قولنج کلیه چیست و چگونه درمان میشود؟
قولنج کلیه، که به آن کولیک کلیوی نیز گفته میشود، نوعی درد است که به خاطر وجود سنگ در دستگاه ادراری ایجاد میشود. دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار است.
سنگ‌ها می‌توانند در هر قسمتی از دستگاه ادراری شکل بگیرند و اندازه‌های آنها نیز متفاوت است. بیشتر سنگ‌ها به علت تجمع مواد معدنی یا دیگر موادی مانند اسید اوریک به وجود می‌آیند که در ادرار با هم ترکیب می‌شوند و یک توده سخت را تشکیل می‌دهند.
در این مقاله، به بررسی نحوه تشخیص کولیک کلیوی، علل ایجاد آن و روش‌های درمانی آن خواهیم پرداخت.
علائم قولنج کلیه کدام است؟
علائم کولیک کلیه بسته به اندازه و محل سنگ متفاوت است. بعضی از سنگ‌های کوچک می‌توانند درد خفیفی ایجاد کنند و شخص می‌تواند آنها را بدون ناراحتی زیادی از بدن دفع کند.
سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند درد شدیدی ایجاد کنند، به‌ویژه اگر در یک قسمت از دستگاه ادراری گیر کنند. نواحی حساس شامل حالب‌ها هستند، که مجراهایی برای عبور ادرار از کلیه به مثانه می‌باشند.
شایع‌ترین علائم کولیک کلیه درد در ناحیه آسیب‌دیده بین دنده‌های پایین و لگن است. این درد معمولاً به صورت امواجی است که هر کدام 20 تا 60 دقیقه طول می‌کشد. قولنج کلیه تنها یکی از علائمی است که سنگ‌های ادرار می‌توانند ایجاد کنند.
دیگر علائم که معمولاً همراه با کولیک کلیوی بروز می‌کنند، عبارتند از:
استفراغ
ادرار کدر
حالت تهوع
ذرات ریز در ادرار
درد یا مشکل در ادرار کردن
بوی غیرمعمول ادرار
ادرار بیشتر یا کمتر از حد معمول
احساس نیاز فوری و مداوم به ادرار کردن
درد شدید در کناره بدن بین دنده‌ها و ران، یا در زیر شکم
وجود خون در ادرار که ممکن است صورتی، قرمز یا قهوه‌ای به نظر برسد.
علائم مرتبط با عفونت ادراری (UTI) مانند تب، لرز و عرق سرد ممکن است برای برخی افراد مشاهده شود. هر کسی که این علائم را تجربه کند باید با پزشک مشورت کند.
اگر کسی علائم زیر را همزمان با کولیک کلیوی مشاهده کند، باید فوراً با خدمات اورژانس تماس بگیرد و یا به بیمارستان مراجعه کند:
ناتوانی کامل در ادرار کردن
استفراغ غیرقابل کنترل
تب بالاتر از 101 درجه فارنهایت
علل قولنج کلیه چیست؟
قولنج کلیه معمولاً به دلیل تشکیل سنگ در مجاری ادراری رخ می‌دهد که بیشتر در حالب اتفاق می‌افتد. سنگ‌هایی که در حالب ایجاد می‌شوند، هنگام تلاش برای عبور می‌توانند منطقه اطراف خود را کشیده و باعث درد شوند. همچنین، محدود شدن جریان ادرار ممکن است التهاب و افزایش فشار ایجاد کند و حالب ممکن است اسپاسم کرده و درد بیشتری ایجاد کند.
چندین ماده شیمیایی و معدنی می‌توانند باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.عوامل مختلفی می‌توانند خطر ایجاد سنگ‌ها را افزایش دهند، از جمله:
چاقی
داروهای خاص
کم‌آبی
وجود کلسیم اضافی در ادرار
سابقه خانوادگی التهاب مثانه
جراحی‌های مربوط به دستگاه گوارش، مانند بای‌پس معده
نقرس، که به دلیل زیاد بودن اسید اوریک ایجاد میشود.
بیماری‌های دستگاه گوارش مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
سیستینوریا، که در این حالت سنگ‌ها از اسید آمینه‌ای به نام سیستئین تشکیل می‌شوند.
بهترین راه درمان قولنج کلیه
پزشکان معمولاً برای بررسی میزان موادی که ممکن است باعث سنگ کلیه شوند، از آزمایش خون استفاده می‌کنند. همچنین، روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا سونوگرافی می‌تواند به شناسایی سنگ‌های موجود در دستگاه ادراری کمک کند.
روش درمان بستگی به نوع سنگ دارد. انواع مختلف سنگ‌ها عبارتند از:
سنگ سیستین: این نوع سنگ نادر است و به علت وجود سیستین در ادرار ایجاد میشود.
سنگ‌های کلسیم: این‌ها رایج‌ترین نوع سنگ هستند و از اگزالات کلسیم تشکیل شده‌اند.
سنگ‌های اسید اوریک: این سنگ‌ها در زمان افزایش سطح اسید اوریک در ادرار تشکیل می‌شوند.
سنگ‌های استروویت: این نوع سنگ‌ها به دلیل وجود باکتری‌ها در دستگاه ادراری ایجاد می‌شوند، اما نسبت به دیگر سنگ‌ها کمتر شایع هستند. معمولاً افراد می‌توانند سنگ‌های کوچک را از طریق ادرار دفع کنند. پزشکان معمولاً نوشیدن آب زیاد را توصیه می‌کنند و ممکن است داروهای مسکن برای کمک به کاهش درد تجویز کنند.
جراحی و درمان پزشکی قولنج کلیه
روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به افرادی که سنگ‌های بزرگ دارند کمک کند و درد قولنج کلیه را تسکین دهد. این روش‌ها شامل:
استخراج هدایت شده توسط یورتروسکوپی: در این روش جراحی، پزشک با استفاده از یک دوربین و ابزار مخصوص، وارد دستگاه ادراری میشود تا سنگ را بیابد و آن را حذف کند.
لیتوتریپسی موج شوک خارج از بدن (ESWL): این روش غیرتهاجمی است و با استفاده از امواج صوتی سنگ‌های کلیه را به قطعات کوچک‌تری تقسیم می‌کند که فرد می‌تواند آنها را دفع کند.
نفرولیتوتومی از راه پوست: این روش معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و پزشک یک برش کوچک در پشت ایجاد می‌کند تا به کلیه دسترسی پیدا کند و سنگ را بردارد.
قرار دادن استنت: در برخی موارد، پزشک یک لوله نازک را در دستگاه ادراری قرار می‌دهد تا به رفع مسدودیت و عبور سنگ کمک کند.
جراحی باز: برای افرادی که نمی‌توانند سنگ‌ها را دفع کنند، احتمالاً نیاز به جراحی باز است. این عمل زمان بهبودی بیشتری نسبت به روش‌های دیگر نیاز دارد. پزشکان معمولاً سعی می‌کنند سنگ‌ها را قبل از انجام جراحی باز به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنند تا فرد بتواند آنها را دفع کند.
درمان همچنین ممکن است شامل داروهایی باشد که به کاهش علائم یا جلوگیری از تجمع سنگ کمک می‌کنند. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
آنتی‌بیوتیک‌ها
داروهایی برای قلیایی کردن ادرار
کورتیکواستروئیدها
داروهای مسدود کننده کانال کلسیم
مسدود کننده‌های انتخابی آلفا 1
افراد می‌توانند اقداماتی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه انجام دهند.
مدیریت درد: کنترل درد یکی از مراحل مهم در درمان قولنج کلیه است، زیرا می‌تواند کیفیت زندگی فرد را قبل از عبور سنگ بهبود بخشد. پزشکان ممکن است داروهایی برای تسکین دستگاه گوارش و کنترل تهوع و استفراغ تجویز کنند. گذاشتن بسته حرارتی روی پهلو یا کمر نیز می‌تواند به کاهش اسپاسم‌های عضلانی که ممکن است در افراد دچار کولیک کلیوی بروز کند، کمک کند.
“`html
پیشگیری از قولنج کلیه
برای جلوگیری از قولنج کلیه، اولین قدم جلوگیری از ایجاد سنگ هایی است که باعث بروز علائم می‌شوند. اگر بدن یا کلیهٔ فرد علاقه به تولید سنگ‌های ادراری از نوع کلسیم اگزالات داشته باشد، پزشک ممکن است دارویی به نام تیازید پیدا کند.
در برخی موارد، پزشکان ممکن است پیشنهاد کنند که فرد مایعات بیشتری بنوشد و مصرف نمک را در رژیم غذایی خود کاهش دهد.
نوشیدن آب بیشتر همیشه باعث بهبودی از قولنج کلیه نمی‌شود یا کمک نمی‌کند سنگ‌ها از سیستم ادراری خارج شوند، اما حداقل از کم آبی جلوگیری می‌کند.
بسیاری از افراد از داشتن یک رژیم غذایی سالم که شامل مجموعه‌ای از غلات سبوس‌دار، سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین‌های مناسب است، بهره‌مند می‌شوند. همچنین پزشکان ممکن است توصیه کنند که مصرف میوه‌های مرکباتی مانند پرتقال، لیمو و گریپ‌فروت افزایش یابد.
پیش آگهی قولنج کلیه
بیشتر سنگ‌های کلیه معمولاً به‌خودی خود خارج می‌شوند، اما گاهی ممکن است چنین حالتی منجر به کولیک کلیه گردد. پزشکان معمولاً ترکیبی از درمان‌های پزشکی و جراحی را برای کمک به شکستن سنگ‌های بزرگ‌تر و عبور آنها تجویز می‌کنند.
سنگ‌های موجود در مجاری ادراری ممکن است پس از درمان موفق دوباره شهد بزنند. انجام روش‌های پیشگیرانه می‌تواند به افراد کمک کند تا از ایجاد سنگ‌های جدید جلوگیری کنند و علائم کولیک کلیوی را کاهش دهند.
بیشتر سنگ‌های ادراری در نهایت خود به خود منتقل می‌شوند. درمان‌هایی مانند ESWL و لیتوتریپسی می‌توانند سنگ‌هایی را که خارج نمی‌شوند، از بین ببرد. سنگ‌های ادراری ممکن است دوباره بروز کنند. تقریباً نیمی از افرادی که یک سنگ دارند، در عرض پنج سال ممکن است دوباره به این مشکل دچار شوند. نوشیدن مایعات بیشتر و انجام اقدامات دیگر برای جلوگیری از سنگ می‌تواند به شما در پیشگیری از ایجاد آن و کاهش قولنج کلیه کمک کند.
همچنین بخوانید :
سایت رضیم
“`