آیا خطرات استفاده از دگزامتازون را می‌شناسید؟
با رضیم همراه باشید تا با مضرات دگزامتازون آشنا شوید.
دگزامتازون و خطرات جدی این دارو
این دارو برای کمک به کاهش درد و التهاب استفاده می‌شود. اما اگر به طور غیر اصولی و بیش از حد از دگزامتازون استفاده کنید، می‌تواند عوارض و خطرات شدیدی برای بدن به همراه داشته باشد. استفاده از دگزامتازون و داروهای مشابه در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته بسیار بیشتر شده است.
به یاد دارم که در دوران دانشگاه، اساتید درباره خطرات کورتون‌ها زیاد صحبت می‌کردند؛ مانند پوکی استخوان، ضعیف شدن عضلات، آسیب به سیستم ایمنی، اضافه وزن و مشکلات دیگر. بعد از اتمام تحصیلات، من و دیگر پزشکان سعی می‌کردیم کمتر از کورتون‌ها استفاده کنیم، اما متوجه شدیم که برخی پزشکان برای هر درد جزئی، از آمپول دگزامتازون یا داروهای مشابه تجویز می‌کنند.
مثلاً دردهای معمولی مانند درد گلو، دندان و دردهای استخوانی که افراد مسن هر روز با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند با استفاده از کورتون بهتر می‌شوند و تعداد افرادی که به این داروها نیاز دارند روز به روز بیشتر می‌شود.
آیا واقعاً یک آمپول دگزامتازون این همه عوارض دارد؟
عوارض خودسرانه دگزامتازون
- ما دگزامتازون را برای از بین بردن درد و حساسیت‌ها تزریق می‌کنیم، اما همیشه هشدار داده می‌شود که از این دارو به اندازه کافی استفاده کنیم، چون عوارض جدی دارد.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه گفت: مردم باید به توصیه پزشکان گوش بدهند و مصرف داروهای تزریقی را محدود کنند.
ایشان همچنین اظهار داشت که متأسفانه پزشکان و بیماران به این دارو علاقه دارند، چون به سرعت مواردی مانند التهاب و تب را کاهش می‌دهد. اما داروهای کورتونی مانند دگزامتازون و بتامتازون مانند یک شمشیر دو لبه هستند و می‌توانند برای سیستم ایمنی بدن خطرناک باشند. معاون غذا و داروی دانشگاه همچنین گفت که کورتون علائم بیماری را کاهش می‌دهد اما بیماری را درمان نمی‌کند.
نخستین عارضه دگزامتازون پوکی استخوان است؛ چون کورتون مانع از رسوب کلسیم در استخوان‌ها می‌شود و باعث کاهش ساخت استخوان می‌شود. وی همچنین به عوارضی مانند فشار خون بالا، چاقی، مشکلات بینایی، خونریزی در دستگاه گوارش و اختلالات هورمونی شدید اشاره کرد.
معاون غذا و داروی دانشگاه در مورد کسانی که به دیابت و فشار خون مبتلا هستند، تأکید کرد که قبل از استفاده از این دارو باید با پزشک خود مشورت کنند. پزشکان و مردم باید مصرف داروهای تزریقی را به حداقل برسانند و به داروهای خوراکی روی بیاورند.
“`html
داروهای کورتونی؛ مانند تیغ جراحی
داروهای کورتیکوستروئیدی که به نام کورتون‌ها معروفند، داروهای بسیار قوی هستند و به همین دلیل پزشکان آنها را به تیغ جراحی تشبیه می‌کنند. این داروها می‌توانند در درمان بسیاری از بیماری‌ها بسیار مؤثر باشند، اما در عین حال ممکن است عوارض جدی هم داشته باشند. نکته مهم این است که این داروها باید به طور صحیح و مناسب استفاده شوند.
دکتر هورمند اشاره می‌کند که یکی از عوارض طولانی‌مدت مصرف داروهای کورتونی مانند دگزامتازون، تضعیف سیستم ایمنی بدن است. زمانی که دچار التهاب می‌شویم، مثل بیماری‌های التهابی ریه، روده و مفاصل، کورتون‌ها می‌توانند این التهاب را کاهش دهند. اما در عین حال، این داروها فعالیت سیستم ایمنی را نیز کاهش می‌دهند. به همین خاطر، آمپول دگزامتازون برای کنترل انواع آلرژی‌ها استفاده می‌شود، اما مصرف طولانی‌مدت آن می‌تواند خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها را افزایش دهد.
مراقب باشید، آبله مرغان نگیرید
دکتر هورمند می‌گوید که نکته‌ای که باید قبل از تزریق داروهای کورتونی مانند دگزامتازون در نظر گرفت، خطر ابتلا به آبله مرغان است. کسانی که قبلاً آبله مرغان گرفته‌اند، در این زمینه نگرانی کمتری دارند. این بیماری فقط به عوارض پوستی محدود نمی‌شود و ممکن است علائم خطرناک دیگری نیز داشته باشد. این موضوع باید به‌طور جدی در تجویز و مصرف کورتیکوستروئیدها توسط پزشک و بیمار مورد توجه قرار گیرد.
دگزامتازون درمان سرماخوردگی نیست
متأسفانه استفاده از آمپول دگزامتازون در ایران هنگام بروز سرماخوردگی رایج شده است. اما دکتر فرشته علیمردانی، داروساز، می‌گوید: ممکن است این دارو به نظر سریعاً علائم سرماخوردگی را کاهش دهد، اما به خاطر تأثیری که بر روی سیستم ایمنی بدن دارد، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، بیمار باید به هر علامت ساده‌ای مانند تب و خستگی توجه کند و به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است در معرض یک بیماری عفونی جدی باشد. با وجود اینکه دگزامتازون برخی فواید درمانی دارد، می‌تواند عوارض خطرناکی نیز به همراه داشته باشد و بیمار ممکن است بدون اینکه خود بداند، با اختلالات متابولیکی خطرناک مواجه شود.
سراب بدنسازی با مصرف دگزامتازون
متأسفانه این روزها، استفاده از آمپول دگزامتازون در باشگاه‌های بدنسازی نیز رایج شده و برخی افراد برای افزایش حجم عضلات از آن استفاده می‌کنند.
در حالی که دکتر علیمردانی می‌گوید: دگزامتازون نه تنها به افزایش حجم عضلات کمک نمی‌کند، بلکه می‌تواند باعث کاهش توده عضلانی و ضعف آن شود. همچنین، با مصرف این دارو خطر آسیب دیدن تاندون‌ها در حین ورزش به شدت افزایش می‌یابد. دگزامتازون همچنین سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند که این اثرات می‌تواند بر روی بخش‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد.
“`
تاثیرات مختلفی که ممکن است ناشی از مصرف نادرست آمپول دگزامتازون باشد، شامل تأخیر در ترمیم زخم‌ها، ابتلا به دیابت، اختلال در تعادل مایعات و الکترولیت‌ها در بدن است که می‌تواند به احتباس نمک و آب در بدن منجر شود. همچنین این دارو بر توزیع چربی‌ها در بدن اثر می‌گذارد و باعث تجمع چربی‌ها در نواحی خاصی مانند پشت گردن می‌شود. این عوارض می‌تواند شامل افزایش فشار خون و قند خون، و همچنین افزایش موهای زائد در نواحی مختلف بدن به ویژه صورت در خانم‌ها باشد.
مهم است که به این نکته توجه کنیم که برای درمان علامت‌های حساسیت‌های ساده و مزمن نباید از کورتیکو استروئیدهای سیستمیک مثل دگزامتازون به عنوان درمان اصلی استفاده کرد. برای کنترل این علائم می‌توان از داروهای کم عارضه‌تری مانند آنتی‌هیستامین‌ها استفاده کرد.
دبیر دفتر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی یاسوج یادآور شد که در هنگام سرماخوردگی، هرچند کورتیکو استروئیدها می‌توانند علائم را سریع‌تر رفع کنند، اما آنها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و به این ترتیب موجب تشدید عفونت‌ها و افزایش مدت بیماری شوند.
دیابتی‌ها و افرادی که فشار خون دارند، مراقب باشند
دکتر علیمردانی بیان کرد که مصرف دگزامتازون حتی با وجود فواید درمانی می‌تواند باعث عوارض خطرناکی مانند تاخیر در بهبود زخم‌ها، افزایش فشار، چربی و قند خون شود. این داروی کورتونی می‌تواند اثر بخشی داروهای کنترل قند، فشار و چربی خون را کاهش دهد و بیمار بدون آنکه متوجه شود، در معرض بروز اختلالات خطرناک متابولیکی قرار گیرد.
این وضعیت حتی ممکن است برای بیمارانی که از داروهای ضد صرع استفاده می‌کنند هم پیش بیاید. همچنین خانم‌ها در دوران یائسگی باید نسبت به خطرات دگزامتازون و افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان آگاه باشند.|جام جم|پونه شیرازی
گردآوری شده‌ی مجله‌ی اینترنتی رضیم
مرجان امینی