موارد مصرف و عوارض فولیتروپین بتا
فولیتروپین بتا (Follitropin Beta) حاوی هورمونی به نام FSH است که برای درمان مشکلات باروری در زنان و مردان استفاده می‌شود. این دارو به زنان کمک می‌کند تا تخمک‌های سالم تولید کنند و به مردان در تولید اسپرم‌های سالم کمک می‌کند. معمولاً این دارو همراه با هورمون دیگری به نام hCG برای تحریک تخمک‌گذاری و آزاد شدن تخمک‌ها استفاده می‌شود.
نام تجاری: ®Follistim
اشکال دارویی: آمپول: 75 واحد FSH
روش مصرف داروی فولیتروپین بتا
قبل از شروع به مصرف این دارو، حتماً بروشور داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما اطلاعات مفیدی درباره دارو و عوارض جانبی آن می‌دهد. دوز داروی فولیتروپین بتا برای هر فرد متفاوت است، پس باید طبق تجویز پزشک عمل کنید.
این دارو باید تحت نظر پزشک و به صورت تزریق عضلانی یا زیرپوستی انجام شود. دوز این دارو و مدت زمان درمان، بسته به آزمایشات خون شما توسط پزشک تعیین می‌شود. قبل از تزریق، حتماً محل تزریق را با الکل تمیز کنید.
اگر یاد تان رفت که دوز داروی خود را به موقع مصرف کنید و بعداً به یاد آورید، آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به زمان دوز بعدی هستید، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. هیچ وقت دو دوز را با هم مصرف نکنید.
مقدار و موارد مصرف فولیتروپین بتا
تحریک فولیکول (برای ایجاد فولیکول‌های متعدد) در روش IVF
بالغین: در ابتدا 150 تا 225 واحد به صورت زیر پوستی یا عضلانی یک بار در روز به مدت حداقل 4 روز تجویز می‌شود و بعد از آن دوز دارو بر اساس پاسخ تخمدان بیمار تنظیم خواهد شد.
دوز نگهدارنده بین 75 تا 300 واحد در روز متغیر است و مدت درمان بین 2 تا 12 روز ممکن است متفاوت باشد. حداکثر دوز روزانه 600 واحد است. برای بلوغ نهایی فولیکول‌ها می‌توان از hCG با دوز 5000 تا 10000 واحد استفاده کرد.
القای تخمک‌گذاری در زنان نازا که مشکل ناباروری آنها ناشی از عملکرد نادرست تخمدان نیست.
بالغین: در ابتدا 75 واحد یک بار در روز و به مدت 14 روز تجویز می‌شود. سپس در صورت نیاز، هر هفته به مقدار 37.5 واحد بر روی دوز دارو افزوده می‌شود، تا زمانی که پاسخ مناسب درمانی (رشد فولیکول) حاصل شود و یا سطح استرادیول در خون به مقدار کافی افزایش یابد. حداکثر دوز 300 واحد است.
مکانیسم اثر فولیتروپین بتا
فولیتروپین بتا یک نوع FSH انسانی است که از طریق تکنولوژی خاصی تولید می‌شود و به رشد فولیکول‌های تخمدان کمک می‌کند زمانی که تخمدان دچار نارسایی اولیه نیست.
فارماکوکینتیک فولیتروپین بتا
زمانی که این دارو زیر پوست تزریق می‌شود، به آرامی جذب می‌شود و طی 72 ساعت به حداکثر غلظت در خون می‌رسد. میزان اثرگذاری آن حدود 70 تا 80 درصد است و با تزریق مکرر در عرض 4 تا 5 روز به سطح پایدار در خون می‌رسد. نیمه عمر این دارو در بدن حدود 30 ساعت است.
نکات مهم در مورد فولیتروپین بتا
در مدت درمان، پزشک باید به طور منظم وضعیت رشد فولیکول‌ها را بررسی کند. اگر تخمدان‌ها به طور غیرعادی بزرگ شوند یا بیمار درد شکمی حس کند، باید مصرف دارو متوقف شود. فولیتروپین بتا “`html
محرک تخمک گذاری است و دوز آن باید با توجه به واکنش فردی مشخص شود.
ترکیب اسیدهای آمینه در فولیتروپین بتا شبیه FSH انسانی است. اما فولیتروپین بتا با فولیتروپین آلفا و یوروفولیتروپین از نظر ساختار کربوهیدراتی متفاوت است.
فولیتروپین نوترکیب عمر مفید کوتاه‌تری نسبت به محصولاتی که از ادرار انسان تهیه می‌شوند دارد، اما به همان میزان هورمون استروژن را تحریک می‌کند. همچنین، فولیتروپین نوترکیب به طور کلی قیمت بیشتری دارد. به جز عوارضی مانند سندرم تحریک بیش از حد تخمدان و زایمان چند قلو، اطلاعات خاصی در مورد عوارض جانبی این دارو و سایر داروهای گنادوتروپین وجود ندارد.
مواردی که مصرف فولیتروپین بتا مجاز نیستند
- حساسیت شدید به دارو
- سطح بالای FSH
- اختلال تیروئید یا آدرنال که تحت کنترل نیست
- تومورهای وابسته به هورمون‌های جنسی
- تومورهای هیپوفیز
- خونریزی غیرعادی از رحم که علت آن مشخص نیست
- دوران بارداری
تداخلات دارویی فولیتروپین بتا
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر دهد و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. پیشنهاد می‌شود فهرستی از تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و داروهای گیاهی) تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود در میان بگذارید. همچنین، دوز دارو را بدون مشاوره با پزشک تغییر ندهید و از مصرف آن خودداری نکنید.
فولیتروپین بتا ممکن است با داروی گونادورلین تداخل کند.
عوارض جانبی فولیتروپین بتا
هر دارویی ممکن است به همراه اثرات مثبت خود، عوارض جانبی نیز داشته باشد. همه افراد این عوارض را تجربه نمی‌کنند اما در صورتی که هرکدام از عوارض زیر برای شما پیش آمد، با پزشک خود مشورت کنید.
- CNS: سردرد، سرگیجه
- CV: ترومبوفلبیت، آمبولی ریه
- GI: درد شکمی، تهوع، اسهال، سوء هاضمه، یبوست
- GU: سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)، درد سینه، خونریزی واژینال، درد لگنی
- Respiratory: علائم شبیه آنفلوآنزا
- Skin: خشکی پوست، کهیر، آکنه، درد در محل تزریق
- Other: درد پشت، گرگرفتگی، خستگی
مصرف فولیتروپین بتا در بارداری و شیردهی
مطالعات کافی در مورد ایمنی مصرف این دارو در حیوانات و انسان انجام شده است و هیچ ناهنجاری جنینی ثابت نشده است. به همین دلیل مصرف این دارو در دوران بارداری به شدت ممنوع است. اطلاعاتی درباره ترشح دارو در شیر مادر در دسترس نیست. بنابراین در دوران شیردهی باید احتیاط کنید.
هشدار درباره مصرف فولیتروپین بتا
برخی داروها در شرایط خاص نمی‌توانند تجویز شوند و بعضی دیگر تنها در صورت نیاز به درمان مکمل مصرف می‌شوند. بنابراین قبل از مصرف فولیتروپین بتا، بهتر است پزشک شما از موارد زیر آگاه باشد:
اگر باردار یا شیرده هستید، اگر مشکلات باروری دیگری دارید، اگر خونریزی غیر طبیعی واژینال یا رحمی دارید، اگر مشکلات تیروئیدی دارید، و همچنین اگر مشکل در غده آدرنال دارید.
اگر هر نوع سرطانی در نواحی تولید مثل (مانند پستان، رحم، یا تخمدان) دارید، اگر…
“`
شما ممکن است تومور مغزی داشته باشید اگر به کیست تخمدان یا تخمدان‌های بزرگ (به دلیل سندرم تخمدان پلی کیستیک) دچار هستید.
اگر دچار پیچش تخمدان هستید، یا در خانواده‌تان سابقه لخته شدن خون وجود دارد، یا مشکلات کلیوی دارید، یا چاق هستید. همچنین اگر سابقه مشکل قلبی، سکته قلبی یا مغزی، مشکلات تنفسی و یا آسم دارید، و اگر به داروی دیگری واکنش آلرژیک نشان داده‌اید، باید توجه کنید.
اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، چه داروهایی که پزشک تجویز کرده و چه داروهایی که بدون نسخه استفاده می‌کنید، مثل داروهای گیاهی و مکمل‌ها، این را هم در نظر بگیرید.
نکات پزشکی – پرستاری در مورد فولیتروپین بتا
- این دارو باید فقط توسط پزشکانی که با مشکلات ناباروری و عوارض دارویی آشنا هستند تجویز شود.
- برای به حداقل رساندن خطرات، بهتر است از کمترین دوز مؤثر برای رسیدن به بهترین نتیجه استفاده کنید.
- باید به صورت مرتب پاسخ تخمدان‌ها را با اندازه‌گیری سطح استرادیول در خون و سونوگرافی واژینال بررسی کنید.
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) با بزرگ شدن شدید تخمدان‌ها، درد و تورم در شکم، تهوع، استفراغ، اسهال، تنگی نفس و کاهش ادرار مشخص می‌شود. اگر این سندرم بروز کرد، باید دارو قطع شود.
- احتمال چندقلوزایی با فولیتروپین بتا حدود 8 درصد است.
- برای آماده‌سازی دارو، باید 1 میلی‌لیتر آب مقطر استریل به ویال فولیتروپین بتا اضافه کنید.
- از تکان دادن محلول خودداری کنید و فقط به آرامی ویال را بچرخانید تا محلول شفاف شود.
- محلول باید شفاف و بدون ذرات اضافی باشد.
- دارو باید بلافاصله پس از آماده‌سازی از طریق زیرپوستی یا عضلانی تزریق شود.
نکات بیماران و خانواده برای مصرف فولیتروپین بتا
- این دارو در درمان ناباروری، احتمال چندقلوزایی را افزایش می‌دهد.
- اگر شک دارید به باردارید (مثل قطع قاعدگی یا تغییر در دمای بدن) به پزشک مراجعه کنید.
- توصیه می‌شود قبل و در حین درمان، به طور مرتب دمای بدن را کنترل و ثبت کنید. افزایش دما یکی از نشانه‌های تخمک‌گذاری است.
- به آموزش‌هایی که پزشک در مورد زمان و تعداد آمیزش جنسی به شما داده است توجه کنید.
- توصیه می‌شود روزانه آمیزش داشته باشید. این کار باید از اولین روز درمان تا دیدن رشد نهایی فولیکول ادامه داشته باشد.
- اگر علائمی مثل درد شکم، ورم اندام‌ها یا احتباس مایعات (ورم قوزک و ساق پا، افزایش وزن)، تهوع، استفراغ، اسهال، درد یا ورم اندام‌ها، سردرد، درد قفسه سینه، تاری دید و کهیر مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.
شرایط نگهداری فولیتروپین بتا
دارو را در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد و در ظروف مقاوم به نور نگهداری کنید. از یخ زدن دارو جلوگیری کنید.
