“`html
امروزه ظروفی که ممکن است سرطان‌زا باشند، جایگزین ظروف سنگی و مفید شده‌اند. ظروف تفلون، آلومینیومی، شیشه‌ای، لعابی و سرامیکی نه تنها ممکن است باعث ابتلا به سرطان شوند، بلکه همچنین مواد مضر آنها به مرور زمان وارد غذا و بدن ما می‌شود. این نوع ظروف تأثیر منفی بر روی غذاهایی که در آنها پخته می‌شود دارند. این ظروف بافت و ساختار غذا را تغییر می‌دهند. به همین دلیل است که طعم غذاهایی که در این ظروف پخته می‌شوند، به هیچ وجه شبیه طعم غذاهای قدیمی و خانگی که در ظرف‌های سنگی درست می‌شدند، نیست.
اطلاعات زیر بر اساس نظریه‌های سایت رسمی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) که یکی از معتبرترین مراجع غذایی و دارویی است، ارائه شده است.
خواص دیگ سنگی برای سلامتی بدن
ظروف سنگی از نظر طب سنتی، سالم‌ترین ظروف طبیعی هستند. چون انسان از خاک آمده است، استفاده از ظروف سنگی برای او مناسب‌تر است و این ظروف می‌توانند احساس آرامش را فراهم کنند. برعکس، ظروفی مانند زودپز و تفلون و آلومینیوم می‌توانند برای سلامتی مضر باشند.
دکتر پروانه کاظمی، مشاور تغذیه، می‌گوید که ظرف‌های سنگی باعث می‌شوند آب غذا از بین نرود. به تدریج املاح مفید موجود در این ظروف به غذا اضافه می‌شود و که این امر موجب تامین مواد لازم برای بدن و طعم فوق‌العاده غذا می‌شود.
استفاده از ظروف آلومینیومی ممکن است به بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پوکی استخوان منجر شود و عوامل ایجاد زخم معده، کولیت، خشکی دهان و یبوست شود. برعکس، ظروف سنگی آهن و مواد معدنی را آزاد می‌کنند که برای تولید خون و ایجاد نشاط و شادی در بدن مفید است.
ظروف سنگی به دلیل خاصیت مغناطیسی، آهن مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند. این ظروف همچنین غنی از آهن و منیزیم هستند و به حفظ سلامت بدن کمک می‌کنند. ظروف سنگی به خوبی حرارت را منتقل می‌کنند و مواد طبیعی به کار رفته در آنها، هیچ گونه پوشش شیمیایی ندارند که از بابت سلامتی خطری ایجاد کند. جالب است که معمولاً درون این ظروف خط و خش نمی‌افتد.
خواص ظرف سنگی برای صرفه‌جویی در سوخت:
غذا در دیگ سنگی با کمترین حرارت به بهترین نحو پخته می‌شود. این ظروف به صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک می‌کنند و با حداقل شعله گاز، مواد غذایی را به خوبی می‌پزند.
خواص ظروف سنگی برای آشپزی:
غذاهایی که در ظروف سنگی پخته می‌شوند، طعمی بی‌نظیر دارند و این به دلیل ماده سنگی آنهاست. همچنین، یکی از مزایای دیزی سنگی این است که اطراف آن از چربی و باقی‌مانده غذا تمیز می‌ماند. خانم‌های خانه‌دار معمولاً از تجمع روغن و مواد دیگر در ظروف تفلون و آلومینیوم شکایت دارند، اما دیگ سنگی به دلیل جنس خود این مشکل را ندارد و ضد چسبندگی آن تا پایان عمر دیگ باقی می‌ماند. جالب است که درون این دیگ‌ها هیچ‌گاه خط و خش نمی‌افتد.
خواص هرکاره سنگی برای سرعت پخت:
ظروف سنگی به‌سرعت غذا را می‌پزند، مانند دیگ‌های زودپز، اما بدون خطراتی که آنها دارند. انواع مختلف گوشت در دیزی سنگی با حرارت ملایم حدود دو ساعت به خوبی پخته می‌شوند. یکی از مزایای دیگ سنگی حفظ خواص غذایی در آن است. این ظروف ایده‌آل هستند و غذا حدود دو تا دو ساعت و نیم با حرارت ملایم پخته می‌شود. واقعاً راز طعم خوشمزه غذاهای قدیمی در آرام پخته شدن آنها در ظروف مناسب نهفته است. این دیگ‌ها به هیچ وجه غذا را نمی‌سوزانند.
خواص دیگ‌های سنگی برای نسوختن غذا:
به دلیل نیاز به حرارت کم و سنگی بودن این ظروف، غذا هرگز نمی‌سوزد.
خواص ظرف سنگی برای صرفه‌جویی در مواد:
“““html
شوینده :
دیگ‌های سنگی و تمام ظروف سنگی به راحتی تمیز می‌شوند. حتی برای برخی غذاهایی که در آنها پخته می‌شود، می‌توان بدون استفاده از مواد شوینده و تنها با آب ولرم یا سرد، آنها را به سادگی شست.
خواص ظروف سنگی در نگاه امام رضا علیه السلام :
اباصلت هروی می‌گوید زمانی که امام رضا علیه السلام به سناباد آمدند، به دلیلی به کنار کوهی نزدیک سناباد رسیدند که از سنگ آن دیگ‌ها و ظروف سنگی درست می‌کردند. امام به یک تخته سنگ تکیه داده و رو به آسمان گفتند: خداوندا! مردم را از این کوه بهره‌مند کن و غذایاتی که مردم در دیگ‌های سنگی این کوه می‌پزند را برکت عطا فرما. سپس از ایشان خواسته شد تا دیگچه‌هایی از همان سنگ بیاورند و فرمودند: غذای مرا فقط در همین ظروف سنگی و دیزی‌های سنتی بپزید.
انتخاب درست ظروف غذا :
برخی از ظروف ممکن است با آزاد کردن مواد شیمیایی از جنس، لعاب یا رنگ خود، به سلامتی آسیب برسانند. در ابتدا شاید طعم و کیفیت غذا برای مصرف‌کننده مهم‌تر به نظر برسد، اما باید توجه داشت که کیفیت ظرفی که غذا در آن مصرف می‌شود هم به اندازه کیفیت خود غذا اهمیت دارد. به همین خاطر، کارشناسان علمی به مردم توصیه می‌کنند که در انتخاب ظروف خود دقت کافی را داشته باشند.
ظروف سفالی و لعابی :
ظروف سفالی که لعاب ندارند، برای نگهداری و پخت غذا مناسب نیستند زیرا مواد غذایی در آنها باقی می‌ماند. اگر رنگ‌های استفاده شده برای این ظروف شامل فلزات سنگین مانند سرب باشد، استفاده از آنها برای سلامتی مضر است و می‌تواند باعث مشکلاتی چون ذهنی کند، افسردگی و مسمومیت‌های درازمدت گردد.
ظروف سرامیکی :
این نوع ظروف نیز نوعی از ظروف سفالی هستند و اگر از لعاب مناسبی ساخته شوند، برای پخت و پز مناسب هستند.
ظروف مسی :
ظروف مسی جزو بهترین ظروف برای پخت غذا به شمار می‌روند، البته به شرطی که قلع‌اندود شده باشند. اگر قلع‌اندود شدن به درستی انجام نشود یا از مواد حاوی سرب استفاده شود، ممکن است این مواد به غذا وارد شده و در طولانی مدت باعث مسمومیت گردند. اگر ظروف مسی قلع‌اندود نشده باشند، ورود مس به غذا به مرور می‌تواند به اعضای داخلی بدن آسیب برساند. به همین دلیل این ظروف باید با یک لایه فلزی مانند قلع پوشانده شوند. بنابراین باید در شستشوی این ظروف هوشیار بود تا این لایه آسیب نبیند. همچنین مواد اسیدی می‌توانند لایه رویی این ظروف را از بین ببرند، پس ظروف مسی باید هر از چندگاهی قلع‌اندود شوند.
ظروف ملامین :
اگر این ظروف با فرآیند علمی و اصولی تولید شوند، به سلامتی آسیب نمی‌زنند. لعابی که روی ملامین قرار دارد برای محافظت از آن است و بسیار نازک است. بنابراین باید مراقب بود که این لعاب آسیب نبیند تا میکروب‌ها وارد ظرف نشوند. استفاده از ملامین‌های ترک‌دار و کهنه توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است میکروب‌ها در آنها نفوذ کنند. اگر ظرف ملامین سالم باشد و لعاب آن هم از بین نرفته باشد، غذاهای اسیدی هم نمی‌توانند بر آن تأثیر بگذارند.
ظروف بلوری، ظروف پیرکس و شیشه‌ای :
این نوع ظروف مناسب برای پخت غذا هستند زیرا مواد اسیدی یا بازی بر روی آنها اثری نمی‌گذارد و حرارت نیز باعث ترکیب مواد ناخواسته با غذا نمی‌شود. برخی افراد این ظروف را روی حرارت بالا و شعله مستقیم قرار می‌دهند که این کار اشتباه است. ظروف پیرکس حرارت را به خوبی اما غیر یکنواخت منتقل می‌کنند، بنابراین باید دقت شود که این ظروف با حرارت خیلی زیاد به صورت مستقیم تماس نداشته باشند، بلکه در مایکروویو یا اجاق گاز به طور غیر مستقیم حرارت ببینند.
ظروف استیل :
ظروف استیل از ترکیب آهن و دیگر فلزات ساخته شده‌اند و در حین پخت، ترکیبی به غذا اضافه نمی‌کنند اما باید…
“`
توجه داشته باشید که غذاهای اسیدی و نمکی را به مدت طولانی در ظروف استیل نگه دارید. بزرگترین مشکل ظروف استیل این است که غذا به آنها می‌چسبد و اگر غذا را سرخ کنید، ممکن است بسوزند. بنابراین، بهترین کار این است که از ظرف‌های استیل برای درست کردن غذاهای آبدار مثل سوپ و آش استفاده کنید.
ظروف پلاستیکی:
سرو غذا در ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف از نظر بهداشتی می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. امروزه استفاده از ظروف یکبار مصرف خیلی رایج شده است. حتی بعضی از خانواده‌ها برای پخش غذاهای نذری یا برخی میهمانی‌ها از این ظروف استفاده می‌کنند. اما باید در نظر داشته باشید که برای نوشیدنی‌های داغ مثل قهوه و چای، نباید از ظروف یکبار مصرف شفاف و بی رنگ استفاده کنید، چون حرارت بالا می‌تواند برخی مواد شیمیایی و آلی را از دیواره آنها آزاد کند و این خطرناک است.