موارد مصرف و عوارض جانبی قرص کلسیم کربنات
کلسیم کربنات (کلسیم کربنات) به سلامت استخوان و دندان کمک کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. کلسیم یکی از مواد ضروری برای بدن است و بخش زیادی از استخوان‌ها و دندان‌ها را تشکیل می‌دهد. این ماده به تنظیم ضربان قلب، عملکرد سیستم عصبی، لخته شدن خون و ترشح برخی هورمون‌ها کمک می‌کند.
یک فرد بزرگسال به طور متوسط به ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارد. این مقدار بسته به سن، جنس و شرایط فرد متفاوت است (برای مثال، نوجوانان به کلسیم بیشتری نیاز دارند) و معمولاً این مقدار از طریق غذا و با جذب در روده کوچک تأمین می‌شود.
غذاهایی که حاوی کلسیم زیادی هستند شامل سویا، لبنیات (همچون یک لیوان شیر یا ۴۵ گرم پنیر که هر کدام حدود ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارند)، کلم بروکلی، ماهی کولی و ساردین و سبزیجات برگ سبز می‌باشند.
اما در بعضی موارد مثل تغذیه نامناسب، مصرف برخی داروها، مصرف الکل، عدم فعالیت بدنی، استعمال دخانیات و کاهش هورمون استروژن، بدن نمی‌تواند به خوبی کلسیم مورد نیازش را تأمین کند. در این مواقع، بدن کلسیم را از استخوان‌ها برداشت می‌کند و به‌مرور زمان، این امر می‌تواند به کاهش تراکم و استحکام استخوان‌ها منجر شود. در این شرایط، توصیه می‌شود که افراد با افزودن منابع کلسیم به وعده‌های غذایی یا مصرف مکمل های کلسیم (که معمولاً با ویتامین D همراه هستند) کمبود کلسیم خود را جبران کنند.
نام تجاری: Caltrate
موارد مصرف قرص کلسیم کربنات
- به عنوان آنتی‌اسید
- به عنوان غذاي حمایتی حاوی کلسیم.
مقدار و موارد مصرف قرص کلسیم کربنات
بالغین: باید روزانه 1 گرم، 4 تا 6 بار با آب جویده شود؛ همچنین می‌توان 1 گرم سوسپانسیون یک ساعت قبل از غذا و خواب مصرف کرد.
موارد منع مصرف قرص کلسیم کربنات
- حساسیت شدید
- سطح بالای کلسیم خون (هیپرکلسمی)
- پرکاری غده پاراتیروئید
- تومورهای استخوانی.
عوارض جانبی قرص کلسیم کربنات
- گوارشی: یبوست، بی‌اشتهائی، انسداد، حالت تهوع، استفراغ، نفخ، اسهال، افزایش اسید معده، و آروغ‌زدن.
- قلبی – عروقی: خونریزی و افزایش فشار خون.
- خونی: سطح بالای کلسیم خون، قلیائیت متابولیک.
- ادراری تناسلی: اختلال در عملکرد کلیه، سنگ کلیه، نارسایی کلیه.
احتیاطات در رابطه با قرص کلسیم کربنات
در افراد مسن، به دلیل محدودیت مصرف مایعات، کاهش فعالیت روده، انسداد دستگاه گوارش، کم‌آبی، بیماری کلیوی و در زمان بارداری (گروه C)، باید با احتیاط مصرف شود.
ملاحظات پرستاری در حین مصرف قرص کلسیم کربنات
در بررسی سطح کلسیم، باید سطح کلسیم سرم بین ۸.۵ تا ۱۰.۵ mg/dl و سطح کلسیم ادرار ۱۵۰ mg/day باشد و این مقادیر به‌طور هفتگی کنترل شود.
نکات مهم در مورد قرص کلسیم کربنات
- میزان کلسیمی که بدن از طریق مکمل‌ها جذب می‌کند معمولاً کمتر از مقدار موجود در خود این مکمل‌ها است.
- با بالا رفتن سن، بدن به مرور زمان قادر به جذب کلسیم کمتر می‌شود. به همین دلیل به زنان بالای ۵۰ سال و به طور کلی افراد بالای ۶۵ سال توصیه می‌شود که در طول روز از مکمل‌های کلسیم استفاده کنند.
- اگر از مکمل‌های کلسیم بیش از نیاز خود استفاده کنید، ممکن است مشکلاتی مانند افزایش شدید کلسیم خون، رسوب این مواد در کلیه‌ها، فشار خون بالا و عوارض دیگر ایجاد شود. بنابراین بهتر است مصرف کلسیم را به حداکثر ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنید.
- مصرف زیاد غذاهایی که حاوی سبوس یا غلات کامل هستند، همچنین مصرف کافئین و الکل به مقدار زیاد، می‌تواند جذب کلسیم در روده‌ها را کاهش دهد.
- بهتر است بین مصرف مکمل کلسیم و سایر داروها (مثلاً مکمل آهن) حداقل دو ساعت فاصله وجود داشته باشد تا تداخلی بین این داروها پیش نیاید.
- به طور کلی، توصیه نمی‌شود که بدون تجویز پزشک از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید و چون برخی داروها ممکن است به شیر مادران شیرده منتقل شوند، باید قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید.
- کلسیم در محیط‌های اسیدی بهتر جذب می‌شود، بنابراین بهتر است مکمل‌های کلسیم را همراه با وعده‌های غذایی یا بلافاصله بعد از غذا با یک لیوان آب مصرف کنید.
- برای جذب بهتر کلسیم در بدن، خوب است که منابع غذایی کلسیم (یا مکمل‌های کلسیم) را در چند نوبت در طول روز مصرف کنید.
توصیه‌های دارویی در رابطه با قرص کلسیم کربنات
- به عنوان آنتی‌اسید، یک ساعت قبل از غذا یا خواب مصرف کنید.
- به عنوان غذای کمکی، ۵۰ دقیقه قبل از خواب استفاده شود.
- فقط از اشکال قرص یا کپسول آن استفاده کنید و از سایر فرم‌های دارو مانند (Enteric Coated) E.S) استفاده نکنید.
ارزیابی بالینی در حین مصرف قرص کلسیم کربنات
- پاسخ درمانی: از بین رفتن درد و کاهش اسیدیتی.
- سندرم شیر قلیایی: تهوع، استفراغ، عدم آگاهی به زمان و مکان، سردرد.
- یبوست: در صورت نیاز، از غذاهای حجیم استفاده کنید.
- هیپرکلسمی: سردرد، تهوع و استفراغ، سردرگمی.
آموزش به بیمار و خانواده برای مصرف قرص کلسیم کربنات
- مصرف مایعات را به حدود ۲ لیتر در روز افزایش دهید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید که مایعات نباید مصرف کنید.
- از تغییر داروی آنتی‌اسید خود خودداری کنید.
روش نگهداری قرص کلسیم کربنات
- در جای خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
