علت عفونت ادرار در کودکان چیست و چگونه درمان کنیم ؟ (2 نکته مهم)

عفونت ادراری نوزاد

عفونت ادراری در نوزادان زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها از پوست اطراف ناحیهٔ تناسلی یا مقعد، یا از طریق خون وارد بدن شوند و در هر قسمتی از راه ادراری باعث عفونت و التهاب شوند.

حدود ۸ درصد از دختران و ۲ درصد از پسران حداقل یک بار در دوران کودکی عفونت ادراری دارند، هرچند که قبل از یک سالگی، عفونت ادراری در پسرها بیشتر از دخترها است.

عفونت‌های مجاری ادرار معمولاً به راحتی قابل درمان هستند، اما اگر بدون درمان بمانند، می‌توانند به آسیب دائمی کلیه و حتی نارسایی کلیه منجر شوند.

پزشکان می‌گویند که نوزادان و کودکان زیر دو سال نسبت به کودکان بزرگ‌تر، بیشتر در خطر آسیب‌های جدی هستند، بنابراین مهم است که عفونت مجاری ادراری کودک به موقع تشخیص و درمان شود.

اگر به موقع برای درمان عفونت ادراری کودک خود اقدام کنید، خیلی زود علائم بهبود پیدا می‌کنند.

اگر عفونت دیر تشخیص داده شود یا هیچ اقدامی برای درمان آن انجام نشود، خطر آسیب‌های بلندمدت به سیستم ادراری کودک وجود دارد.

این می‌تواند باعث اختلال در عملکرد کلیه‌ها و ایجاد نارسایی کلیه شود.

نوزادان و کودکان کوچک به مراتب بیشتر از سایرین در معرض خطر نارسایی کلیوی ناشی از عفونت مجاری ادرار قرار دارند.

علائم عفونت ادراری

علائم عفونت ادراری بسته به سن متفاوت است، اما به گونه‌ای است که به راحتی قابل شناسایی است.

علائم عفونت ادراری در نوزادان :

در نوزادان، علامت عفونت ادراری معمولاً خوب شیر نخوردن است.

علائم در این سن خیلی خاص نیستند.

در نوزادان زیر یک ماه، عفونت ادراری معمولاً باعث تب نمی‌شود.

علائم عفونت ادراری در این نوزادان شامل :

1. بی‌اشتهایی
2. تحریک‌پذیری
3. بی‌حالی و شلی
4. اسهال
5. زردی
6. از دست دادن واکنش‌های نوزادی
7. کاهش حجم ادرار
8. تب یا کاهش حرارت بدن

علائم عفونت ادراری در کودکان :

برای بسیاری از کودکان، تب بدون دلیل واضح، تنها علامت این بیماری است.

بسیاری از کودکانی که تب دارند اما هیچ علامت دیگری ندارند، معمولاً دچار عفونت ادراری هستند.

به گفته برخی از کارشناسان، نبود نشانه‌های دیگر باعث می‌شود که بسیاری از عفونت‌های ادراری در کودکان شناسایی نشوند.

در مواردی، کودک ممکن است علائم دیگری را همراه با تب یا بدون آن نشان دهد.

برخی از این علائم شامل :

1. گریه یا نشانه دیگری از درد یا سوزش هنگام ادرار کردن، و درد در ناحیه‌ی زیر شکم و پهلو
2. بوی غیرعادی ادرار، بی‌اختیاری ادرار، تکرر ادرار، و قطع و وصل شدن جریان ادرار
3. ادرار کدر یا خونی
4. تحریک‌پذیری مداوم و غیرقابل توضیح، و شب ادراری
5. عدم افزایش وزن مناسب
6. استفراغ
7. عدم تمایل به غذا خوردن
8. اسهال

والدین باید به‌طور مرتب جریان ادرار کودک خود را بررسی کنند، به‌خصوص برای کودکانی که پوشک دارند.

تشخیص عفونت ادراری کودک

پزشک در مورد علائم کودک سؤال می‌پرسد و او را معاینه می‌کند.

ممکن است در مورد سابقهٔ خانوادگی عفونت‌های مجاری ادراری نیز از شما سؤال کند، زیرا این عفونت‌ها می‌توانند به‌صورت وراثتی منتقل شوند.

اگر پزشک مشکوک به عفونت دستگاه ادراری باشد،…

“““html
برای تشخیص عفونت و التهاب، به یک نمونه ادرار نیاز داریم که باید به طور استریل گرفته شود.

برای تشخیص عفونت ادراری در بچه‌ها، مهم‌ترین کار، گرفتن نمونه ادرار به‌صورت استریل است.

اگر نمونه ادرار در شرایط استریل جمع‌آوری نشود یا انتقال آن به آزمایشگاه بیش از یک ساعت طول بکشد، امکان دارد نتیجه آزمایش به‌اشتباه نشان‌دهنده عفونت باشد (یعنی کودک عفونتی ندارد، اما نتیجه آزمایش مثبت است).

این کار برای نوزاد یا کودکی که نمی‌تواند طبق دستور ادرار کند یا از دستورات خاص پیروی کند، دشوار است.

به همین خاطر، معمولاً از یک سوند برای جمع‌آوری نمونه ادرار استفاده می‌شود.

پزشک با تمیز کردن ناحیه تناسلی کودک با محلول استریل، یک سوند را وارد مجرای ادراری می‌کند تا ادرار را مستقیماً از مثانهٔ کودک بگیرد.

شاید کودک در طول این پروسه گریه کند، اما هیچ خطری ندارد.

در بعضی از شرایط، نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری هست که می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. سونوگرافی
2. اسکن DMSA (دی مرکاپتو سوکسینیک اسید)
3. سیستو اورتروگرام در حین ادرار

نوع اسکن و زمان انجام آن بستگی به شرایط خاص کودک شما دارد. در بعضی موارد، این اسکن ممکن است چند هفته یا چند ماه پس از عفونت اولیه فرزندتان انجام شود.

درمان عفونت ادراری کودک

برای درمان عفونت ادراری کودک، احتمالاً پزشک برای او آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند که باید بین یک تا چهار دوز را برای یک تا دو هفته به او بدهید، بسته به نوع دارو.

حتی اگر کودک بعد از چند روز بهتر شد، ضروری است که درمان را تا پایان دوره دارو ادامه دهید.

اگر کودک انسدادی در مجاری ادراری خود داشته باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای درمان آن باشد.

در بعضی از موارد، برای درمان ریفلاکس ادرار نیز عمل جراحی ضروری است، اگرچه بسیاری از کودکان تا شش سالگی به‌طور کامل از این مشکل بهبود پیدا می‌کنند.

پزشک ممکن است به‌منظور جلوگیری از آسیب به کلیه‌ها، آنتی‌بیوتیک‌های طولانی‌مدت در دوز پایین تجویز کند تا از تکرار عفونت ادراری جلوگیری شود.

اگر فرزند شما کمتر از سه ماهه است و یا احتمال بدتر شدن عفونت وجود دارد، باید نوزادتان را به بیمارستان بستری کنید.

در شرایط زیر، کودکتان بدون درمان در بیمارستان در معرض خطر جدی خواهد بود:

1. اگر نوزادتان بسیار بیمار به‌نظر برسد، دچار کم آبی بدن شده یا به‌خاطر استفراغ نتواند داروهای خوراکی را نگه دارد.
2. اگر علائم غیرعادی مانند کاهش جریان ادرار، فشار خون بالا یا یک برآمدگی یا توده در شکم یا مثانه کودک ببینید.
3. اگر کودک قبلاً دچار بیماری‌ای تاثیرگذارد بر سیستم ادراری شده باشد.

در این موارد، کودک شما نیاز به بستری در بیمارستان برای دریافت آنتی‌بیوتیک داخل وریدی به مدت چند روز دارد.

دفع ادرار کودکان باید چگونه باشد ؟

در سن کم، بچه‌ها معمولاً چهار تا شش بار دفع ادرار دارند.

هر چه کودک کوچکتر باشد، فاصله بین دفعات دفع ادرار نیز کمتر خواهد بود.

با بزرگتر شدن سن کودک، احتمال اینکه بتواند چند ساعت ادرار خود را نگه دارد بیشتر می‌شود.

کودک یک تا دو ساله می‌تواند هر دو تا سه ساعت یک بار ادرار کند و اگر فاصله این دفع‌ها بیشتر باشد، جای نگرانی است.

گاهی ممکن است کودک مایعات کافی بنوشد، ولی همچنان ادرار نکند، که این نیز ممکن است نگران‌کننده باشد.

“““html

دریافت نکرده یا آب بدنش کم شده باشد.

قبل از سه سالگی فواصل دفع ادرار مشخص نیست، اما بعد از سه سالگی، اگر کودک کمتر از یک بار در ساعت ادرار کند، این غیرطبیعی است.

اگر کودکی هر ده دقیقه یک بار دفع ادرار دارد، این نشانه‌ی غیر عادی است و باید به پزشک مراجعه کنید.

سرما و استرس می‌تواند باعث تکرر ادرار شود. گاهی اوقات، مشکل مربوط به ادرار و مثانه است. در صورتی که این مشکل کوتاه‌مدت و گذرا باشد، طبیعی است.

۵ راهکار ساده برای پیشگیری و درمان عفونت ادراری کودک

برخی از کودکان ممکن است به عفونت مجاری ادراری مبتلا شوند، اما در اینجا چند اقدام که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا در کودک انجام دهید، آمده است:

1. شیردهی :
   اگر کودک خود را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، حتی در زمان بیماری هم باید به شیردهی ادامه دهید. تحقیقات نشان داده‌اند که شیر مادر می‌تواند از کودک در برابر عفونت ادراری محافظت کند و این فواید حتی تا دو سال بعد از قطع شیردهی نیز ادامه دارد.
2. مصرف مایعات :
   به مقدار مایعاتی که کودک می‌نوشد، توجه داشته باشید. کم نوشیدن باعث کم ادراری و غلیظ شدن ادرار می‌شود. مطمئن شوید که کودک شما مقدار زیادی مایعات مصرف می‌کند. نوشیدن مایعات بیشتر، ادرار را بیشتر می‌کند و این کار به تمیز نگه داشتن دستگاه ادراری کمک می‌کند. همچنین، نوشیدن مایعات از یبوست، که احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری را افزایش می‌دهد، جلوگیری می‌کند.
3. مصرف غذاهای فیبردار :
   اگر کودک شما شروع به خوردن غذاهای جامد کرده است، به او میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار که به جلوگیری از یبوست کمک می‌کنند، بدهید.
4. بهداشت ناحیۀ تناسلی :
   در نوزادان و شیرخواران که هنوز کنترل ادراری ندارند، رعایت بهداشت بسیار مهم است. هر بار که نوزاد دفع ادرار یا مدفوع دارد، باید پوشک او تعویض و قسمت‌های مربوطه شسته و خشک شود. اگر کودک شما دختر است، از شست‌وشوی او با صابون‌های معطر که ممکن است باعث تحریک ناحیه تناسلی شود، پرهیز کنید و هنگام تعویض پوشک، این ناحیه را از جلو به عقب تمیز کنید تا باکتری‌های ناحیه به حداقل برسند. ولی از وسواس بیش از حد در شست‌وشوی ناحیۀ تناسلی کودک خودداری کنید.
5. آموزش صحیح به کودکان :
   در سنین بالاتر، بچه‌ها هنگام بازی معمولاً به خاطر سرگرم شدن، ادرار خود را نگه می‌دارند که این امر به ویژه در دختران رایج‌تر است. نگه داشتن ادرار می‌تواند باعث عفونت مجاری ادراری شود. به بچه‌ها بیاموزید که چگونه در جاهایی غیر از منزل به دستشویی بروند. همچنین روش‌های بهداشتی را به آن‌ها آموزش دهید. اگر عفونت ادراری به درستی تشخیص داده و درمان نشود، ممکن است به کلیه‌ها آسیب رسانده و منجر به نارسایی کلیه شود.

درمان عفونت ادراری نوزادان در طب سنتی

اگر کودک شیر مادر می‌خورد، عفونت ادراری او را می‌توان با روش‌های زیر درمان کرد:

1. عسلاب به مادر.
2. آب سیب خانگی به مادر.
3. مالیدن روغن بادام شیرین روی روده کودک.
4. مادر باید نوشیدنی‌های خنک طبیعی زیاد مصرف کند.
5. حتماً به کودک دمنوش ترنجبین، بارهنگ و شیرخشت باید تنها از طریق مادر داده شود.
6. مادر باید روزی یک قاشق عرق آویشن را در یک لیوان آب ریخته و خود بخورد.
7. مادر باید کندر را لیس بزند.
8. مادر باید دمنوش ختمی، بنفشه، پنیرک و پرسباوشان را روزی یک استکان به مدت یک هفته بنوشد.

بیشتر بخوانید :