فرق الکل اتانول و متانول
با توجه به نیازی که به خاطر شیوع ویروس کرونا به وجود آمده، تعداد زیادی از مردم به دنبال اقلام بهداشتی و مواد ضدعفونی‌کننده هستند.
با افزایش تقاضا، بعضی از این مواد بهداشتی کمیاب شده‌اند و افراد بدون اطلاعات کافی از محصولات موجود، ممکن است از هر ماده‌ای استفاده کنند.
این موضوع به ویژه در مورد موادی است که به خاطر شباهت ظاهری و نام‌شان باعث شده که برخی سودجویان به کسب و کار بپردازند و از این اوضاع سو استفاده کنند.
اما یکی از این‌ها سمی و مضر است و دیگری با غلظت مناسب میتواند برای ضدعفونی کردن استفاده شود.
الکل اتانول چیست ؟
اتانول یا الکل اتیلیک یا اتیل الکل یا الکل میوه یک ترکیب شیمیایی با فرمول C۲H۵OH است که بویی خاص دارد و قابل اشتعال است و در نوشیدنی‌های الکلی موجود است.
این نوع الکل همان ماده‌ای است که خاصیت مست‌کننده دارد و در درصدهای مختلف در نوشیدنی‌ها یافت میشود.
علاوه بر این، اتانول در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارد.
این کاربردها شامل تولید عطرها و ادکلن‌ها و همچنین استفاده به عنوان سوخت در برخی خودروها میباشد. در واقع، الکل اتانول در صنعت عطرسازی بسیار محبوب است.
تاریخچه حضور اتانول
اتانول از زمان‌های قدیم برای بشر شناخته شده چرا که جزء اصلی مشروبات الکلی است.
فکر میشود اینکه اتانول به شکل نسبتا خالص جداسازی شده، برای اولین بار توسط جابر بن حیان، که صنعت تقطیر را گسترش داد، انجام شده باشد.
اما به نظر می‌رسد که اتانول خالص در واقع توسط ابوبکرمحمدبن زکریای رازی، دانشمند ایرانی، تولید شده باشد.
تولید اتانول صنعتی
اتانول به عنوان سوخت، گزینه خوبی برای موتورها است و در صنعت به روش‌های مختلفی استفاده میشود.
اتانول صنعتی معمولاً از واکنش کاتالیزوری آب با اتیلن تولید میشود.
این واکنش به گونه‌ای است که یک مولکول آب شکسته شده و بخش‌هایی از آن به اتم‌های کربن در پیوند دوگانه اضافه میشود. این فرایند به صرفه‌تر از تولید اتانول با استفاده از مخمر است.
اتانول به دلیل داشتن نقطه انجماد پایین در صنعت استفاده میشود، همچنین به عنوان یک حلال خوب و در مواردی چون تولید عطر و رنگ نیز به کار می‌رود. محلول ۷۰ تا ۸۰ درصد اتانول، به عنوان محلول ضدعفونی کننده کاربرد دارد.
این عمل در برابر باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها مؤثر است، اما بر روی هاگ قارچ‌ها و اسپور باکتری‌ها تأثیری ندارد.
متانول چیست ؟
متانول، که به عنوان متیل الکل، الکل متیلیک، کاربینول یا الکل چوب نیز شناخته میشود، ساده‌ترین نوع الکل‌ها با فرمول شیمیایی CH۳OH است.
این ماده به وسیله فعالیت بی‌هوازی برخی از باکتری‌ها تولید میشود و مقدار کمی از بخار متانول به جو وارد شده و بعد از چند روز با کمک آفتاب و اکسیژن به آب و دی‌اکسید کربن تبدیل میشود.
در طی سوختن متانول نیز همین اتفاق می‌افتد، اما این فرایند بسیار سریع‌تر است.
شعله سوختن متانول بی‌رنگ است و باید مراقب بود تا باعث سوختگی نشود. اما به طور کلی، متانول نسبت به اتانول سمی‌تر است.
با تولید بیش از 20 میلیون تن در سال، از متانول به عنوان پیش ماده دیگر مواد شیمیایی استفاده میشود، از جمله فرمالدئید، اسید استیک و متیل ترت بوتیل اتر و همچنین در ساخت مواد شیمیایی تخصصی‌تر.
عوارض متانول
“`html
چیست ؟
این ماده به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی استفاده میشود.
متانول میتواند به بینایی آسیب برساند و از طریق پوست جذب بدن میشود. این ماده بسیار قابل اشتعال است، اما در دمای اتاق به راحتی آتش نمی‌گیرد.
متانول یک ماده سمی است و نوشیدن آن میتواند باعث نابینایی و حتی مرگ شود.
متانول ماده‌ای سمی است و نوشیدن آن موجب نابینایی و حتی مرگ میشود.
هنگام استفاده از متانول باید از ماسک و دستکش استفاده کرد چون از طریق تنفس و پوست و آشامیدن نیز میتواند جذب شود.
متانول به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی استفاده میشود.
متانول تولید شده از چوب و سایر ترکیبات آلی را متانول آلی یا بیو الکل می‌نامند که یک منبع تجدیدپذیر برای سوخت است و میتواند جایگزین مشتقات نفتی شود.
با این حال، نمی‌توان از بیو الکل ۱۰۰ درصدی در ماشین‌های دیزلی بدون ایجاد تغییر در موتور استفاده کرد. متانول به عنوان حلال، ضدیخ و در تولید سایر ترکیبات شیمیایی نیز کاربرد دارد.
تفاوت های اتانول (طبی و صنعتی) و متانول چیست؟
تفاوت اتانول و متانول از نظر خواص
متانول (الکل چوب) یک ماده سمی است که هم مصرف خارجی و هم داخلی آن میتواند به مسمومیت منجر شود. این ماده معمولاً از طریق فرآیندهای سنتزی به دست می‌آید.
برعکس این ماده، اتانول (الکل میوه) سمی نیست و حتی مصرف خوراکی آن در غلظت‌های مجاز در بسیاری از کشورها به جز ایران رواج دارد.
این ماده معمولاً در کارخانه‌های مواد غذایی با تخمیر محصولاتی مانند کشمش، ذرت، خرما و… به وجود می‌آید.
فرق اتانول و متانول در کاربردها
همانطور که پیش از این گفته شد، این دو ماده از نظر کاربرد با یکدیگر متفاوت هستند.
اتانول مصرف خوراکی دارد و در مشروبات الکلی با غلظت مشخص پیدا میشود. این ماده بیشتر از نیشکر و ذرت تهیه می‌گردد.
اتانول در سوخت برخی خودروها نیز استفاده میشود. علاوه بر این، به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی که اتانول دارد، میتوان آن را در پد، ژل و محلول‌های ضدعفونی‌کننده به کار برد.
این ماده به دلیل حل شوندگی خوبی که دارد، پایه بسیاری از رنگ‌ها و عطرها است.
کاربردهای مستقیم خود متانول کم است و بیشتر برای تولید سایر مواد شیمیایی از جمله فرمالدهید، اسید استیک و… استفاده میشود.
متانول برای دناتوره کردن اتانول نیز به کار می‌رود . به معنای اینکه در الکل‌های صنعتی ممکن است ناخالصی متانول وجود داشته باشد (دلیل سمی بودن اتانول صنعتی وجود متانول است).
متانول به دلیل خاصیت اشتعال‌پذیری‌اش به عنوان سوخت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تشخیص اتانول طبی و صنعتی
ممکن است نوشیدنی‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده‌ای که مصرف می‌کنید، اگر از منابع معتبر تهیه نشده باشند، حاوی ناخالصی سمی متانول باشند.
معمولاً تولیدکنندگان الکل‌های صنعتی به دلیل جلوگیری از نوشیدن این الکل‌ها توسط مصرف‌کنندگان (به دلیل داشتن متانول) به آن مواد رنگی اضافه می‌کنند و آن…
“`
را زرد یا نارنجی رنگ می نمایند.
راه های شیمیایی تشخیص متانول و اتانول از یکدیگر
تشخیص متانول و اتانول از راه بو
برای تشخیص این کار 8 میلی لیتر از سدیم دی کرومات و 4 میلی لیتر سولفوریک اسید را با هم مخلوط کنید.
سپس 10 قطره از این محلول را با الکل موجود درون لوله ی آزمایش مخلوط کنید.
تشخیص متانول و اتانول از روی رنگ شعله
رنگ شعله ی نوع خالص اتانول مرکز آبی و در انتها و کناره های شعله زرد رنگ می باشد و متانول کاملا آبی رنگ است.
در سوختن هر دوی این ترکیبات در ابتدا هر دو آبی می سوزند اما بعد از مدتی اتانول زرد رنگ (ظرف سمت راست) ولی متانول (ظرف سمت چپ) همچنان آبی خواهد سوخت.
آیا میتوان از متانول (الکل صنعتی) بجای اتانول (الکل سفید) به منظور ضدعفونی کردن استفاده کرد ؟
متانول در بین الکل ها، ضعیف‌ترین خاصیت میکروب کشی را دارد؛ لذا به ندرت بدین منظور استفاده میشود.
علاوه براین، متانول از طریق پوست، دستگاه تنفسی، دستگاه گوارشی میتواند جذب شود و در بدن انسان به متابولیت‌های سمی فرمالدهید، فرمات (اسید فرمیک) و CO ۲ تبدیل شود.
که میتواند سبب بروز عوارضی همچون درماتیت (التهاب پوست)، آسیب چشمی از جمله کوری، نارسایی کلیه، کما و مرگ شود.
مسمومیت، غالبا بدلیل مصرف تصادفی محصولات حاوی متانول رخ می‌دهد یا زمانی که آن را به عنوان یک جایگزین اتانول به صورت غلط مصرف کنند.
دوز کشنده در انسان بطور دقیق مشخص نشده، ولی در رنج ۱-۰/۳ گرم بر کیلوگرم گزارش شده است.
نظر برخی مراجع درباره استفاده از الکل برای ضد عفونی کردن
مسئول دفتر آیت‌الله وحید خراسانی از مراجع تقلید عظام گفت :
الکلی که مثلاً از خرما، کشمش، انگور، جو و … تولید شود نجس و استفاده از آن حرام است و غیر از این موارد هر چه باشد پاک است، چه آنکه آن را رقیق کنیم و چه به صورت غلیظ استفاده شود.
خوردن الکل چه رقیق و چه غلیظ و چه گرفته شده از موارد فوق و غیر آن حرام است و رقت سبب برطرف شدن حرمت و نجاست نیست.
بیشتر بخوانید :
الکل اتانول صرفا جهت ضدعفونی کردن و تزریقات استفاده میشود. اما متانول را نباید برای ضدعفونی سطوح استفاده کرد زیرا این ماده بسیا سمی و در بیشتر مواقع کشنده میباشد.