موارد مصرف و عوارض قرص متنامین
متنامین (Methenamine) معمولاً به شکل ماندلات یا هیپورات برای پیشگیری و درمان عفونت‌های ادراری تحتانی که مزمن یا تکراری و بدون علامت هستند و همچنین برای باکتری اوری بدون علامت استفاده می‌شود. به‌دلیل اینکه مقاومت دارویی در این دارو مشاهده نشده، مصرف طولانی‌مدت آن مناسب به نظر می‌رسد.
متنامین و نمک‌های آن نباید در عفونت‌های ادراری فوقانی استفاده شوند زیرا به‌سرعت از بدن خارج می‌شوند و همچنین در عفونت‌های حاد ادراری نیز باید تجویز نشود. این دارو تنها در ادرار با اسید بالا فعال است و فرمالدئید آزاد می‌کند. باکتری‌های پروتئوس و برخی گونه‌های سودوموناس با تولید آمونیاک جلوی اسیدی شدن ادرار را می‌گیرند.
نام تجاری: Hiprex، Mandelamine، Urex
مقدار و نحوه مصرف متنامین
- دوز معمول بزرگسالان از متنامین یا متنامین ماندلات یک گرم به‌صورت خوراکی و ۴ بار در روز است. برای کودکان زیر ۶ سال دوز ۱۸ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۴ بار در روز توصیه می‌شود و برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال دوز پیشنهادی ۵۰۰ میلی‌گرم، ۴ بار در روز است.
- متنامین هیپورات با دوز معمول یک گرم، ۲ بار در روز و یا ۵۰۰ میلی‌گرم برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال تجویز می‌شود.
فارماکوکینتیک متنامین
متنامین به راحتی از سیستم گوارش جذب می‌شود و به‌طور گسترده در بدن توزیع می‌گردد. تحت شرایط اسیدی به آرامی به فرمالدهید و آمونیاک تبدیل می‌شود. حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد یک دوز تجویزی در معده تغییر می‌کند، مگر اینکه به‌صورت محصول انتریک داده شود. در pH فیزیولوژیک هیچ گونه تغییری در این دارو رخ نمی‌دهد و در بدن غیر فعال باقی می‌ماند. نیمه عمر این دارو حدود ۴ ساعت گزارش شده است.
متنامین به راحتی و تقریباً به‌طور کامل از طریق ادرار دفع می‌شود و سبب ایجاد غلظت‌های اسیدی کشنده برای باکتری‌ها می‌شود (ترجیحاً با pH کمتر از ۵.۵). در مصرف فرآورده با پوشش انتریک، جذب و به‌تبع آن دفع دارو به تأخیر می‌افتد. متنامین از جفت عبور می‌کند و مقادیر کمی از آن در شیر مادر توزیع می‌شود.
مصرف متنامین در دوران بارداری و شیردهی
هنوز مشخص نیست که آیا متنامین می‌تواند به جنین آسیب بزند، بنابراین اگر باردار هستید، قبل از مصرف این دارو باید با پزشک مشورت کنید.
متنامین می‌تواند به شیر مادر منتقل شود و به شیرخوار آسیب برساند، لذا قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض جانبی متنامین
به‌طور کلی، متنامین و نمک‌های آن به خوبی تحمل می‌شوند، اما ممکن است عوارض گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال ایجاد کنند. همچنین ممکن است راش‌های پوستی و گاهی واکنش‌های حساسیتی دیگر نیز اتفاق بیفتد. در زمان تجویز طولانی‌مدت مقادیر زیاد دارو، ممکن است مقدار زیادی فرمالدهید تولید شود که این می‌تواند منجر به التهاب در دستگاه ادراری و به ویژه مثانه همراه با هماچوری و پروتئین اوری شود.
اثر فرمالدهید توسط داروهایی که خاصیت قلیایی دارند، مانند بی‌کربنات سدیم و یا مصرف زیاد آب کاهش می‌یابد، اما اثر کمتری خواهد داشت. در بیمارانی که اختلالات کبدی دارند، تجویز این دارو و نمک‌های آن ممنوع است.
هرچند خود متنامین در اختلالات کلیوی ممنوع نیست، اما در اختلالات شدید باید از تجویز نمک‌های آن پرهیز شود زیرا خطر ایجاد کریستال‌های مندلات یا هیپورات در ادرار وجود دارد. همچنین در افرادی که دچار دهیدراسیون شدید یا اسیدوز متابولیک یا نقرس هستند، باید از مصرف این داروها اجتناب شود. تداخلاتی با اندازه‌گیری
در آزمایشگاه، کاتکول آمین‌ها، 17 هیدروکسی کورتیکواستروئیدها و استروژن‌ها در ادرار بررسی شده‌اند.
تداخلات دارویی متنامین
برای اینکه متنامین به درستی کار کند، باید از مصرف داروهایی که ادرار را قلیایی می‌کنند، مثل بعضی از آنتی اسیدها، نیترات پتاسیم و دیورتیک‌ها (مثل استازولامید و تیازید) پرهیز کرد. وقتی ادرار قلیایی می‌شود، تأثیر متنامین به فرمالدهید کاهش می‌یابد. همچنین، استفاده از Methenamine به همراه سولفونامیدها می‌تواند خطر تشکیل کریستال در ادرار را بالا ببرد. چون متنامین برای کارایی بهتر به PH پایینی در ادرار نیاز دارد و در این PH، سولفونامیدها و متابولیت‌های آن‌ها حل نمی‌شوند.
شرایط نگهداری متنامین
لطفاً دارو را در جایی خشک، خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
