ایمنی و التهاب عروق خونی از ویژگی‌های مشترک آن‌هاست.
———————————————————————————————-
انواع مختلف واسکولیت چیست؟
واسکولیت می‌تواند عروق کوچک، متوسط یا بزرگ را تحت تأثیر قرار دهد و بیماری‌های اصلی شامل موارد زیر است:
واسکولیت‌های سرخرگ‌های بزرگ
( آرتریت سلول ژانت یا آرتریت تمپورال، پلی میالژیای روماتیسمی، تاکایاسو و آرتریت )
واسکولیت‌های شریان‌های متوسط ( پلی آرتریت ندوزا، بیماری کاوازاکی )
واسکولیت‌های عروق کوچک
ائوزینوفیلیک، گرانولوماتوز با پلی آنژئیت (چرگ)، سندرم اشتراوس، پلی آنژاتیس میکروسکوپی، گرانولوماتوز با پلی آنژئیت (گرانولوم وگنر)، پورپورای هنوخ شوئن لاین و واسکولیت‌های با شیوع کمتر (بیماری بهجت، بیماری بورگر، واسکولیت سیستم عصبی مرکزی، سندرم کوگانز، واسکولیت کرایوگلوبولینمی و کرایوگلوبولینمیک )
واسکولیت می
“`
واسکولیت می‌تواند به دلیل عفونت‌ها مثل هپاتیت B، تماس با مواد شیمیایی مانند آمفتامین و کوکائین، برخی داروها، سرطان‌ها مثل لنفوم و میلوم مولتیپل، و بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوی سیستمیک ایجاد شود.
———————————————————————————————-
علائم واسکولیت
برخی از علائم معمول واسکولیت شامل خستگی، ضعف، کاهش اشتها، کاهش وزن و تب هستند.
ریه‌ها: ممکن است دچار تنگی نفس، خس خس یا سرفه‌های خشک و یا همراه با خون شوید.
پوست: شامل جوش، تاول، راش، زخم و مرگ بافت می‌شود.
دردهای مفصلی: ممکن است در مفاصل درد و ورم احساس کنید.
سیستم عصبی: از دست دادن حس، ضعف و دردهای غیرعادی در دست‌ها و پاها.
دستگاه گوارش: خونریزی و درد شکم.
مشکلات شنوایی: ممکن است ناشنوایی یا حس زنگ در گوش داشته باشید.
بینی: پوسته پوسته شدن داخل بینی و خون‌دماغ.
چشم: برخی انواع واسکولیت می‌توانند ناگهانی روی دید تأثیر بگذارند یا باعث قرمزی، درد، خشکی یا احساس ریگ در چشم شوند.
عضلات: التهاب باعث درد عضلانی و ممکن است به ضعیف شدن عضلات منجر شود.
اعصاب: سوزن سوزن شدن یا ضعف در بازوها و پاها.
کلیه‌ها: مشکلاتی در ادرار کردن یا وجود خون در ادرار، که ممکن است رنگ آن قرمز یا قهوه‌ای شود و مقدار ادرار ممکن است به طور ناگهانی کاهش یابد یا متوقف شود.
دست‌ها و پاها ممکن است سفید یا آبی شوند و احساس سوزش کنند وقتی در معرض سرما قرار می‌گیرند.
سردرد، درد در فک و مشکلات چشمی مانند دوبینی یا تاری هم ممکن است نشانه نوعی التهاب عروق به نام آرتریت سلول ژانت (GCA) باشند.
———————————————————————————————-
تشخیص واسکولیت
تشخیص واسکولیت بستگی به نوع بیماری دارد و معمولاً شامل آزمایش خون (مثل ANA، CRP، RF، PTC، CBC، ULA، ESR)، تصاویر اشعه ایکس یا اسکن‌های دیگر مانند MRI و PET وگاهی هم گرفتن بیوپسی (نمونه‌ای کوچک از بافت آسیب‌دیده) است.
———————————————————————————————-
درمان واسکولیت چگونه است؟
واسکولیت می‌تواند بخش‌های مختلفی از بدن مثل پوست، مفاصل، کلیه و ریه‌ها را درگیر کند. پیش‌آگهی کلی به نوع بافت آسیب‌دیده و شدت بیماری بستگی دارد و روش درمان نیز متناسب با شدت بیماری و اعضای درگیر متفاوت است. لذا درمان‌ها طبق شدت بیماری و نوع واسکولیت انجام می‌شوند.
درمان‌ها به طور کلی تمرکز بر کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن دارند. معمولاً از داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزولون استفاده می‌شود. همچنین سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند سیکلوفسفامید (Cytoxan) نیز توصیه می‌شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان‌های خاص پزشکی برای مسائل مرتبط با اعضای بدن مانند قلب و ریه‌ها در زمان فعال بودن بیماری باشد.
اگر سوال یا نکته‌ای در مورد بیماری واسکولیت دارید، لطفا آن را در قسمت نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
———————————————————————————————-
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی