فشار خون بالا (htn) و راه های کنترل آن (2 نکته مهم)

فشار خون بالا و راه‌های کنترل آن

فشار خون بالا یک بیماری است که به خاطر زندگی کم‌تحرک و غذاهای نامناسب در جامعه رایج شده است. با

مجله اینترنتی رضیم
همراه باشید.

بسیاری از ما در خانواده‌هایمان با این بیماری آشنا هستیم و می‌دانیم که با اینکه فشار خون بالا معمولاً بدون علامت است، اما بسیار خطرناک می‌تواند باشد و اگر به درستی کنترل نشود، مشکلات جدی ایجاد می‌کند. فشار خون بالا یا پُرفشاری، یک بیماری مزمن است که ممکن است با علائمی بروز کند یا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. این مشکل زمانی پیش می‌آید که فشار خون به طور ناگهانی بالا می‌رود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

دلایل فشار خون بالا

امروزه بسیاری از افراد به خاطر تغییرات در شیوه زندگی به فشار خون بالا مبتلا شده‌اند. فشار خون بالا تاثیر منفی بر روی قلب و رگ‌های خونی دارد. به همین دلیل بررسی مرتب و کنترل فشار خون به ویژه در میانسالی و سالمندی اهمیت زیادی دارد. رعایت نکات ساده همراه با یک رژیم غذایی مناسب و ورزش می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. اغلب مردم نمی‌دانند که فشار خون بالایی دارند و خیلی از ما هم از این که فعالیت‌های روزمره‌مان ممکن است باعث بالا رفتن فشار خون شود، بی‌خبر هستیم.

فشار خون چیست؟

قلب یک عضله است که خون را به اعضا و بافت‌های بدن می‌فرستد. خون از سمت چپ قلب به رگ‌های خونی پمپ می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی را به بدن می‌رسانند. در حین خروج خون از قلب و رگ‌ها، به دیواره‌های شریانی فشار می‌آورد. فشار خون به معنای اندازه‌گیری این فشار در شریان‌ها است.

زمانی که عضله قلب منقبض می‌شود و خون را پمپ می‌کند، یک مرحله به نام سیستول رخ می‌دهد. عدد ثبت شده در این مرحله، عدد بالا است و در زمان استراحت قلب (دیاستول) عدد پایین است.

فشار خون نرمال چند است؟

فشار خون ایده‌آل باید زیر 120/80 میلیمتر جیوه (mmHg) باشد. اگر فشار خون بین 120/80 تا 139/89 میلیمتر جیوه باشد، در محدوده طبیعی به بالا قرار دارد. فشار خون مناسب بر اساس شرایط شخصی شما تعیین می‌شود.

چگونه می‌توانم بفهمم آیا فشار خونم سالم است یا خیر؟

1. از پزشکتان درخواست کنید تا فشار خون شما را مرتب بررسی کند. این کار سریع و ساده است.
2. اگر اخیراً فشار خونتان را بررسی نکرده‌اید، یک موعد برای این کار تعیین کنید.

فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا معمولاً نشانه‌های خاصی ندارد. اما اگر تحت درمان قرار نگیرد، خطر ابتلا به مشکلات جدی مانند سکته قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد. از هر چهار بزرگسال در انگلستان، یک نفر فشار خون بالا دارد. تنها راه فهمیدن اینکه فشار خونتان بالا است، اندازه‌گیری آن است.

فشار خون بالا چند است؟

فشار خون بالاتر از 140/90 میلیمتر جیوه فشار خون بالا محسوب می‌شود. زمانی که فشار خون شما بالا است، قلب و رگ‌ها تحت فشار قرار دارند. فشار خون بالا تسریع در ایجاد پلاک در دیواره شریان‌ها (آترواسکلروز) را به همراه دارد و می‌تواند به جریان خون به قلب آسیب بزند و خطر حمله قلبی را افزایش دهد. همچنین دیواره‌های شریان‌ها در مغز هم که ممکن است منجر به سکته شود، ضعیف خواهند شد. فشار خون بالا برای مدت طولانی یکی از علل اصلی بیماری‌های قلبی است. بنابراین:

1. فشار خون با دو عدد نشان داده می‌شود. عدد اول (انقباضی) نشان‌دهنده نیرویی است که قلب برای پمپاژ خون به بدن استفاده می‌کند.
2. عدد دوم (انبساطی) نشان‌دهنده مقاومت در برابر جریان خون در رگ‌ها است. هر دو عدد بر اساس واحد میلیمتر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شوند.
3. فشار خون بالا به معنی 90/140 میلیمتر جیوه یا بیشتر است.
4. فشار خون ایده‌آل بین 60/90 و 80/120 میلیمتر جیوه است.
5. فشار خون پایین برابر…
   “““html
6. فشار خون شما 60/90 میلیمتر جیوه یا کمتر است.
7. اگر فشار خون شما بین 80/120 و 90/140 میلیمتر جیوه باشد، این یعنی اگر آن را کنترل نکنید، ممکن است در خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار بگیرید.

خطرات فشار خون بالا

وقتی فشار خون شما خیلی بالا باشد، این فشار می تواند به رگ های خونی، قلب و سایر اعضای بدن مانند مغز، کلیه ها و چشم ها آسیب بزند. فشار خون بالا به صورت مداوم می تواند باعث مشکلات و بیماری های جدی شود.

علائم فشار خون بالا

تنها راهی که می توانید بفهمید فشار خونتان بالا است، انجام آزمایش فشار خون است. به همه کسانی که بالای 40 سال دارند توصیه می شود حداقل سالی پنج بار فشار خون خود را چک کنند. این کار می تواند جان شما را نجات دهد. فشار خون را می توان در مکان های مختلفی اندازه گیری کرد، از جمله:

• در حین عمل جراحی
• در داروخانه
• در مطب پزشک
• در محل کار

شما همچنین می توانید با استفاده از دستگاه فشار خون خانگی، فشار خون خود را در خانه اندازه گیری کنید.

دو نوع فشار خون بالا

1. پرفشاری خون اولیه: این نوع فشار خون بالا به دلیل بیماری دیگری نیست و به تدریج ایجاد می شود. عوامل ارثی معمولاً دلیل اصلی آن هستند.
2. پرفشاری خون ثانویه: این نوع فشار خون بالا معمولاً به دلیل وجود یک بیماری دیگر رخ می دهد.

چه چیزهایی باعث افزایش فشار خون می‌شود؟

فشار خون در طول روز تغییر می‌کند و به زمان روز، مقدار مایعات در بدن، داروهایی که مصرف می‌کنید و فعالیت‌های شما بستگی دارد. فشار خون همچنین می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند تنفس، احساسات، ورزش و خواب قرار گیرد. این تغییرات طبیعی است و وقتی استراحت می‌کنید، فشار خون به حالت عادی برمی‌گردد. دلیل دقیق فشار خون بالا معمولاً مشخص نیست.

عوامل و شرایط مختلف زندگی به شدت می‌توانند بر افزایش فشار خون تأثیر بگذارند:

با اینکه علت دقیق فشار خون بالا ناشناخته است، اما برخی از موارد می‌توانند به افزایش آن کمک کنند. در صورتی که شرایط زیر را دارید، احتمال افزایش فشار خون وجود دارد:

تغییر در شیوه زندگی و اتخاذ عادات سالم می‌تواند احتمال افزایش فشار خون را کاهش دهد.

عوامل مؤثر در افزایش فشار خون عبارتند از:

• چاقی
• کشیدن سیگار
• دیابت نوع 1 یا 2
• بیماری های کلیوی
• مصرف بیش از حد الکل
• مصرف زیاد نمک
• عدم تحرک و ورزش
• برخی داروها مانند استروئیدها

علائم اضطراری فشار خون بالا

• خونریزی از بینی
• تنگی نفس
• اضطراب محسوس
• سردرد شدید

نکته: معمولاً این علائم زمانی رخ می‌دهند که فشار خون به طور ناگهانی و به شدت افزایش یابد. به این حالت «بحران پرفشاری خون» می‌گویند.

چه زمان فشار خون بالا می‌رود؟

فشار خون بالا زمانی بروز می‌کند که خون باید با نیروی بیشتری از داخل سرخرگ‌ها عبور کند.

چگونه می‌توانیم فشار خون را کاهش دهیم؟

این تغییرات می‌توانند به کاهش فشار خون بالا کمک کنند:

• کاهش مصرف نمک و پیروی از رژیم غذایی سالم
• عدم مصرف الکل
• کاهش وزن
• ورزش منظم
• کاهش مصرف قهوه و کافئین
• ترک سیگار
• خواب کافی، حداقل 6 ساعت در شب

برخی از افراد با فشار خون بالا ممکن است نیاز به مصرف دارو داشته باشند تا بتوانند فشار خون را کنترل کنند.

درمان با دارو برای فشار خون

اگر فشار خون شما بالا باشد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند تا فشار خون شما را تحت کنترل قرار دهد.

این داروها شامل:

1. بازدارنده‌های ACE مانند انالوپریل، لیسی‌ناپریل، پریندوپریل و رامیپریل
2. مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتنسین مانند کاندسارتان، ایربسارتان، لوزارتان، والزارتان و اولمسارتان
3. مسدودکننده‌های کلسیم مانند آملودیپین، فلوئودیپین، نیفدیپین، دیلتیازم و ورپامیل
4. ادرار آورها مانند اینداپامید و بندروفلومتیازید
5. مسدودکننده‌های بتا مانند آتنولول و بیسوپروLOL
6. مسدودکننده‌های آلفا مانند دوکازوسین
7. بازدارنده رنین مانند الیسکیرن
8. داروهای دیگر

“““html

ادرار آورها- مانند amiloride و spironolactone

قرص تجویزی به سن شما و میزان فشار خون بستگی دارد.

کنترل فشار خون با رژیم غذایی

رژیم غذایی “DASH” که به معنای “روشی برای توقف فشار خون” است، یک برنامه‌ی غذایی برای کمک به پایین نگه داشتن فشار خون است که پزشکان آن را توصیه می‌کنند. این رژیم بر مصرف غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلاتی که سدیم و کلسترول کمی دارند، متمرکز است. این غذاها شامل:

• سیب
• موز: (یک موز متوسط حاوی 450 میلی گرم پتاسیم است و به همین دلیل، یکی از بهترین داروهای طبیعی برای کنترل فشار خون به حساب می‌آید.)
• پرتقال
• کلم بروکلی
• هویج
• ماهی‌های سرشار از اُمگا۳
• حبوبات
• سیر
• دانه‌های هندوانه: (دانه‌های هندوانه حاوی ماده‌ای به نام کورکوربیتین هستند که به عملکرد کلیه کمک می‌کند و عروق خونی را گشاد می‌کند. بنابراین، این دانه‌ها گزینه‌ای عالی برای مبارزه با فشار خون بالا هستند.)

فشار خون پایین (افت فشار خون)

هر بار که قلب خون را به بدن پمپاژ می‌کند، فشار خون در دیواره‌های رگ‌های خونی تغییر می‌کند. وقتی قلب بر کل بدنتان فشار می‌آورد، فشار خون بالا است و در زمان استراحت قلب، فشار خون پایین است. فشار خون شما با دو عدد اندازه‌گیری می‌شود: یکی برای فشار بالا و دیگری برای فشار پایین. اندازه‌گیری فشار خون به میلی‌متر جیوه (mmHg) انجام می‌شود.

فشار خون پایین چند است؟

فشار خون پایین زمانی است که مقدار آن کمتر از 90/60 میلی‌متر جیوه باشد.

آیا فشار خون پایین مشکل به حساب می‌آید؟

• برای برخی افراد، فشار خون پایین نشانه‌ای از سلامتی است. این افراد معمولاً دارای نبض آرامی هستند. اما برای برخی دیگر، فشار خون پایین می‌تواند مشکل‌ساز شود.
• فشار خون پایین معمولاً بهتر از فشار خون بالا است.
• بسیاری از افرادی که فشار خون پایین دارند، انتظار می‌رود که عمر طولانی‌تری داشته باشند.
• اما اگر کسی نشانه‌های فشار خون پایین را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند. افت ناگهانی و شدید فشار خون می‌تواند به بیماری‌های جدی منجر شود.

علائم فشار خون پایین چیست؟

علائم فشار خون پایین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• این علائم ممکن است در هر زمانی دیده شوند، اما بیشتر وقتی تغییر موقعیت می‌دهید، مانند ایستادن یا فشار آوردن در توالت، بروز می‌کنند. اغلب نیز نشانه‌ای دیده نمی‌شود و فشار خون پایین معمولاً تنها در معاینه‌های معمول یا مطالعات دیگر مشخص می‌شود.
• فشار خون پایین در افراد مسن که ممکن است بیماری‌های دیگری هم داشته باشند یا در معرض خطر سقوط باشند، جدی‌تر است.

چه چیزی موجب فشار خون پایین می‌شود؟

فشار خون ممکن است به دلایل زیر افت کند:

• هوا گرم باشد یا به خاطر پوشیدن چند لایه لباس
• گردش خون کم به دلیل اهدا خون، خونریزی شدید یا از دست دادن آب بدن
• حاملگی
• مصرف دارو
• مصرف مواد مخدر یا الکل به مقدار زیاد
• واکنش آلرژیک
• عفونت
• شرایط خاص قلبی
• اختلال در سیستم عصبی یا غدد درون‌ریز
• درد شدید

فشار خون موضعی

• یک نوع خاص فشار خون پایین به نام “فشار خون موضعی” یا “فشار خون آرتروزاتیک” وجود دارد. در این حالت، فشار خون فرد وقتی در حال نشستن یا دراز کشیدن است، طبیعی است، اما زمانی که می‌ایستد، به یک‌باره افت می‌کند و ممکن است باعث سرگیجه شود. این نیز می‌تواند در هنگام ایستادن برای طولانی‌مدت بدون حرکت ایجاد شود.
• فشار خون موضعی نسبتاً شایع است و بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. این وضعیت ممکن است ناشی از یکی از شرایط ذکر شده باشد.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر فکر می‌کنید ممکن است علائم فشار خون پایین را داشته باشید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

درمان فشار خون پایین

اگر دلیلی برای فشار خون پایین شما وجود داشته باشد، درمان ضروری است. اما اگر مشکلی ایجاد نشود، درمان لازم نیست. پزشک ممکن است اقدامات احتیاطی را برای پیشگیری از فشار خون پایین، مانند جلوگیری از کم آبی بدن، دوش گرم یا برخاستن سریع، توصیه کند.

تهیه و گردآوری شده مجله رضیم

مرضیه ملایری