چرا آمونیاک خطرناک است ؟
گاز نیتروژن هیدرید که به نام گاز آمونیاک (Ammonia) شناخته می‌شود در قرن هشتم توسط شیمیدان ایرانی “جابربن حیان” به صورت نمک آمونیاک کشف شد، ولی “جوزف پرستلی” شیمیدان انگلیسی نخستین کسی بود که گاز آمونیوم خالص را درست کرد و آن را هوای قلیایی نامید.
گاز آمونیاک، یک ترکیب شیمیایی است که از سه اتم هیدروژن و یک اتم نیتروژن تشکیل شده است. این ترکیب وزن اتمی 17.031 gr/mol دارد.
آمونیاک گازی بی رنگ، قابل اشتعال و با طعمی بسیار تند است که بوی آن بسیار زننده می‌باشد. اگر کسی این گاز را در غلظت بالا استنشاق کند، ممکن است به شدت گریه کند و حتی دچار اختناق شود.
این گاز از هوا سبک‌تر است و به راحتی به مایع تبدیل می‌شود و در آب بسیار حل می‌شود.
خطرات و علائم مسمومیت با گاز آمونیاک
این ماده سمی و خطرناک در صورت تماس با پوست، آسیب‌هایی مانند قرمزی، خارش، ایجاد تاول و سوختگی شدید ایجاد می‌کند. اگر با چشم تماس پیدا کند، می‌تواند باعث قرمزی، سوزش و حتی زخم روی قرنیه شود.
تولید گاز آمونیاک
آمونیاک در طبیعت از تجزیه مواد آلی نیتروژن‌دار به‌وجود می‌آید.
مهم‌ترین و پرکاربردترین روش تهیه گاز آمونیاک، سنتز مستقیم آن از طریق فرآیند هابر است.
از تقطیر زغال‌سنگ و واکنش کلسیم سیانامید با بخار آب تحت فشار نیز برای تهیه گاز آمونیاک استفاده می‌شود.
کاربردهای گاز آمونیاک
آمونیاک به عنوان یک گاز خنک‌کننده در سیستم‌های برودتی با نام تجاری R-717 استفاده می‌شود.
این گاز همچنین در تولید کودهای شیمیایی به کار می‌رود.
از آمونیاک در کارخانه‌های یخ‌سازی نیز استفاده می‌شود.
این گاز در تهیه اسید نیتریک نیز کاربرد دارد.
آمونیاک برای تهیه هیدرازین، اوره و هیدروکسیل آمین نیز استفاده می‌شود.
این گاز همچنین در سنتز انواع داروها کارایی دارد.
از آمونیاک در تولید مواد منفجره نیز بهره‌برداری می‌شود.
این گاز در صنایع نفت و شیمیایی نیز کاربرد دارد.
همچنین در تولید پاک‌کننده‌ها، اسپری‌های پنجره، تمیزکننده‌های اجاق‌گاز، پاک‌کننده‌های توالت و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اطلاعات ایمنی گاز آمونیاک
آمونیاک گازی قابل اشتعال است و در حضور مواد اشتعال‌زا دیگری مانند گازهای نفتی و یا مواد اکسید کننده مثل گاز اکسیژن و ترکیبات با واکنش‌پذیری بالا مانند کلر، برم و ید، خطر آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد.
حتی غلظت‌های کم گاز آمونیاک نیز خطرناک هستند. استنشاق این گاز و یا تماس با پوست می‌تواند موجب سوزش و حتی مرگ شود.
اگر چشم با این گاز آلوده شود، باید به مدت 15 دقیقه با آب شستشو داده شود.
به دلیل خورندگی این گاز، سیلندرهایی که حاوی آمونیاک هستند باید از جنس استینلس استیل تهیه شوند.
منبع : ویرگول