شیطان ماسه ای واقع در اردستان
کویر دَقِ سرخ در اردستان باعث زیبایی خاصی در استان اصفهان شده است. این کویر از سمت غرب با رشته کوه سیاه کوه محاصره شده است. همچنین در این کویر، تپه شنی آشیانه عقاب و تل شیطان وجود دارد. موقعیت جغرافیایی این منطقه از طول جغرافیایی E5234 تا E5302 و از عرض جغرافیایی N3329 تا N3339 است. دو ویژگی طبیعی مهم در این منطقه وجود دارد: یکی رشته کوه سیاه‌کوه که در غرب است و دیگری حاشیه کویر دق‌سرخ از سمت شرق. وسعت این منطقه حدود ۶۳۹ کیلومتر مربع است. عرض آن تقریباً ۲۳ کیلومتر و طول آن ۲۷٫۵ کیلومتر است. مرتفع‌ترین نقطه این منطقه ۲۰۸۵ متر (سیاه‌کوه) و پست‌ترین آن ۹۲۲ متر (حاشیه کویر دق‌سرخ) است.
شیطان ماسه ای (دق سرخ) کجا قرار دارد ؟
دق سرخ در نزدیکی شهر زواره واقع شده است. زواره یک شهر کوچک است که نزدیک به اردستان و در مسیر تهران به یزد قرار دارد. فاصله مرکز کویر تا مرکز شهر زواره حدود 25 کیلومتر است. این شهر جمعیتی در حدود ۱۰ هزار نفر دارد و بافت قدیمی و کمی خاک گرفته‌ای دارد. در این شهر ساختمان‌های بلند خیلی کم دیده می‌شود و در محله قدیمی، بسیاری از خانه‌های کاه‌گلی قدیمی هنوز هم وجود دارند. این شهر، با اینکه کوچک است، آثار تاریخی زیادی دارد و همه آنها در محوطه قدیم زواره قرار دارند که به راحتی می‌توان با پای پیاده از آنها دیدن کرد. البته زمان دیدن بستگی به علاقه شما دارد. اگر فقط بخواهید از کوچه‌ها عبور کنید و به دق سرخ برسید زمان کمی لازم است، اما برای کسانی که از قدم زدن در تاریخ لذت می‌برند، زمان بیشتری نیاز خواهد بود.
علت نامگذاری شیطان ماسه ای
دق سرخ یک دریاچه خشک به شکل بیضی است. قطرهای آن تقریباً 25 و 50 کیلومتر است. اگر از بالا به آن نگاه کنید، بیضی‌های هم مرکز را مشاهده خواهید کرد. در وسط این دریاچه خشک، قسمتی وجود دارد که شکلی شبیه به بومرنگ دارد. این قسمت بر خلاف مناطق دیگر دریاچه که رنگ سفید دارند، کاملاً خاکی رنگ است و رنگ ماسه‌های کویر در آن به وضوح دیده می‌شود. اینجا تل شیطان است.
تل شیطان، جاذبه اصلی دق سرخ است. گردشگران برای اقامت و کمپ شبانه به اینجا می‌آیند. از بالای این تپه‌ها می‌توان تمام کویر را دید و پیاده‌روی بر روی آنها حس خوبی دارد.
مسیر دق سرخ (شیطان ماسه ای)
برای رسیدن به تل شیطان، اگر با خودرو باشید، یک مسیر وجود دارد که از سمت امیرآباد یا مقبره شیخ رجب به کویر می‌رسد. این دو مسیر در ادامه به یکدیگر متصل می‌شوند و در داخل دریاچه فقط یک مسیر ماشین‌رو داریم. اما اگر بخواهید پیاده به اینجا برسید، باید مسافت بیشتری را طی کنید.
از سمت روستای کریم‌آباد، جاده‌ای وجود دارد که دق سرخ را دور می‌زند و از سمت جنوب و شرق آن می‌گذرد و سپس به معادنی در دل کوه می‌رسد. اگر بخواهید پیاده به شیطان ماسه ای برسید، از هر نقطه‌ای از این مسیر می‌توانید وارد کویر شوید و به سمت تل شیطان ادامه دهید. سؤال این است که آیا این مسیرها خطرناک هستند؟:
در واقع می‌توان گفت کویر، طبیعت نرم و ملایمی ندارد و در هر شرایطی…
برای رفتن به کویر باید احتیاط کنیم. اما در مورد کویر دق سرخ، به طور معمول بیشتر وقت‌ها خشک است. فقط در مواقعی که باران خوب در بالادست بیفتد، یا اگر خود کویر از جریان آب پر شود، ممکن است زمین خیس شود. در این شرایط، معمولاً آبی روی زمین نمی‌ماند، اما کسی که گل کویر را تجربه کرده باشد، می‌داند که گل در کویر مانند آدامس می‌چسبد و راه رفتن را بسیار سخت می‌کند. بنابراین، قبل از اینکه حرکت کنید، حتماً جویا شوید که وضعیت دریاچه چگونه است.
از مسیر شیخ رجب به سمت دریاچه باید از جاده‌ای عبور کرد که با ماسه نرم پوشیده شده است. این قسمت پر از درخت‌های کویری گز و تاغ است. درخت‌ها خیلی نزدیک به هم رشد کرده‌اند و بعضی از آنها بسیار قطور هستند.
بعد از اینکه از قسمت جنگلی عبور کردیم، ناگهان درخت‌ها تمام می‌شوند و به محدوده دریاچه وارد می‌شویم. در ابتدا زمین سفید و نسبتاً نرم است، البته ما از طریق رد چرخ‌های ماشین‌ها می‌رویم که کمی سفت‌تر شده‌اند. وقتی کمی جلوتر می‌رویم، به اراضی چندضلعی نمکی می‌رسیم. این چندضلعی‌ها بزرگ‌تر از آنچه در دیگر دریاچه‌ها و کویرها دیده‌ام، هستند و برآمدگی‌هایی به ارتفاع حدود ۲۵ سانتی‌متر در زمین ایجاد کرده‌اند.
در زمین حفره‌هایی وجود دارد و ناهمواری‌هایی که بر اثر این حفره‌ها به وجود آمده، حتی در مسیری که برای ماشین‌ها ایجاد شده، نیز قابل مشاهده است. بعد از عبور از این لایه، زمین به رنگ زردی یکدست در می‌آید و کمی جلوتر، رنگ قهوه‌ای به جای آن می‌نشیند. این تغییر رنگ و شکل زمین، واقعاً جذاب و دیدنی است. نزدیک‌تر به تل شیطان، ماسه شروع می‌شود و نهایتاً در محدوده تل شیطان، جایی که باید چادرها را برپا کنیم، ماسه نرم همه‌جا را پوشانده است.
در قسمت‌های مرکزی کویر، تپه‌های ماسه‌ای جزیره‌مانندی وجود دارد که به تل شیطان معروف هستند. شکل کلی شیطان ماسه‌ای شبیه یک سهمی است که طول آن از شمال به جنوب یک کیلومتر و از شرق به غرب ۵۰۰ متر است.