“`html
بیماری آرپی چیست؟ چه علتی دارد؟
دکتر محمدرضا اخلاقی گفت: فلوشیپ بیماری‌های شبکیه چشم با بیان اینکه آرپی یک بیماری چشمی است که در آن شبکیه چشم ملتهب می‌شود، اظهار کرد: شبکیه قسمتی از چشم است که به نور حساس است و وقتی دید بیمار کم می‌شود و رنگدانه‌های چشم در آن ته نشین می‌شوند، فرد به آرپی مبتلا می‌شود.
وی اشاره کرد که در تصور عمومی به آرپی “شب کوری” گفته می‌شود، و افزود: این بیماری یک مشکل ارثی است و انواع مختلفی دارد. در برخی مواقع ممکن است در یک خانواده، 50 درصد فرزندان به این بیماری دچار شوند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توضیح داد که در حال حاضر عوامل ارثی مختلفی می‌توانند باعث بروز آرپی شوند و معمولاً دلیل اصلی این بیماری کاهش توانایی شبکیه در برابر نور است که باعث آسیب به آن می‌شود.
اخلاقی بیان کرد که آرپی یک بیماری نسبتاً شایع است و بر اساس اطلاعات گذشته، حدود یک نفر از هر هزار نفر به این بیماری دچار می‌شوند. یکی از نشانه‌های مهم این بیماری، پیشرفت تدریجی آن است؛ به طوریکه ابتدا دید فرد ممکن است طبیعی باشد، اما به مرور زمان در نور کم، دید او کاهش می‌یابد.
وی توضیح داد که ممکن است بیمار در روز مشکلی نداشته باشد؛ اما با پیشرفت بیماری، ممکن است دید او به تدریج کاهش یابد. این فلوشیپ بیماری‌های شبکیه چشم خاطرنشان کرد که سن ابتلا به آرپی متفاوت است و ممکن است برخی افراد در جوانی و برخی دیگر در میانسالی به آن دچار شوند. در یک نوع از آرپی، نوزادان ممکن است با دید کم به دنیا بیایند.
مبتلایان به آرپی عضو فعال جامعه هستند
اخلاقی درخصوص سوالی مبنی بر اینکه آیا بیماران پس از ابتلا به آرپی کاملاً نابینا می‌شوند، گفت: این بیماران به طور کامل نابینا نمی‌شوند و فقط در نور کم قدرت بینایی آن‌ها کاهش می‌یابد. با این حال، فعالیت‌های روزمره آن‌ها ممکن است با چالش‌هایی روبرو شود.
او افزود آرپی یک بیماری ژنتیکی است که ممکن است در هر سنی بروز کند، مخصوصاً در افرادی که این بیماری به صورت مادرزادی در آن‌ها نهفته است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تأکید کرد که در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری یا جلوگیری از پیشرفت آن وجود ندارد؛ اما با ساخت شبکیه‌های مصنوعی می‌توان حداقل بینایی را برای بیماران فراهم کرد، هرچند این شبکیه‌ها هنوز به طور کامل تجاری نشده‌اند.
اخلاقی گفت که مناسب‌ترین روش تشخیص بیماری آرپی، معاینه چشم است و با اینکه این بیماری در بسیاری از موارد باعث از کارافتادگی فرد می‌شود، با آگاه‌سازی بیماران می‌توان آن‌ها را برای سازگاری با شرایط جدید آماده کرد.
او بیان کرد که افراد مبتلا به آرپی با اینکه دید آن‌ها کاهش یافته، هنوز هم می‌توانند در جامعه فعال باشند.
علائم بیماری آرپی
شایع‌ترین علامت اولیه بیماری آرپی، کاهش دید در تاریکی و مکان‌های کم نور است. به عنوان مثال، فرد بعد از غروب آفتاب یا در اتاق‌های کم نور به خوبی نمی‌بیند. علامت دیگری که در آرپی دیده می‌شود، کاهش میدان بینایی است؛ به این معنی که دید فرد از سمت چپ و راست و یا از بالا و پایین کاهش می‌یابد. معمولاً فقدان دید محیطی که دید تونلی نامیده می‌شود، مشاهده می‌شود.
این کاهش دید به این معناست که سلول‌های حساس به نور در شبکیه آسیب دیده‌اند. در برخی انواع آرپی، دید مرکزی ابتدا کاهش می‌یابد. از علائم اولیه این مشکل، اشکال در خواندن متون چاپی و انجام کارهای دقیق است. پیشرفت بیماری تقریباً در همه انواع آن مشترک است، اما سرعت پیشرفت در افراد مختلف متفاوت است.
در بسیاری از انواع آرپی، نورهای شدید از لامپ‌ها مشکلاتی برای فرد ایجاد می‌کند؛ هرچند که برخی افراد ممکن است تا مراحل پیشرفته بیماری، چنین چیزی را تجربه نکنند.
عوامل ایجاد بیماری آرپی
امروزه عوامل ارثی…
“““html
دلایل متفاوتی برای ایجاد بیماری آرپی مطرح شده‌اند، ولی در همه نوع‌های آرپی مشکل در واکنش شبکیه به نور وجود دارد. این مشکل ممکن است به دلیل آسیب دیدن بخش‌های مختلف شبکیه مثل سلول‌های استوانه‌ای یا مخروطی، یا به خاطر مشکلات در ارتباط بین سلول‌های شبکیه باشد. قاعده واضحی برای مشخص کردن این موضوع وجود ندارد، اما بیشتر مواقع، علائم اولیه آرپی بین سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی ظاهر می‌شود.
انتقال بیماری آرپی
بیماری آرپی معمولاً از سه طریق منتقل می‌شود:
اتوزومال غالب!
در این نوع ارثی، وقتی آرپی در خانواده وجود دارد، ممکن است مرد یا زنی به این بیماری مبتلا باشد. در این صورت، احتمال اینکه بیماری به فرزند منتقل شود، ۵۰ درصد است.
اتوزومال نهفته یا مغلوب!
در این نوع، معمولاً هیچ سابقه‌ای از ابتلا به آرپی در والدین وجود ندارد و آن‌ها به نظر سالم هستند. اگر هر دو والد حامل این ژن معیوب باشند، اما خودشان علائمی نداشته باشند، احتمال اینکه فرزند آن‌ها به بیماری مبتلا شود ۲۵ درصد است.
وابسته به کروموزوم X!
در این نوع وراثت، تنها مردان به بیماری مبتلا می‌شوند، در حالی که زن‌ها فقط حامل این ژن هستند. بعضی از حامل‌ها ممکن است به شکل خفیفی از بیماری دچار شوند. مثلاً مردی که به آرپی وابسته به کروموزوم X مبتلا است، این بیماری را به پسران خود منتقل نمی‌کند، اما تمام دخترانش حامل خواهند بود. احتمال ابتلای هر پسر از این دختران به بیماری ۵۰ درصد و شانس حامل بودن دختران آن‌ها نیز ۵۰ درصد است.
گاهی تشخیص این نوع وراثت در خانواده‌هایی که چند نسل پسر نداشته‌اند دشوار است. به همین دلیل، ژن معیوب می‌تواند از صورتی به شکل دختران حامل به نسل بعدی منتقل شود و ناگهان یک پسر مبتلا را به وجود آورد.
تشخیص بیماری آرپی
بعضی از بیماران مبتلا به آرپی که دید مرکزی آن‌ها کم شده است، با آزمایش چشم قابل تشخیص هستند. در این افراد، کاهش دید مرکزی باعث می‌شود که نتوانند علائم تابلو بینایی‌سنجی را ببینند، اما کاهش دید جانبی معمولاً قابل مشاهده نیست و ممکن است فرد سال‌ها قادر به شناسایی علائم باشد.
بهترین راه برای تشخیص بیماری، معاینه داخلی چشم با استفاده از افتالموسکوپ توسط پزشک چشم‌پزشک است. در چشم سالم، ناحیه‌ای نارنجی رنگ نمایان می‌شود، ولی در چشم مبتلا به آرپی، این ناحیه به دلیل تجمع رنگدانه‌های غیر طبیعی تغییر می‌کند. آزمایش‌هایی مانند اندازه‌گیری میدان بینایی یا آزمایش تطابق با تاریکی نیز از روش‌های مؤثر برای تشخیص هستند.
آرپی و آب مروارید
بسیاری از افراد مبتلا به آرپی، دچار کاتاراکت می‌شوند. کاتاراکت به معنای کدر شدن عدسی چشم است که در جلوی چشم قرار دارد. بیماران آرپی معمولاً در میانسالی به کاتاراکت مبتلا می‌شوند. زمانی که آب مروارید به مرحله‌ای خاص می‌رسد، ممکن است پزشک عمل جراحی را پیشنهاد دهد. در این جراحی، لنز به جای عدسی قدیمی قرار می‌گیرد یا عینک‌های خاصی تجویز می‌شود.
بعد از جراحی، بیمار هنوز به آرپی مبتلا خواهد بود، اما اگر شبکیه آسیب زیادی نداشته باشد، ممکن است دید محدودی به بیمار برگردد. این موضوع اغلب منبع داستان‌هایی است که در مورد درمان‌های معجزه‌آسا در مطبوعات منتشر می‌شود.
آرپی و اختلال شنوایی
آرپی فقط یک بیماری چشمی است، اما احتمال دارد فرد مبتلا به آرپی، بیماری‌های دیگری نیز به ارث ببرد. یکی از این بیماری‌ها، سندروم آشر است که در آن فرد علاوه بر آرپی، دچار مشکل شنوایی نیز می‌شود.
درمان بیماری آرپی
در حال حاضر درمان قطعی برای آرپی یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری وجود ندارد. این موضوع به خاطر فعالیت ژن‌های معیوب است که به ارث رسیده و عملکرد طبیعی بدن را مختل می‌کنند.
اما سال‌هاست که تحقیقات منظم و گسترده‌ای در بسیاری از مراکز جهان در مورد این بیماری انجام می‌شود. موقعیت تعداد زیادی از ژن‌های مسئول در بسیاری از انواع آرپی مشخص شده و نقص‌های آن‌ها شناسایی گشته است.
دانشمندان در حال پیگیری روش‌های تحقیقاتی متعددی هستند تا بتوانند یک روش مطمئن پیدا کنند که به این وسیله ژن‌های سالم را به درون سلول‌های چشم منتقل کنند. شواهدی وجود دارد که این عمل به رشد دوباره سلول‌ها کمک می‌کند.
همچنین بخوانید:
سایت رضیم
“`