“`html
سندرم همولیتیک اورمیک (HUS) چیست؟
سندرم همولیتیک اورمیک (HUS) یک بیماری نادر اما جدی است که ممکن است بعد از ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند اسهال خونی (دیسانتری) و گاهی ایدز، شیمی درمانی، لوپوس و غیره به وجود بیاید. این بیماری بر روی قشرهای خون و همچنین کلیه تأثیر منفی می‌گذارد. این عارضه معمولاً به دنبال عفونت باکتریایی ناشی از باکتری شیگلا یا باکتری ای. کولای ۷:H157 رخ می‌دهد.
به این ترتیب، گلبول‌های قرمز خون آسیب می‌بینند و سیستم تصفیه کلیه‌ها را مسدود می‌کنند که در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی کلیه و حتی مرگ شود. معمولاً این سندرم بعد از ۵ تا ۱۰ روز از بروز اسهال در کودکان بروز می‌کند که بیشتر به صورت اسهال خونی است و ناشی از عفونت با باکتری ای. کولای می‌باشد.
حتی بزرگسالان نیز می‌توانند به این سندرم مبتلا شوند که معمولاً به دلیل عفونت ناشی از باکتری ای. کولای یا برخی عوامل عفونی، داروها یا بارداری رخ می‌دهد. این بیماری بسیار جدی و مهم است و نیاز به توجه و درمان فوری دارد، اما با درمان مناسب و به موقع، اکثر بیماران به ویژه کودکان بهبود می‌یابند.
نشانه های سندروم همولیتیک اورمیک
نشانه‌های سندروم همولیتیک اورمیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسهال خونی
- کاهش ادرار یا وجود خون در ادرار
- درد شکم، استفراغ و تب گاه به گاه
- زردی پوست
- کبودی‌های کوچک و غیرعادی روی پوست یا خونریزی از بینی و دهان بدون علت مشخص
- خستگی و حساسیت بیشتر
- حواس‌پرتی و حملات عصبی
- فشار خون بالا
- تورم در صورت، دست‌ها، پاها یا حتی تمام بدن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر خود یا فرزندتان دچار اسهال خونی شدید شدید، یا اگر به مدت چند روز مداوم دچار اسهال شدید شده‌اید و یکی از علائم زیر را تجربه کردید، بهتر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- کاهش مقدار ادرار
- کبودی‌های بی‌دلیل روی پوست
- خونریزی غیرمعمول و بی‌دلیل
- خستگی شدید
اگر خود یا فرزندتان بیشتر از ۱۲ ساعت ادرار نکرده‌اید، سریعاً به پزشک بروید.
عوامل ابتلا به سندرم همولیتیک اورمیک
عموماً، مهم‌ترین عامل ابتلا به سندرم همولیتیک اورمیک، به‌ویژه در کودکان زیر ۵ سال، عفونت ناشی از باکتری ای. کولای است که نوعی سم تولید می‌کند. ای. کولای به گروهی از باکتری‌ها گفته می‌شود که به طور طبیعی در روده‌های انسان‌ها و حیوانات وجود دارند.
بسیاری از انواع ای. کولای خطرناک نیستند، اما برخی از این باکتری‌ها می‌توانند باعث بیماری‌های عفونی جدی شوند که معمولاً از غذاهای آلوده نشأت می‌گیرند. ای. کولای ممکن است در گوشت یا غذاهایی که آلوده شده‌اند، در استخرهای شنا یا در آب‌هایی که با مدفوع انسان و حیوانات آلوده شده‌اند وجود داشته باشد و به بدن افراد سالم منتقل شود.
همچنین در بعضی موارد، عفونت ناشی از ای. کولای ممکن است به دلیل تماس نزدیک با فرد آلوده ایجاد شود، که معمولاً در خانواده‌ها یا مراکز بهداشتی رخ می‌دهد. با این حال، همه افرادی که به این باکتری مبتلا می‌شوند، لزوماً به سندرم همولیتیک اورمیک دچار نخواهند شد.
تشخیص سندروم همولیتیک اورمیک
برای تشخیص این بیماری، روش‌های مختلفی وجود دارد از جمله:
آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا در نمونه خون شما گلبول‌های قرمز آسیب دیده وجود دارد و آیا سطح پلاکت‌ها نرمال است یا کم است. همچنین فاکتورهای دیگر مانند سطح کراتینین می‌توانند مشکلات کلیوی مربوط به این بیماری را نشان دهند.
آزمایش ادرار: این آزمایش می‌تواند وجود پروتئین، عفونت یا خون در ادرار را تشخیص دهد.
آزمایش مدفوع: هدف این آزمایش معمولاً پیدا کردن سموم تولید شده توسط باکتری E. coli است که می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند.
دیگر عواملی که می‌توانند منجر به ابتلا به سندرم همولیتیک اورمیک شوند:
استفاده از داروهای خاص؛ از جمله
“`
جوهر گوگرد و برخی داروهای شیمی درمانی، شامل داروهایی هستند که مواد سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مانند نئورال، ساندیمیمون و گنگراف در ترکیب آن‌ها وجود دارد. همچنین، داروهای ضد انعقاد خون نیز استفاده می‌شود.
عفونت‌های خاصی مانند اچ آی وی/ایدز یا عفونت ناشی از باکتری پنوموکوک وجود دارد. در موارد بسیار نادر، بارداری می‌تواند باعث ضعف در برابر نوع خاصی از سندرم همولیتیک اورمیک (HUS) به نام HUS بی‌قاعده شود که می‌تواند از راه ژنتیک به فرزندان منتقل شود.
افرادی که ژن جهش یافته HUS بی‌قاعده را به ارث برده‌اند، لازم نیست که حتماً به این بیماری مبتلا شوند. این ژن‌های جهش یافته ممکن است پس از یک عفونت شدید در سیستم تنفسی یا ناحیه شکم فعال شوند.
فاکتورهای خطر سندرم همولیتیک اورمیک
خطر ابتلا به بیماری سندرم همولیتیک اورمیک در گروه‌های سنی و افرادی در زیر بیشتر است:
- کودکان زیر ۵ سال
- افراد بالای ۷۵ سال
- افرادی که تغییرات ژنتیکی خاصی دارند که آن‌ها را آسیب‌پذیرتر می‌کند.
عوارض ابتلا به بیماری سندرم همولیتیک اورمیک
بیماری HUS می‌تواند مشکلاتی جدی به وجود آورد که زندگی فرد را تهدید کند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کلیه‌ها ممکن است به طور ناگهانی یا به تدریج از کار بیفتند.
- فشار خون بالا
- سکته قلبی
- اغما
- مشکلات روده‌ای مانند کولیت التهابی روده
- مشکلات قلبی
راه‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری HUS
گوشت و محصولاتی که ممکن است به باکتری ای کولی آلوده شوند، به ظاهر، مزه یا بوی بدی ندارند که نشان‌دهنده وجود این عامل بیماری زا باشد. برای جلوگیری از این باکتری و دیگر بیماری‌های ناشی از مواد غذایی آلوده، باید موارد زیر رعایت شود:
از مصرف شیر و آب میوه‌های غیرپاستوریزه خودداری کنید. قبل از خوردن غذا و بعد از رفتن به دستشویی یا تعویض پوشاک نوزاد، حتماً دستان خود را به خوبی بشویید. وسایل آشپزخانه و سطوح مرتبط با غذا را مرتب تمیز کنید.
گوشت را در دمای مناسب بپزید و ابتدا آن را از فریز خارج کنید. غذاهای خام را از غذاهای پخته جدا نگه دارید. از قرار دادن گوشت پخته شده روی بشقاب‌هایی که قبلاً گوشت خام در آن‌ها بوده، پرهیز کنید.
گوشت خام را در طبقات پایین یخچال نگهداری کنید تا خطر آلودگی به حداقل برسد. از رفتن به استخرهای کثیف خودداری کنید و اگر دچار اسهال هستید، به هیچ عنوان شنا نکنید.
درمان سندرم همولیتیک اورمیک (HUS)
HUS نیاز به درمان مخصوص دارد. برای بهبود علائم و جلوگیری از مشکلات بیشتر، درمان‌های مختلفی وجود دارد که از آن‌ها می‌توان نام برد:
جایگزینی مایعات: مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته باید به سرعت جایگزین شوند، زیرا این کمبود می‌تواند عملکرد کلیه‌ها را مختل کند.
انتقال گلبول‌های قرمز: این روش به کاهش برخی علائم HUS مانند خستگی و اختلال در تنفس کمک می‌کند.
تزریق پلاکت: این روش برای بیمارانی که دچار خونریزی یا کبودی غیرمعمول هستند، کاربرد دارد و به لخته شدن نرمال خون کمک می‌کند.
تعویض پلاسما: در برخی موارد، تعویض پلاسما می‌تواند در بهبود بیماری موثر باشد، زیرا پلاسما نقش مهمی در گردش گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها دارد.
دیالیز: برای تصفیه خون از مواد زائد، در بعضی مواقع، دیالیز برای بیماران HUS انجام می‌شود. این روش معمولاً موقتی است.
معمولاً درمان مناسب برای HUS به بهبودی کامل منجر می‌شود. در موارد نادر، داروهایی مانند اکولیزوماب (سولیریس) برای جلوگیری از تخریب ادامه دار گلبول‌های سالم ممکن است استفاده شوند.
همچنین بخوانید: