“`html
برفک یا کاندیدیاز دهانی چیست ؟
برفک یا کاندیدیاز دهانی به یک عفونت قارچی که در دهان اتفاق می‌افتد، اشاره دارد. این بیماری بیشتر در نوزادان و شیرخواران مشاهده می‌شود، اما سایر کودکان و بزرگسالان هم ممکن است به آن مبتلا شوند.
کاندیدیاز دهانی یک عفونت قارچی است که به وسیله‌ی قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس به وجود می‌آید. این قارچ به طور طبیعی در مقدار کم در دهان همه‌ی افراد وجود دارد، اما اگر شرایط برای رشد آن مناسب باشد، می‌تواند به سرعت افزایش یابد و باعث عفونت شود.
برفک دهان معمولاً به شکل یک لایه‌ی سفید رنگ روی دهان و گلوی فرد ظاهر می‌شود.
علایم شایع برفک یا کاندیدیاز دهانی چیست ؟
در دهان، لکه‌هایی (پلاک‌هایی) با ویژگی‌های زیر ظاهر می‌شوند:
- لکه‌ها سفید تا زرد متمایل به کرم رنگ و کمی برجسته هستند. این لکه‌ها شبیه شیر دلمه بسته‌اند و به راحتی پاک نمی‌شوند.
- لکه‌ها خود دردناک نیستند، مگر اینکه بخواهید آنها را بردارید که در این صورت زخم‌های کوچک و دردناکی به جا می‌گذارند.
- ممکن است احساس خشکی در دهان داشته باشید.
علل ایجاد برفک یا کاندیدیاز دهانی
قارچ کاندیدا آلبیکنس به طور طبیعی در دهان وجود دارد، اما برخی عوامل خاص می‌توانند باعث رشد بیش از حد آن شوند:
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها: این داروها می‌توانند تعادل طبیعی میکروبی در دهان را به هم بزنند و باعث ایجاد برفک شوند.
زایمان: نوزادان ممکن است در هنگام تولد عفونت را در حین عبور از کانال زایمان به دست آورند، به ویژه اگر مادر دارای عفونت قارچی باشد. برفک ممکن است ظرف چند ساعت تا 7 روز بعد از تولد ظاهر شود.
سالخوردگی: افراد مسن‌تر به دلیل کاهش توان سیستم ایمنی بیشتر در معرض برفک قرار دارند.
علت برفک دهان چیست ؟
برخی از شایع‌ترین علت‌های برفک دهان در نوزادان و بزرگسالان به شرح زیر است:
کاندیدیاز دهانی در بزرگسالان
- درمان‌های سرطان: درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی می‌توانند به بافت مخاطی دهان آسیب برسانند و منجر به برفک دهان شوند.
- دندان مصنوعی: استفاده از دندان مصنوعی می‌تواند منجر به ظهور برفک دهان شود، به‌ویژه در افراد سالخورده.
- بیماری‌ها: کسانی که بیماری‌هایی چون ایدز و دیابت دارند، بیشتر به برفک دهان مبتلا می‌شوند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند باعث بروز برفک دهان شود.
- داروها: مصرف داروهایی مثل آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتیکواستروئیدها می‌تواند به برفک دهان منجر شود.
برفک دهان در نوزادان
- سرایت از مادر: بیشتر نوزادان در زمان تولد، برفک دهان را ناخواسته از مادر خود می‌گیرند، به خصوص اگر مادر خود دچار عفونت قارچی باشد.
- ضعف سیستم ایمنی: نوزادان به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به راحتی می‌توانند دچار عفونت‌های قارچی و برفک دهان شوند.
- آنتی بیوتیک‌ها: نوزادانی که تحت درمان با آنتی‌بیوتیک هستند بیشتر در معرض برفک دهان قرار دارند.
علائم و نشانه‌های برفک دهان
علائم برفک یا کاندیدیاز دهانی در ابتدا ممکن است کم دیده شود، اما با پیشرفت عفونت، شدت آن بیشتر می‌شود. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های مرتبط با برفک دهان شامل موارد زیر است:
- تشکیل لایه‌ای سفید و با بافت نازک بر روی سطح دهان و لوزه‌ها.
- گاهی ممکن است سقف دهان نیز دچار مشکل شود.
- اگر لایه‌ی سفید خراشیده شود، ممکن است خونریزی خفیفی ظاهر شود.
- برآمدگی‌های زیر لایه‌ی سفید ممکن است باعث درد شوند.
- خشکی و ترک خوردگی در گوشه‌های دهان مشاهده می‌شود.
- ممکن است در بلع و صحبت کردن مشکل ایجاد شود.
- حس چشایی کاهش می‌یابد.
- دهان ممکن است طعم بدی ایجاد کند.
- نوزادان ممکن است به دلیل برفک دهان نتوانند به راحتی شیر بخورند.
“““html
هرچند این علائم معمولاً خطرناک نیستند، اما اگر برفک دهان بدون درمان بماند، ممکن است شدت یابد و زندگی روزمره را مختل کند.
به همین دلیل، همیشه توصیه می‌شود که به محض مشاهده‌ی اولین علائم برفک دهان، برای درمان آن اقدام کنید. روش‌های خانگی برای رفع برفک دهان وجود دارند.
عوامل تشدید کننده بیماری برفک یا کاندیدیاز دهانی
- تغذیه‌ی نامناسب
- بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند.
- ایدز (برفک در بزرگسالان جزئی از معیارهای تشخیصی ایدز است).
- دیابت شیرین
- التهاب ناشی از دندان‌های مصنوعی
- استفاده مداوم از استروئیدها (به صورت خوراکی یا تنفسی)
برای پیشگیری از بروز برفک
- رعایت بهداشت دهان
- اجتناب از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری
- عواقب ممکن
معمولاً درمان این عفونت ظرف 3 روز باعث بهبودی می‌شود. این عارضه خطرناک یا جدی نیست، اما احتمال عود آن وجود دارد.
- عوارض احتمالی
عفونت ممکن است به مهبل، پوست، حنجره، لوله‌ی گوارش یا دستگاه تنفسی گسترش یابد.
اصول کلی درمان برفک (کاندیدیاز) دهانی
- آزمون‌های تشخیصی می‌توانند شامل نمونه‌برداری از پلاک و بررسی ماده زیر میکروسکوپ باشند.
- هدف درمان، بهبود وضعیت بهداشتی برای پیشگیری از عفونت و کاهش علائم برفک است.
- اگر کودکی به این عفونت مبتلا شده باشد، هر چیزی که ممکن است در دهان او قرار بگیرد، باید استریل شود.
داروها برای درمان کاندیدیاز دهانی
محلول پراکسید هیدروژن برای شستشوی دهان می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند.
ممکن است از داروی کلوتریمازول، که در دهان حل می‌شود، 5 بار در روز و به مدت 14 روز استفاده شود.
ضایعات در کودکان کوچک را می‌توان با یک وسیله‌ی نخی آغشته به سوسپانسیون نیستاتین به آرامی برداشت.
کرم‌های ضد کاندیدیا که زیر دندان‌های مصنوعی یا در گوشه‌های دهان استفاده می‌شوند، گاهی اثرگذار هستند.
رژیم غذایی برای برفک یا کاندیدیاز دهانی
برای شیرخواران تغییری نیاز نیست. سایر کودکان و بزرگسالان باید مایعات کافی از جمله شیر، ژلاتین مایع، بستنی، فرنی، آب، چای یا سایر نوشیدنی‌ها و غذاهای نرم مصرف کنند که راحت بلعیده شوند. اگر لکه‌ها دردناک باشند، از نی برای نوشیدن استفاده کنید.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر علایم کم‌آبی (مانند چشم‌های گود رفته، پوست کم‌الاستیک یا خستگی) در یک کودک ظاهر شوند.
- در صورت بروز تب
- اگر ضایعاتی در پوست یا مهبل ایجاد شود
- اگر علائم عفونت باکتریایی ثانویه (درد، قرمزی، حساسیت به لمس، ورم یا تب) در دهان بروز کند.
پاسخ به چند سوال رایج در مورد برفک دهان
سوال: بهترین درمان برای برفک دهان چیست؟
جواب: بهترین درمان برای برفک دهان استفاده از داروهای ضد قارچ است. این داروها کمک می‌کنند تا زودتر بهبود بیابید.
سوال: عوارض بلند مدت برفک دهان چیست؟
جواب: در برخی موارد، برفک دهان اگر درمان نشود ممکن است طولانی شده و به سایر نقاط بدن سرایت کند. اما اغلب این عارضه به سرعت و به طور کامل قابل درمان است.
سوال: برفک دهان معمولاً چقدر طول می‌کشد؟
جواب: برفک دهان در کودکان و بزرگسالان معمولاً اگر به موقع درمان شود، 2 تا 3 هفته طول می‌کشد. اما در برخی موارد ممکن است با وجود درمان، علائم ادامه یابد. در این صورت بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
سایت رضیم
“`