علت درد مفصل گیجگاهی و فکی (TMJ)
- مشکلات مفصل فکی گیجگاهی شامل انواع مسائل مربوط به این مفصل و ساختارهای آن است. این مشکلات می‌توانند درون مفصلی باشند مانند التهابات داخلی، تخریب‌ها و یا مشکلات خارج از مفصل، مانند عدم تعادل یا فعالیت‌های زیاد عضلاتی مثل عضلات فک و گردن.
- بررسی‌های ما نشان می‌دهد که بین مشکلات وضعیت بدنی، به خصوص در ستون فقرات گردن و مفصل فک ، ارتباط نزدیکی وجود دارد.
- برای اینکه درمان به بهترین شکل انجام شود، علاوه بر بررسی دقیق مفصل فک یا TMJ و حرکات آن، باید ارزیابی کاملی از سایر مفاصل بدن نیز صورت گیرد. جمجمه از چندین استخوان تشکیل شده که نحوه قرارگیری آنها در مسائل TMJ اهمیت دارد. همچنین، موقعیت مهره‌های گردنی نیز می‌تواند بر این مفصل تأثیر بگذارد.
- برخی بیماران با وجود درمان‌های طولانی برای مفصل فکی گیجگاهی هنوز هم از درد و مشکلات آن رنج می‌برند. این به دلیل این است که درمان تنها بر روی ساختار فک متمرکز شده و دیگر بافت‌های سر، صورت و گردن به خوبی بررسی نشده‌اند.
علل داخل مفصلی درد فک
التهاب
- معمولاً پس از ضربات مستقیم به چانه و یا شقیقه بوجود می‌آید. برخی ضربات غیرمستقیم مانند حرکت ناگهانی سر به جلو در تصادفات، دندان قروچه یا فشار دادن دندان‌ها بر روی هم و جویدن غذاهای سفت می‌توانند علت التهاب شوند.
التهاب ساینویوم
- اگر کپسول مفصلی ملتهب شود، بیمار حتی در حالت استراحت هم درد دارد و نمی‌تواند دهانش را به خوبی باز کند و در انتهای باز کردن نیز درد احساس می‌کند.
التهاب در بافت رترودیسک
- بخش انتهایی دیسک بین مفصلی که خاصیت کشسانی دارد، مانند فنری عمل کرده و کمک می‌کند تا دیسک به موقعیت درست برگردد. این بافت به دلیل داشتن اعصاب و عروق زیاد، خیلی حساس بوده و اگر ملتهب شود، دردناک می‌شود و می‌تواند فک را به سمت دیگر منحرف کند.
تخریب درون مفصلی
- تغییرات داخل مفصل که ناشی از ضربه به چانه و شقیقه، افتادن، دندان قروچه‌های طولانی یا جوشیدن غذاهای بزرگ و سفت، باز بودن طولانی دهان و… می‌تواند به تخریب مفصل منجر شود.
بیرون‌زدگی برگشت پذیر دیسک
- دیسک ممکن است به سمت‌های مختلف بیرون بزند، ولی غالباً به سمت جلو مفصل بیرون می‌آید. در برخی افراد، به دلایل مختلف از جمله سفتی غیرعادی عضلات صورت، هنگام باز و بسته کردن دهان ممکن است دیسک جا بیفتد که این حالت ممکن است دردناک یا بدون درد باشد. در این حالت، بیمار صدای مشابه کلیک کردن را از مفصل خود احساس می‌کند.
بیرون‌زدگی برگشت ناپذیر دیسک
- این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که دیسک پس از بیرون‌زدگی به موقعیت مناسب خود بازنگردد. این حالت بسیار دردناک است و باعث قفل شدن فک می‌شود و دهان به سمت مشکل دار منحرف می‌شود. ممکن است این حالت بی صدا باشد، اما بیمار ممکن است از صدایی در هنگام قفل شدن مفصل شکایت کند.
آرتروز
- این وضعیت در عکس‌های رادیوگرافی و با تغییرات در سر استخوان فک پایین قابل مشاهده است. بررسی MRI نیز اطلاعات بیشتری درباره وضعیت مفصل ارائه می‌دهد. MRI در حالت‌های باز و بسته بودن دهان، موقعیت سر استخوان فک و دیسک را در مراحل مختلف حرکت نشان می‌دهد.
- در آرتروز ممکن است صداهای اضافی نیز شنیده شود. معمولاً آرتروز فک در سنین بالای ۵۰ سال ایجاد می‌شود، اما در سنین پایین‌تر نیز ممکن است به سبب…“`html
ضربات وارده به آن نیز بوجود می‌آید.
بیماری‌های التهابی
- بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت عفونی، سندروم رایتر و نقرس می‌توانند بر روی فک تأثیر بگذارند.
تحرک بیش از حد
- در بعضی از افراد، به دلایل مانند شلی رباط‌ها یا ضعف شدید عضلات صورت، حرکت سر استخوان فک پایینی به همراه دیسک، بیشتر از حد معمول جلو می‌رود.
- این موضوع باعث می‌شود مفصل فکی گیجگاهی به سمت طرف سالم انحراف پیدا کند. معمولاً صدای کلیکی از آن شنیده می‌شود که ممکن است دردناک باشد یا نه. تحرک زیاد می‌تواند به بافت همبند مربوط باشد، مثلاً در بیماری‌هایی مثل سندروم مارفان یا سندروم داون و فلج مغزی.
- تحرک بیش از حد در طولانی مدت می‌تواند به تخریب یا تغییر شکل دیسک مفصلی منجر شود. اختلال در حرکت دیسک می‌تواند باعث قفل شدن فک در هنگام بستن دهان شود، وضعیتی که به آن “قفل شدگی در باز شدن” می‌گویند.
- این وضعیت ممکن است در زمان‌هایی که دهان به اندازه زیاد باز می‌شود، مانند خمیازه کشیدن، آواز خواندن یا در حین کار دندانپزشکی ایجاد شود.
علل خارج مفصلی درد فک
تریسموس
- تریسموس یا قفل شدن مفصل فکی گیجگاهی معمولاً به خاطر اسپاسم و سفتی عضلات اطراف ایجاد می‌شود و باعث درد و محدودیت در حرکات فک می‌گردد.
- این حالت بیشتر در عضلات جونده صورت اتفاق می‌افتد. عواملی مانند درمان‌های طولانی دندانپزشکی، استرس، دندان قروچه و بهم ریختگی فرم بدن می‌توانند به تریسموس کمک کنند.
بد راستایی در ستون فقرات گردن
یکی از دلایل شایع درد و ناراحتی در مفصل، که معمولاً در معاینات به آن توجه نمی‌شود، وجود اتصالات عضلانی است که از سمتی به گردن و از سمت دیگر به فک متصل می‌شوند. در افرادی که سرشان به جلو آمده، سر استخوان فک به عقب می‌رود و به بافت‌های پشت مفصل فشار زیادی وارد می‌کند که باعث ورم، درد و خراب شدن تدریجی دیسک می‌شود.
تاندونیت عضله تمپورالیس
- این وضعیت به ویژه در بیمارانی که مدت طولانی دندان قروچه دارند، مشاهده می‌شود. در این حالت در لمس این عضله درد و حساسیت حس می‌شود. همچنین در لمس تاندون تمپورالیس نیز درد وجود دارد.
شکستگی
- شکستگی معمولاً در محل سمفیزیس مندیبولار یا گردن کوندیلار رخ می‌دهد. در بیشتر موارد، شکستگی سمفیزیس ممکن است به همراه در رفتگی یک یا هر دو فک اتفاق بیفتد که به دلیل برخورد چانه، مثلاً به هنگام زمین خوردن یا ضربه مستقیم، به وجود می‌آید. پس از شکستگی، درمان جراحی نیاز است.
درمان مفصل گیجگاهی
- روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد، از جمله تزریق، دارودرمانی و فیزیوتراپی. از بین این روش‌ها، تزریق داخل مفصلی سریع‌ترین و مؤثرترین روش است.
- تزریقات به دو صورت انجام می‌شوند. روش اول به‌کارگیری تشخیص‌های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق و روش دوم استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری است، که در این بین سونوگرافی بیشترین کارایی و کمترین عوارض را دارد.
- در روش تشخیصی بواسطه نداشتن دید کافی از جزئیات داخل بدن، امکان خطا و عوارض جانبی بالاست، که این مشکلات با استفاده از سونوگرافی به راحتی حل می‌شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
- این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی انجام می‌شود، بالاترین دقت را میان روش‌های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختارهای داخلی بدن از دستگاه سونوگرافی استفاده می‌شود. این روش نتایج مؤثرتری با عوارض جانبی کمتر را به ما می‌دهد.
- بیمار به پشت روی تخت معاینه دراز می‌کشد و سر به سمت مخالف سمت آسیب‌دیده چرخانده می‌شود. سپس پزشک با کمک دستگاه سونوگرافی محل تزریق را با دقت مشخص می‌کند و تزریق را انجام می‌دهد.
سایت رضیم
“`