معرفی مکمل کلسیم گلوکونات
کلسیم گلوکونات (calcium gluconate) برای کمبود کلسیم در بدن استفاده می‌شود و همچنین برای جلوگیری از کمبود کلسیم مفید است. این دارو ممکن است در شرایط دیگری نیز کاربرد داشته باشد.
نام تجاری: Kalcinate
اشکال دارویی: قرص، شربت، آمپول
موارد مصرف کلسیم گلوکونات
این دارو برای شرایطی مثل کمبود ویتامین D، کم‌کاری غده پاراتیروئید، تشنج در نوزادان و همچنین به‌عنوان درمان برخی مشکلات قلبی و تسکین علائم کولیک حاد، مفید است. همچنین می‌تواند در مواردی مثل کاهش اسپاسم‌های عضلانی ناشی از گزش حشرات هم استفاده شود و به عنوان پادزهر سولفات منیزیم کاربرد دارد.
مکانیسم اثر کلسیم گلوکونات
این مکمل به تنظیم کارکرد اعصاب و عضلات، فعالیت قلب، بهبود یکنواختی خون، استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها و تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند.
فارماکوکینتیک کلسیم گلوکونات
- شروع اثر: بلافاصله
- انتشار: از جفت عبور می‌کند
- دفع: از طریق مدفوع.
نحوه مصرف کلسیم گلوکونات
کلسیم گلوکونات را طبق تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از استفاده، دستورالعمل‌های موجود روی بسته‌بندی آن را به دقت مطالعه کنید. از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده خودداری کنید و تنها در زمان تعیین شده آن را استفاده کنید.
- بهتر است داروی کلسیم گلوکونات را با غذا مصرف کنید.
- قرص را همراه با آب زیاد بخورید.
مقدار و موارد مصرف کلسیم گلوکونات
درمان کمبود کلسیم حاد:
- بالغین: 970mg به‌صورت وریدی و به آرامی (سرعت تزریق نباید بیش از 5ml/min باشد).
- کودکان: 200 تا 500mg به‌صورت وریدی و به آرامی (سرعت تزریق نباید بیش از 5ml/min باشد).
احیا قلب و ریه:
- 2/3 تا 3/7mEq به‌صورت دوز واحد در طی تزریق وریدی.
هیپرکالمی:
- بالغین: 1 تا 2 گرم به‌صورت وریدی و به آرامی (سرعت تزریق نباید بیش از 5ml/min باشد). مقدار دارو بهتر است بر اساس نتیجه‌های EKG تعیین شود.
پس از انتقال خون:
- بالغین و کودکان: 0/5ml کلسیم گلوکونات بعد از هر بار دریافت 100ml خون.
هیپرمنیزیمی:
- بالغین: 1 تا 2 گرم به‌صورت وریدی و به آرامی (سرعت تزریق نباید بیش از 5ml/min باشد).
موارد منع مصرف کلسیم گلوکونات
- فیبریلاسیون بطنی
- تزریق زیرجلدی یا عضلانی
- بیماری متاستاتیک استخوان
- هیپرکلسمی
- هیپرپاراتیروئیدی
- سنگ کلیه.
مصرف کلسیم گلوکونات در دوران بارداری و شیردهی
“`html
اگر باردار هستید، قبل از اینکه کلسیم گلوکونات را مصرف کنید، حتماً با پزشک خود صحبت کنید. زیرا ممکن است میزان مصرف شما از این دارو در دوران بارداری نیاز به تغییر داشته باشد.
همچنین اگر در حال شیردهی هستید، پیش از مصرف کلسیم گلوکونات با پزشک مشورت کنید. زیرا مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز ممکن است نیاز به تغییر داشته باشد.
عوارض جانبی کلسیم گلوکونات
- عوارض قلبی و عروقی (در صورت تزریق سریع): احساس داغی، کند شدن ضربان قلب، افت فشار خون، آریتمی، غش، و حتی ایست قلبی.
- عوارض پوستی (در محل تزریق): سوزش، التهاب، سلولیت، سختی بافت نرم و نکروز (اگر دارو از محل تزریق نشت کند).
- عوارض گوارشی (در صورت مصرف خوراکی): افزایش ترشح اسید معده و یبوست.
احتیاطات در رابطه با کلسیم گلوکونات
- نارسایی قلبی
- نارسایی کلیوی
- بیماران دیژیتالیزه
- تاریخچه سنگ کلیه
- سارکوئیدوز
- بیماران بی‌حرکت
تداخلات داروئی کلسیم گلوکونات
کلسیم گلوکونات ممکن است جذب برخی داروهای دیگر که به صورت خوراکی مصرف می‌کنید را دشوار کند. اگر از داروهای زیر استفاده می‌کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:
- دیگوکسین (Lanoxin, Lanoxicaps)؛
- آنتی‌اسیدها یا سایر مکمل‌های حاوی کلسیم؛
- کلسیتریول (Rocaltrol) یا مکمل‌های ویتامین دی؛
- دوکسی سیکلین (Doryx, Oracea, Periostat, Vibramycin)، مینوسیکلین (Dynacin, Minocin, Solodyn) یا تتراسایکلین (Ala-Tet, Brodspec, Panmycin, Sumycin, Tetracap)؛
این لیست شامل تمام داروهایی که با کلسیم گلوکونات تداخل دارند، نیست و ممکن است داروهای دیگری نیز وجود داشته باشند. اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید، قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود صحبت کنید. این شامل ویتامین‌ها، داروهای تجویزی یا غیر تجویزی و داروهای گیاهی نیز می‌شود.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم کلسیم گلوکونات
اگر یک نوبت مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر زمانی که به یاد آوردید خیلی نزدیک به زمان مصرف بعدی شما بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و فقط در نوبت بعدی دارو را بخورید. از مصرف داروی اضافی برای جبران دوز فراموش شده خودداری کنید.
اگر دارو را به مقدار زیادتری از حد نیاز مصرف کردید، به اورژانس مراجعه کنید یا از پزشک کمک بگیرید. علائم مصرف بیشتر از حد کلسیم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- یبوست
- سرگیجه و کاهش هوشیاری.
ملاحظات پرستاری در حین مصرف کلسیم گلوکونات
- بررسی محل تزریق به منظور شناسایی نشتی، التهاب یا نکروز بافتی ناشی از آن.
- کنترل سطح کلسیم در خون.
- اندازه‌گیری EKG برای شناسایی علائم هیپرکلسمی مانند موج T معکوس و یا کوتاه شدن فاصله QT.
توصیه‌های دارویی کلسیم گلوکونات
- تزریق وریدی به صورت رقیق شده
“`
طریقه تزریق کلسیم گلوکونات
- تزریق کلسیم گلوکونات باید در سرعت ۵ میلی‌لیتر در دقیقه انجام شود. همچنین می‌توانید دارو را در نرمال سالین رقیق کنید و به آرامی (در مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت) تزریق کنید.
- اگر در هنگام تزریق وریدی، فشار خون شما افت کرد، احساس گرما در بدن پیدا کردید (که نشان‌دهنده گشادی عروق است) یا سوزش شدیدی در پوست تجربه کردید، تزریق را فوراً متوقف کنید.
- کلسیم تزریقی باید با یک سوزن نازک به داخل ورید بزرگ تزریق شود.
- از تزریق کلسیم وریدی از طریق وریدهای سر به کودکان پرهیز کنید.
ارزیابی بالینی در حین مصرف کلسیم گلوکونات
- اندازه‌گیری سطح سرمی فسفر و منیزیم.
- نظارت بر ضربان و ریتم قلب: افزایش سطح کلسیم خون می‌تواند باعث ایست قلبی و مرگ شود.
- توجه به علائم هیپرکلسمی و اندازه‌گیری سطح کلسیم خون.
آموزش به بیمار و خانواده برای مصرف کلسیم گلوکونات
- بهترین زمان برای مصرف فرم خوراکی کلسیم، ۲ تا ۳ ساعت بعد از غذا است.
- مصرف مواد غذایی که حاوی روی (Zn) هستند مانند گردو، فندق و برخی سبزیجات می‌تواند جذب کلسیم را کاهش دهد.
- افزایش سطح کلسیم در بیماران تحت دیالیز می‌تواند خطر مسمومیت با دیژیتال را بالا ببرد.
روش نگهداری کلسیم گلوکونات
دارو را در دمای اتاق نگهداری کنید و از قرار دادن آن در معرض گرما و رطوبت بپرهیزید.
