علت به وجود آمدن پرکاری تیروئید چیست ؟ (2 نکته مهم)

چرا تیروئید پرکار می‌شود و علائم آن چیست؟

پرکاری تیروئید که به آن هایپر تیروئیدیسم هم می‌گویند، حالتی است که در آن غده تیروئید هورمون‌های تیروئید را بیش از حد تولید می‌کند.

“پرکاری تیروئید” به دلیل فشار و خشکی بیش از حد ایجاد می‌شود. این امر فعالیت تیروئید را بالا می‌برد. بنابراین برای درمان آن باید مزاج را اصلاح کرده و بدن را از خلط‌ها پاکسازی کرد، البته روش‌های درمانی خاص بر اساس وضعیت بیمار نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.

غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد و هورمون‌هایی تولید می‌کند که بر ضربان قلب و دمای بدن تأثیر می‌گذارد.

مقدار بیش از حد این هورمون‌ها می‌تواند باعث مشکلات جدی و ناراحتی‌هایی شود که به درمان نیاز دارند.

پرکاری تیروئید می‌تواند هر کسی را مبتلا کند، اما این بیماری در زنان ۱۰ برابر بیشتر از مردان رایج است و معمولاً در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی ظاهر می‌شود.

دلایل پرکاری تیروئید چه هستند؟

دلایل دیگری که می‌توانند باعث پرکاری تیروئید شوند:

1. مصرف زیاد یُد (یُد یک عنصر مهم در تولید هورمون‌های تترا یدوتیرونین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) است)؛
2. تیروئیدیت یا التهاب تیروئید که منجر به افزایش ترشح هورمون‌های تیروئیدی می‌شود؛
3. تومورهای بیضه‌ها و تخمدان؛
4. تومورهای غده هیپوفیز یا تومورهای خوش‌خیم تیروئید؛
5. مصرف بیش از حد تری یدوتیرونین (T3) از طریق مکمل‌های غذایی یا داروها.

علائم پرکاری تیروئید چیست؟

ترشح زیاد هورمون‌های تترا یدوتیرونین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) می‌تواند باعث افزایش سرعت سوخت و ساز بدن شود.

به این حالت پرکاری متابولیسم گفته می‌شود و نشانه‌هایی مانند افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا و لرزش دست دارد. همچنین ممکن است فرد زیاد عرق کند و نتواند گرما را تحمل کند.

این علائم ممکن است به طور تدریجی یا ناگهانی شروع شوند. برای برخی افراد علائم خفیف و برای برخی دیگر می‌توانند شدیدتر شده و زندگی روزمره آن‌ها را مختل کنند.

اینکه شما تمام این علائم را داشته باشید، بعید است. پرکاری تیروئید (هایپر تیروئیدیسم) می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد.

علائم پرکاری تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• عصبانیت، اضطراب و زود رنجی
• تحرک بیش از حد که ممکن است احساس کنید نمی‌توانید به راحتی استراحت کنید و بی‌قرار و پرانرژی باشید.
• نوسانات خلقی
• مشکل در خوابیدن
• احساس خستگی دائمی
• حساسیت به گرما
• ضعف عضلانی
• اسهال
• نیاز به ادرار کردن بیشتر از معمول
• تشنگی بیشتر
• احساس خارش
• علاقه نداشتن به رابطه جنسی

علائم فیزیکی رایج پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید می‌تواند علائم فیزیکی زیر را نیز ایجاد کند:

• تورم گردن به دلیل بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
• ضربان قلب سریع یا نامنظم (تپش قلب)
• لرزش یا تیر کشیدن در اعضای مختلف بدن
• پوست گرم و تعریق اضافی
• قرمزی

“““html

• کف دست‌ها
• سستی و شکنندگی ناخن‌ها
• جوش‌های برآمده و خارش‌آور (کهیر)
• ریزش موی نامنظم یا نازکی تارهای مو
• کاهش وزن، حتی با وجود اشتهای زیاد
• مشکلات چشم مانند قرمزی، خشکی یا مشکلات بینایی

بیماری گریوز

از هر 4 مورد پرکاری تیروئید، 3 مورد به بیماری به نام گریوز مربوط می‌شود. این بیماری نوعی خودایمنی است، یعنی سیستم ایمنی به اشتباه به قسمتی از بدن حمله می‌کند.

در بیماری گریوز، سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث می‌شود این غده فعالیت بیشتری داشته باشد.

علت این بیماری مشخص نیست اما بیشتر زنان جوان و میانسال به آن مبتلا می‌شوند و ممکن است در خانواده‌ها نیز ارثی باشد. همچنین سیگار کشیدن خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

گره یا ندول‌های تیروئید

اگر توده‌هایی به نام ندول در غده تیروئید شکل بگیرد، احتمال اینکه تیروئید پرکار شود، کاهش می‌یابد.

این ندول‌ها معمولاً خوش‌خیم هستند، اما ممکن است بافت اضافی تولید کنند که باعث تولید بیشتر هورمون‌های تیروئید شود.

دلیل رشد این ندول‌ها در برخی افراد مشخص نیست، اما این گره‌ها معمولاً افراد بالای 60 سال را درگیر می‌کنند.



تشخیص پرکاری تیروئید

اگر فکر می‌کنید که تیروئیدتان پرکار است (هایپرتیروئیدیسم) به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص پرکاری تیروئید بر اساس علائم شما و نتایج آزمایش خون است که نشان می‌دهد تیروئید شما چقدر خوب کار می‌کند.

1. آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید

پزشک درباره علائم بیماری شما سوال می‌پرسد و اگر فکر کند که شما مشکل تیروئیدی دارید، برای بررسی عملکرد تیروئید شما یک آزمایش خون تجویز می‌کند.

نتایج این آزمایش برای بررسی سطح هورمون‌های تیروئید به آزمایشگاه ارسال می‌شود؛ به این آزمایش، آزمایش عملکرد تیروئید می‌گویند.

اگر آزمایش خون نشان دهد که تیروئید شما پرکار است، ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای تشخیص دلیل آن لازم شود.

این آزمایش موارد زیر را بررسی می‌کند:

• تحریک غده تیروئید (TSH)، هورمونی که توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود و تولید هورمون‌های تیروئید را کنترل می‌کند.
• تری‌یدوتیرونین (T3)، یکی از هورمون‌های اصلی تیروئید
• تیروکسین (T4)، یکی دیگر از هورمون‌های تیروئید

سطح هورمون‌های تیروئید شما با سطح هورمون‌های افراد سالم مقایسه می‌شود. سطح پایین TSH و سطح بالای T3 و T4 معمولاً نشان می‌دهد که شما پرکاری تیروئید دارید.

مقدار نرمال هورمون‌ها بستگی به شرایطی چون سن و روش‌های آزمایشی که آزمایشگاه استفاده می‌کند، دارد.



2. آزمایش‌های تشخیص عملکرد تیروئید

اگر میزان هورمون‌های تیروئید شما بالاست، ممکن است برای آزمایش‌های دیگر و یافتن علت بیماری به یک متخصص ارجاع شوید.

شاید یک آزمایش خون دیگر برای بررسی پادتن‌های ضد تیروئید نیاز باشد. اگر شما بیماری گریوز دارید که یکی از علل پرکاری تیروئید است، این پادتن‌ها در خون شما پیدا خواهند شد.

یک آزمایش خون به نام سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) ممکن است برای بررسی التهاب در بدن انجام شود. اگر نشانه‌های التهاب وجود داشته باشد، یعنی هورمون‌های تیروئید ممکن است باعث ایجاد

“`

تیروئیدیت (التهاب تیروئید) است.



برای تشخیص پرکاری تیروئید، ممکن است آزمایش‌های دیگری هم انجام شود که عبارتند از:

3. آزمایش کلسترول خون برای تشخیص پرکاری تیروئید

پزشک ممکن است سطح کلسترول خون را بررسی کند. کلسترول پایین می‌تواند نشانه‌ای از بالا بودن سرعت متابولیسم باشد. در این حالت، بدن فرد به سرعت کلسترول را می‌سوزاند.



4. آزمایش‌های T4 ،T4 آزاد و T3

در این آزمایش‌ها، سطح هورمون‌های تیروئید (T4 و T3) در خون اندازه‌گیری می‌شود.



5. آزمایش هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید

هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید (TSH) در غده هیپوفیز ترشح می‌شود و وظیفه آن تحریک تیروئید برای تولید بیشتر هورمون‌های تیروئید است. وقتی که سطح هورمون‌های تیروئید طبیعی یا بالا باشد، میزان TSH باید پایین باشد. نتیجه غیرطبیعی در TSH می‌تواند از اولین علائم پرکاری تیروئید باشد.



6. آزمایش تری گلیسیرید برای تشخیص پرکاری تیروئید

میزان تری گلیسیرید نیز برای تشخیص پرکاری تیروئید مورد بررسی قرار می‌گیرد. مشابه با پایین بودن کلسترول، تری گلیسیرید پایین نیز می‌تواند نشانه‌ای از متابولیسم بالا باشد.



7. اسکن تیروئید برای تشخیص پرکاری تیروئید

اسکن تیروئید برای پیدا کردن مشکلاتی نظیر توده‌ها (ندول‌ها یا گره‌ها) در تیروئید انجام می‌شود.

برای این آزمایش، شما باید کمی از یک ماده رادیو اکتیو را بلعیده یا به شما تزریق شود تا توسط تیروئید جذب شود.

سپس با انجام اسکن، میزان جذب این ماده مشخص می‌شود و اندازه و شکل غده تیروئید شما معلوم می‌گردد.



8. سونوگرافی برای تشخیص پرکاری تیروئید

با استفاده از سونوگرافی می‌توان اندازه‌ی کلی غده تیروئید و همچنین وجود هر توده‌ای را بررسی کرد. پزشکان همچنین می‌توانند تشخیص دهند که آیا توده‌ها جامد هستند یا مایع.

“`html




درمان پرکاری تیروئید

برای درمان پرکاری تیروئید ابتدا باید با تغییر در تغذیه شروع کنیم و از غذاهای بسیار گرم و خشک پرهیز کنیم. ماساژ با روغن‌های خنک بر روی ناحیه تیروئید مانند گل بنفشه و نیلوفر نیز می‌تواند برای درمان مفید باشد.

از جمله داروهای مفیدی که می‌توان معرفی کرد، تخم خاکشیر، تخم خرفه و اسفرزه هستند که بهتر است به صورت شربت مصرف شوند. همچنین می‌توان به آلو سیاه، قیسی، خاکشیر، شیره‌های خنک، شیر و ترنجبین اشاره کرد. بعد از غذا استراحت کرده و پای راست را روی پای چپ قرار دهید.

تنظیم خواب در شب و کافی، انجام حجامت و بعد از پاکسازی خون، انجام حجامت تخصصی نیز از روش‌های سنتی برای درمان پرکاری تیروئید محسوب می‌شود.

تیروئید پرکار معمولاً قابل درمان است. برای درمان پرکاری تیروئید بهتر است به یک متخصص غدد مراجعه کنید.

روش‌های درمانی برای پرکاری تیروئید شامل موارد زیر است:

• دارو
• درمان با ید رادیو اکتیو
• جراحی

1. درمان پرکاری تیروئید با دارو

داروهایی که تحت عنوان تیونامید شناخته می‌شوند، داروهای معمول برای پرکاری تیروئید هستند. این داروها جلوی تولید هورمون‌های اضافی توسط تیروئید را می‌گیرند. دو نوع رایج این داروها کاربی مازول و پروپیل تیواوراسیل هستند.

شما معمولاً باید این داروها را برای 1 یا 2 ماه مصرف کنید تا نتیجه بگیرید. همچنین ممکن است پزشک شما دارویی به نام مسدودکننده بتا را برای کاهش سریع علائم تجویز کند.

زمانی که سطح هورمون تیروئید شما کنترل شود، ممکن است دوز داروها به تدریج کاهش یابد و حتی باعث قطع مصرف شود. اما برخی از افراد ممکن است نیاز به مصرف داروها برای چندین سال یا حتی تا پایان عمر داشته باشند.

طی چند ماه اول، برخی افراد ممکن است عوارض جانبی زیر را به عنوان عوارض جانبی داروهای پرکاری تیروئید تجربه کنند:

• حالت تهوع
• سردرد
• درد مفاصل
• ناراحتی معده
• اگزما و خارش پوست

این عوارض معمولاً با عادت کردن بدن به داروها کاهش می‌یابند. یک عارضه جانبی نادر اما جدی از مصرف این داروها، کاهش ناگهانی سطح سلول‌های سفید خون (آگرانولوسیتوز) است که به معنای آسیب‌پذیری بدن در برابر عفونت‌ها می‌باشد.

اگر علائم آگرانولوسیتوز مانند تب، گلودرد یا سرفه مداوم داشتید، سریعاً با پزشکتان تماس بگیرید تا آزمایش خون برای بررسی تعداد سلول‌های سفید خون شما انجام شود.

2. درمان با ید رادیو اکتیو

در درمان ید رادیو اکتیو از اشعه برای آسیب رساندن به تیروئید و کاهش مقدار هورمونی که تولید می‌کند، استفاده می‌شود.

این درمان بسیار موثر است و می‌تواند تیروئید پرکار را درمان کند. شما یک کپسول یا مایع حاوی دوز کمی اشعه مصرف می‌کنید که توسط غده تیروئید جذب می‌شود. بیشتر افراد تنها به یک جلسه درمان نیاز دارند.

تاثیر کامل این درمان ممکن است چند هفته یا چند ماه زمان ببرد، به همین دلیل باید برخی داروهای دیگر را برای مدتی مصرف کنید.

دوز اشعه‌ای که در درمان با ید رادیو اکتیو دریافت می‌کنید بسیار پایین است، اما بعد از درمان نیاز به رعایت چند نکته هست:

• از تماس نزدیک با کودکان و زنان باردار تا چند روز یا چند هفته پرهیز کنید.
• زنان

“““html

• زنان باید تا 6 ماه بعد از درمان باردار نشوند.
• مردان نیز باید تا 4 ماه بعد از درمان پدر نشوند.
• اگر باردار هستید یا بچه خود را شیرداده‌اید، درمان با ید رادیو اکتیو برای شما مناسب نیست.
• اگر پرکاری تیروئید شما باعث بروز مشکلات چشمی شده، درمان با ید رادیو اکتیو نیز مناسب نیست.

3. جراحی تیروئید پرکار

گاهی اوقات جراحی برای برداشت کامل یا بخشی از غده تیروئید پیشنهاد می‌شود. این روش بهترین درمان است اگر:

• غده تیروئید شما بسیار بزرگ شده باشد (گواتر).
• مشکلات چشمی شدیدی ناشی از پرکاری تیروئید داشته باشید.
• نیتوانید از سایر درمان‌های گفته شده استفاده کنید.
• بعد از امتحان یک روش درمانی دیگر، علائم شما دوباره بروز کنند.

برداشتن غده تیروئید معمولاً پیشنهاد می‌شود چون که این کار پرکاری تیروئید را درمان کرده و احتمال عود علائم را کاهش می‌دهد.

اما بعد از جراحی باید تا پایان عمر برای تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید داروهای مربوط به تیروئید کم‌کار مصرف کنید.



عوارض و بیماری های پرکاری تیروئید

بیماری‌های زیادی ممکن است ناشی از پرکاری تیروئید ایجاد شود، خصوصاً اگر این بیماری درمان نشود.

1. مشکلات چشمی پرکاری تیروئید

مشکلات چشمی که به نام بیماری تیروئید چشمی یا افتالموپاتی گریوز نیز شناخته می‌شود، از هر 3 نفر از افراد با تیروئید پرکار، یک نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مشکلات شامل موارد زیر است:

• احساس خشکی و وجود ذرات ریز در چشم.
• حساسیت به نور.
• آب آمدن از چشم‌ها.
• تاری دید یا دوبینی.
• قرمزی چشم‌ها.
• پلک‌های متورم و به عقب برگشته.
• بیرون‌زدگی چشم‌ها.

بسیاری از این مشکلات خفیف هستند و با درمان پرکاری تیروئید شما بهبود می‌یابند، اما در هر 20 تا 30 نفر، یک نفر ممکن است بینایی خود را از دست بدهد.

اگر دچار مشکلات چشمی شده‌اید، احتمالاً به یک چشم‌پزشک ارجاع داده می‌شوید و ممکن است با استفاده از قطره چشمی، داروهای استروئیدی یا درمان جراحی مورد درمان قرار گیرید.

2. مشکلات پرکاری تیروئید در بارداری

اگر در دوران بارداری تیروئید پرکار داشته باشید و بیماری‌تان خوب کنترل نشود، ممکن است خطر موارد زیر را افزایش دهد:

• پره اکلامپسی (PE).
• سقط جنین.
• زایمان زودرس (قبل از هفته 37 بارداری).
• وزن پایین نوزاد هنگام تولد.

اگر پرکاری تیروئید دارید و باردار هستید یا احتمالاً باردار هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

آنها وضعیت شما را کنترل کرده و ممکن است درمان شما را تغییر دهند تا هیچ آسیبی به نوزاد نرسد، برای مثال ممکن است داروی پروپیل تیواوراسیل برای شما تجویز کنند.

اگر تصمیم به بارداری ندارید، باید از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید زیرا بعضی از درمان‌های پرکاری تیروئید ممکن است به نوزاد آسیب برسانند.

3. طوفان تیروئیدی

در موارد نادر، اگر پرکاری تیروئید تشخیص داده نشده یا کنترل ضعیفی داشته باشد، ممکن است منجر به یک واکنش خطرناک به نام طوفان تیروئیدی شود.

این حالت با تشدید ناگهانی و شدید علائم همراه است و ممکن است با عوامل زیر تحریک شود:

• عفونت.
• بارداری.
• مصرف نکردن داروها به شیوه نامناسب.
• آسیب به غده تیروئید، مانند ضربه به گلو.

علائم طوفان تیروئیدی شامل موارد زیر است:

• ضربان قلب تند.
• دمای بدن بالای 38 درجه سانتی‌گراد (تب).

“`

• دل‌درد و حالت تهوع
• نگرانی زیاد و گیجی
• از حال رفتن

طوفان تیروئیدی یک وضعیت فوری و خطرناک است. اگر شما یا کسی دیگر دچار چنین مشکلی شده‌اید، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.

بقیه مشکلات ناشی از پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر نیز شود:

• فیبریلاسیون دهلیزی، یک بیماری قلبی است که باعث می‌شود قلب به طور نامنظم و سریع بتپد.
• ضعف در استخوان‌ها (پوکی استخوان) که موجب می‌شود استخوان‌ها شکننده شوند.
• نارسایی قلبی که در آن قلب نمی‌تواند خون را به خوبی در بدن پمپاژ کند.



برای اطلاعات بیشتر بخوانید: