“`html
انواع و دلایل بروز انحراف ستون فقرات
اسکولیوز به معنای انحراف جانبی ستون فقرات از خط عمودی آن است. زمانی که از طرفین به ستون فقرات نگاه می‌کنیم، باید در قسمت بالای کمر قوسی سبک به سمت عقب و در قسمت پایینی کمر قوس یا انحنا به سمت جلو داشته باشد. اگر فردی که ستون فقرات طبیعی دارد را از جلو یا عقب ببینیم، ستون فقرات او به شکل یک خط مستقیم به نظر می‌رسد. اما اگر کسی به انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز مبتلا باشد، ستون فقرات او از جلو یا عقب منحنی به نظر می‌رسد.
با ما در رضیم همراه باشید تا با درمان انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز آشنا شوید.
مقدمه ای در مورد انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز
واژه اسکولیوز به معنای انحنا از یک کلمه یونانی آمده است. وقتی که کسی را از پشت نگاه می‌کنید، ممکن است ستون مهره‌ها صاف و به صورت عمودی دیده شوند. اما اگر ستون مهره به یکی از طرفین انحنا داشته باشد، به آن اسکولیوز گفته می‌شود.
این انحنا می‌تواند به سمت چپ یا راست باشد و شدت آن متفاوت است؛ یعنی ممکن است خفیف یا شدید باشد. انحراف ستون فقرات ممکن است در ناحیه پایینی ستون فقرات باشد، که به آن انحراف کمر گفته می‌شود و یا در ناحیه بالایی ستون فقرات که انحراف گردن نامیده می‌شود. همچنین ممکن است انحراف از ناحیه بالایی شروع شده و به سمت پایینی کشیده شود که به آن انحراف کامل ستون فقرات می‌گویند. در برخی موارد، انحنا دو طرفه شبیه به حرف “S” انگلیسی ایجاد می‌شود.
انحراف در زانو زمانی به وجود می‌آید که استخوان‌های زانو و ساق پا در یک خط مستقیم قرار نداشته باشند. این حالت می‌تواند فشار اضافی بر قسمت داخلی و خارجی زانو وارد کند. عمل جراحی استئوتومی به این منظور انجام می‌شود که استخوان‌هایی که به درستی در جای خود قرار نگرفته‌اند، با عمل جراحی اصلاح شوند و به محل مناسب خود برگردند، تا فشار از روی ناحیه آسیب‌دیده برداشته شود.
——————————————————————————–
تفاوت بین اختلال اسکولیوز و کیفوز
وقتی از سمت کناری به ستون مهره‌های فرد نگاه می‌کنید، سه انحنا در قسمت‌های مختلف مانند گردن، سینه و قسمت پایینی کمر به صورت طبیعی وجود دارد. اما انحنا به سمت جلو در ستون فقرات غیرطبیعی بوده و به نام کیفوز شناخته می‌شود که کاملاً با اسکولیوز متفاوت است.
——————————————————————————–
دلیل بروز کیفوز
کیفوز می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اگرچه این عارضه در هنگام تولد به ندرت دیده می‌شود. کیفوز در دوره بلوغ به بیماری شوئرمن معروف است که در آن مهره‌های کمر در یک ردیف قرار نمی‌گیرند و علت دقیق آن هنوز ناشناخته است.
کیفوز به خاطر شرایط مختلفی ایجاد می‌شود که بر روی ستون مهره‌ها تأثیر می‌گذارد. این شرایط شامل موارد زیر است:
1- بیماری آرتروز ستون فقرات
2- پوکی استخوان
3- اسپینا بیفیدا (بیرون زدگی نخاع به خاطر بسته نشدن کانال نخاعی)
درمان
“““html
کیفوز معمولاً بر اساس علتی که باعث بروز این مشکل می‌شود مشخص می‌گردد و این علل در ادامه توضیح داده شده‌اند.
——————————————————————————–
علائم و نشانه‌های انحراف ستون فقرات (اسکولیوز):
- بالاتر بودن یکی از شانه‌ها
- بالاتر بودن یک سمت لگن
- برآمدگی یک استخوان کتف از پشت
- به هم خوردن خط کمر
- متفاوت بودن اندازه یا محل پستان در زنان
- خارج بودن سر بیمار از مرکز محور لگن
- تمایل کل بدن به یک سمت
- حجم نامساوی فاصله بین دست‌ها و بدن
- قرار گرفتن دنده‌ها در ارتفاعات متفاوت
- تفاوت مشهود در ظاهر و یا بافت پوست در دو طرف ستون فقرات
- برجسته‌تر بودن دنده‌ها در یکی از طرف‌های قفسه سینه
- برجستگی دنده‌ها هنگام خم شدن بیمار
- تفاوت در طول پاها
چه افرادی به انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) مبتلا می‌شوند؟
تقریباً 2 تا 3 درصد از افراد در سن 16 سالگی به این بیماری مبتلا هستند. کمتر از 0.1 درصد از این افراد انحراف بیش از 40 درجه دارند که این نیاز به عمل جراحی دارد. به طور کلی، دختران بیشتر از پسران به انحراف ستون فقرات مبتلا می‌شوند. اسکولیوز ایدیوپاتیک، شایع‌ترین نوع در دوران بلوغ است و معمولاً بین سنین 10 تا 16 سالگی بروز می‌کند. این بیماری ممکن است در زمان “جهش رشد” پیشرفت کند، اما معمولاً در بزرگسالی پیشرفت نخواهد کرد.
——————————————————————————–
انحراف ستون فقرات چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بیشتر موارد انحراف ستون فقرات در معاینات اولیه مدارس توسط پزشک متخصص اطفال، پزشک خانوادگی یا والدین شناسایی می‌شود. برخی نشانه‌ها که ممکن است به طور خاص بر روی کودک تأثیر بگذارد شامل شانه‌های نابرابر، برآمدگی یک استخوان کتف یا عدم هماهنگی خط کمر هستند. برای تشخیص اسکولیوز و تعیین نوع انحراف، پزشک با معاینه و آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس میزان انحنای ستون فقرات را بررسی می‌کند.
چه افرادی نیازمند درمان هستند و بزرگسالان مبتلا به اسکولیوز چه گزینه‌های درمانی در کلینیک ما دارند؟
در کلینیک ما، انحراف ستون فقرات بزرگسالان به عنوان یک مشکل خاص که ممکن است علائمی را در بیماران ایجاد کند، مورد درمان قرار می‌گیرد. علائم در برخی بیماران ممکن است شامل بی‌حسی پا و خستگی باشد، در حالی که در برخی دیگر ممکن است فقط درد کمر وجود داشته باشد. واقعیت این است که داشتن انحراف ستون فقرات لزوماً به معنای درد یا ناتوانی نیست. بسیاری از افراد به این بیماری دچار هستند اما نیازی به درمان خاصی ندارند. قبل از هر نوع درمان، تشخیص دقیق و مشاوره در مورد گزینه‌ها توسط متخصص ما ضروری است.
——————————————————————————–
گزینه‌های درمان غیر جراحی
فیزیوتراپی و برنامه‌های توانبخشی
در بسیاری از موارد، اولین روش درمان اسکولیوز بزرگسالان، رویکرد غیر جراحی (محافظه‌کارانه) است. معمولاً بیمارانی که از درد کمر و خستگی رنج می‌برند اما وضعیت عمومی سلامتی خوبی دارند، از یک برنامه تمرینی تحت نظارت برای تقویت کمر بهره‌مند می‌شوند. بیماران با رعایت یک برنامه توانبخشی برای تقویت و بهبود عضلات ستون فقرات می‌توانند به بهبود وضعیت ستون فقرات و در نتیجه کاهش علائم درد دست یابند. لازم به ذکر است که برای مؤثر بودن این تمرینات، بیماران باید به طور مرتب آنها را انجام دهند و ممکن است برای دیدن نتایج مثبت نیاز به چندین هفته یا چند ماه تمرین وجود داشته باشد.
علاوه بر این تمرینات تقویتی، حفظ سلامت عمومی بدن از طریق تغذیه مناسب، خواب کافی و ترک سیگار بسیار مهم است. برای بیمارانی که از درد شدید رنج می‌برند…
“`
اگر شما یا کسی که می‌شناسید دارای علائم بی‌ثباتی در ستون فقرات هستید، استفاده از یک بریس کمر ممکن است کمک‌کننده باشد. بریس می‌تواند حرکات ستون فقرات را کاهش دهد و به آن پشتیبانی بیشتری بدهد. اما باید بدانید که استفاده از بریس به معنی این نیست که شما از انجام تمرینات جسمی بی‌نیاز می‌شوید. بلکه شما باید به تمرینات ادامه دهید و معمولاً با پوشیدن بریس این تمرینات را انجام می‌دهید.
علائم انحراف ستون فقرات چیست؟
در بیشتر موارد، انحنا یا انحراف ستون فقرات در ابتدای کار هیچ‌گونه علامت یا درد کمری ندارد و علائم آن به تدریج ظاهر می‌شود. معمولاً می‌توان انحنای ستون فقرات را وقتی متوجه شد که ستون فقرات به سمت پایین خم می‌شود. در برخی از موارد، انحنای خفیف ممکن است به‌مرور زمان شدید شده و در دوران بلوغ خود را نشان دهد که این امر ممکن است موجب خجالت کودک شود. والدین و پزشکان معمولاً برای شناسایی این مشکل، باید ستون مهره‌های کودک را به‌دقت بررسی کنند.
انحنای ستون فقرات می‌تواند منجر به دردهای خفیف و عدم تعادل در ماهیچه‌ها شود. اگر اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) به میزان زیادی شدید شود، ممکن است شکل ستون فقرات بد شود. زمانی که ستون فقرات به سمت کنار خم می‌شود و انحنای زیادی پیدا می‌کند، مهره‌ها به شکل گرد و دورانی حرکت می‌کنند و فشار بر روی ماهیچه‌ها، لیگامنت‌ها و دنده‌های اطراف ایجاد می‌کنند و این نواحی هم به شکل گرد درمی‌آیند.
برخی از نشانه‌های دیگر عبارتند از:
1. اگر اسکولیوز در نواحی سینه بوجود بیاید، دنده‌ها و شانه‌ها ممکن است به سمت بیرون برآمده شوند و شانه‌ها در ارتفاع متفاوتی قرار بگیرند.
2. اگر انحراف ستون فقرات در ناحیه کمر باشد، ممکن است یکی از قسمت‌های لگن به سمت جلو بیفتد و به نظر برسد که یکی از پاها کوتاه‌تر از دیگری است.
اگر این مشکل شدید شود و درمان نشود، ممکن است در آینده مشکلاتی برای فرد ایجاد کند. مثلاً انحراف شدید در ناحیه سینه می‌تواند باعث درد شدید در کمر و مشکلات تنفسی و قلبی شود، هرچند که این موارد بسیار نادر است.
نکات مفید برای استفاده روزمره از بریس
اگر پزشک به شما توصیه کرده که از بریس استفاده کنید، باید بدانید که این یک روش درمانی ساده نیست و نمی‌تواند جایگزین سایر درمان‌ها مثل فیزیوتراپی باشد. بسیار مهم است که بریسی که شما استفاده می‌کنید به‌صورت سفارشی و متناسب با بدن شما ساخته شود. هر فرد فرم بدن خاص خود را دارد و به‌خصوص افرادی که به اسکولیوز مبتلا هستند نیازمند توجه ویژه‌ای در ساخت بریس خود هستند.
انواع مختلفی از بریس وجود دارد که پزشک شما نوع مناسب را انتخاب خواهد کرد. ممکن است در ابتدا پوشیدن بریس کمی عجیب و غیرعادی به نظر برسد و حتی ممکن است احساس ناراحتی کنید. اما به‌تدریج خود را عادت می‌دهید. بهترین کار این است که از یک ساعت شروع کنید و به مرور زمان این زمان را افزایش دهید. پس از یک هفته، ممکن است بتوانید اکثر ساعات روز را با پوشیدن بریس سپری کنید. معمولاً در زمان استحمام و خواب می‌توانید بریس را از خود باز کنید. پزشک شما باید دستورالعمل‌های خاصی در این زمینه به شما بدهد.
درمان از طریق تزریق برای موارد اسکولیوز بزرگسالان انجام می‌شود. هرچند هنوز مشخص نیست که این روش برای درمان طولانی‌مدت همه بیماران مؤثر باشد، اما در برخی موارد می‌تواند به بهبود انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) کمک کند.
درمان انحرافات ستون فقرات
هدف از درمان افرادی که دچار انحراف خفیف ستون فقرات هستند، جلوگیری از بدتر شدن انحنا است و برای کسانی که انحراف شدید دارند، هدف اصلی کمک به استحکام ناحیه کمر است. اکثر افرادی که با این مشکل مواجه هستند نیازی به درمان خاصی ندارند. درمان اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات بر اساس چند مورد انجام می‌شود که شامل موارد زیر است:
1- سن فرد
2- اینکه آیا فرد به طور کامل رشد کرده یا در حال رشد است
3- درجه شدت انحنا
4- محل دقیق انحراف، به عنوان مثال، در ناحیه گردن یا پایین کمر
5- شرایطی که می‌تواند انحراف ستون فقرات را بدتر کند
درمان انحراف ستون فقرات شامل مراقبت و نظارت، استفاده از بریس و جراحی است.
درمان با مراقبت و نظارت
اکثر افرادی که دچار انحنا در ستون فقرات هستند، این عارضه در آنها خفیف است و به درمان خاصی نیاز ندارند. متخصصان با ارزیابی مرتب می‌توانند از بدتر شدن این وضعیت در کودکان در سن بلوغ جلوگیری کنند. وقتی که استخوان‌ها بعد از بلوغ کامل می‌شوند، انحراف اسکولیوز بدتر نخواهد شد و افراد می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بدون مشکل ادامه دهند، البته برخی ورزش‌ها که شامل برخورد شدید هستند ممکن است ممنوع شود.
درمان با بریس
چند نوع بریس برای مفصل کمر وجود دارد که نوع جدید آن راحت‌تر از نوع قدیمی است. اگر انحراف ستون فقرات خفیف و در حال پیشرفت باشد، استفاده از بریس برای درمان اسکولیوز توصیه می‌شود. بریس به تنهایی باعث درمان یا اصلاح انحراف نمی‌شود. هدف از استفاده از بریس جلوگیری از بدتر شدن وضعیت با رشد کودک است. بریس می‌تواند در طول روز و شب استفاده شود. در مراحل پایانی درمان، می‌توان آن را فقط در شب استفاده کرد. با پوشیدن بریس می‌توانید فعالیت‌های طبیعی خود را انجام دهید، اما هنگام حمام کردن یا شنا کردن باید آن را از بدن خارج کنید.
درمان انحراف ستون فقرات با جراحی
جراحی معمولاً در مواردی که انحنا شدید باشد انجام می‌شود. هدف از جراحی اصلاح انحنا و استحکام ستون مهره‌ها است. این کار همچنین شامل پیوند استخوان برای اتصال دو یا چند استخوان در ناحیه کمر می‌شود. پس از جراحی، برای نگه‌داشتن ستون مهره‌ها در حالت صاف از ایمپلنت‌ها یا میله‌ها استفاده می‌شود و این میله‌ها باید هر 4 تا 6 ماه با توجه به رشد کودک عوض شوند. روش‌های جراحی مختلفی وجود دارد و متخصص شما در انتخاب بهترین گزینه کمک خواهد کرد. در کل، جراحی انحراف ستون فقرات یک فرایند طولانی است و دوره بهبودی آن ممکن است ماه‌ها طول بکشد و همیشه هم موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
اگر سوال یا نکته‌ای درباره مطلب انحراف ستون فقرات دارید، لطفاً آن را با ما و سایر کاربران در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
——————————————————————————–
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی