موارد مصرف و عوارض جمی فلوکساسین
جمی فلوکساسین که با نام تجاری فکتیو (factive) شناخته می‌شود، یک نوع آنتی بیوتیک است. این دارو به از بین بردن یا جلوگیری از رشد باکتری‌ها کمک می‌کند و به همین دلیل در درمان بیماری‌ها مؤثر است. جمی فلوکساسین برای درمان عفونت‌های حاد و مزمن برونشیتی که به علت باکتری‌های مختلفی مانند استرپتوکک پنومونیه، هموفیلوس آنفلونزا و دیگر باکتری‌ها ایجاد می‌شود، استفاده می‌شود. این دارو برای بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا مؤثر نیست. جمی فلوکساسین کارکرد خود را با تأثیر بر روی DNA میکروارگانیسم‌ها انجام می‌دهد.
موارد مصرف جمی فلوکساسین
- درمان عفونت‌های ریوی
- درمان برونشیت مزمن
- حملات حاد بیماری تنفسی مزمن (برونشیت مزمن)
- پنومونی (پنومونی اکتسابی از جامعه)
- سینوزیت حاد باکتریال
فارماکوکینتیک جمی فلوکساسین
- جذب: به خوبی در دستگاه گوارش جذب می‌شود.
- اتصال به پروتئین: حدود 60-70%
- متابولیسم: در کبد به مقدار کم انجام می‌شود و ایزوآنزیم‌های CYP در آن دخیل نیستند.
- زیست دست‌یابی: حدود 71%
- نیمه عمر: 7 ساعت (از 4 تا 12 ساعت متغیر است)
- رسیدن به پیک پلاسمایی: بین 0.5 تا 2 دیقه
- دفع: از طریق مدفوع (61%) و ادرار (36%)
مقدار و نحوه مصرف جمی فلوکساسین
مقدار دقیق دارو را پزشک تعیین می‌کند اما به‌طور کلی مقدار مصرف به صورت زیر است:
- برای درمان عفونت پنومونی متوسط تا شدید، معمولاً 320 میلی‌گرم یک بار در روز، با یا بدون غذا به مدت 5 تا 7 روز مصرف می‌شود.
- در عفونت کلیوی، جمی فلوکساسین به مقدار 160 میلی‌گرم در روز مصرف می‌شود.
- برای اثرگذاری مناسب این دارو، مهم است که به‌طور منظم و کامل دوره درمان آن ادامه یابد.
- در حین مصرف جمی فلوکساسین، آب زیاد بنوشید.
- مصرف این دارو در کودکان باید طبق نظر پزشک باشد.
مصرف جمی فلوکساسین در دوران بارداری و شیردهی
استفاده از این دارو در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود. تحقیقاتی که در حیوانات انجام شده است نشان می‌دهد که این دارو می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، اما اطلاعات کافی برای زنان باردار در دسترس نیست. با این حال، این امکان وجود دارد که مزایای استفاده از دارو برای مادر در برابر خطرات آن بیشتر باشد.
احتیاط‌ها هنگام مصرف جمی فلوکساسین
- در طول دوره درمان با جمی فلوکساسین، اگر مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید، استفاده از کرم ضد آفتاب توصیه می‌شود.
- اگر علائمی مانند جوش‌های پوستی، کهیر یا سایر نشانه‌های حساسیت را مشاهده کردید، مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است باعث خواب‌آلودگی شود، بنابراین در هنگام درمان با آن از رانندگی و کار با ابزارهای نیازمند دقت خودداری کنید.
- اگر سابقه مشکلات قلبی، اختلالات ضربان قلب، صرع، نارسایی کبد یا نارسایی کلیه دارید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
تداخلات دارویی جمی فلوکساسین
- اگر داروهای ضد اسید که شامل منیزیم یا آلومینیوم است، فروس سولفات (آهن)، محصولات حاوی کلسیم، ویتامین‌های چندگانه که شامل زینک یا آهن هستند، به طور همزمان با جمی فلوکساسین مصرف شوند، ممکن است جذب این دارو کاهش پیدا کند و در نتیجه اثر بخشی آن کاهش یابد. بنابراین، بهتر است 3 ساعت قبل و بعد از مصرف این داروها، جمی فلوکساسین مصرف نشود.
- از مصرف همزمان جمی فلوکساسین با BCG پرهیز کنید.
- جمی فلوکساسین می‌تواند سطح و اثر داروهای استروئیدی سیستمیک، پورفیمر، سولفونیل‌اوره‌ها، وارنیکلین و آنتاگونیست‌های ویتامین K را افزایش دهد.
- سطح و اثر جمی فلوکساسین با مصرف داروهای انسولین، NSAIDها و پریبن‌سید افزایش می‌یابد.
- این دارو می‌تواند سطح و اثر BCG، میکوفنولات، سولفونیل‌اوره‌ها و واکسن تیفوئید را کاهش دهد.
- جمی فلوکساسین با مصرف آنتی‌اسیدها، نمک‌های کلسیم، دیدانوزین، نمک‌های آهن، نمک‌های منیزیم، کویناپریل، سوولامر، سوکرالفیت و نمک‌های زینک سطح و اثر خود را کاهش می‌دهد.
- از مصرف دونگ کوا و علف چای پرهیز کنید زیرا ممکن است حساسیت به نور ایجاد کنند.
- دیدانوزین باید 3 ساعت قبل و 2 ساعت بعد از مصرف فکتیو مصرف شود.
- سوکرالفیت و کربنات کلسیم باید 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف فکتیو مصرف شوند.
- زمانی که جمی فلوکساسین به همراه امپرازول، تئوفیلین، دیگوکسین، داروهای ضد بارداری خوراکی یا سایمتیدین مصرف شده باشد، تداخل بالینی قابل توجهی مشاهده نشده است.
- در افراد سالمی که پروبنسید مصرف کردند، متوسط AUC (سطح زیر منحنی غلظت-زمان) جمی فلوکساسین حدود 45% افزایش یافته و کلیرنس کلیوی این دارو تا حدود 50% کاهش یافته است، اما این افزایش با عوارض جانبی بیشتری همراه نبوده است.
- در افرادی که تحت درمان با وارفارین قرار دارند و درمان آن‌ها با وارفارین پایدار شده است، جمی فلوکساسین یا فکتیو اثر قابل توجهی بر روی اثرات ضد انعقادی وارفارین نداشته‌اند، ولی افزایش INR یا PT (زمان پروترومبین) و یا خونریزی در بیمارانی که از کینولون‌ها از جمله فکتیو به همراه وارفارین یا مشتقاتش استفاده می‌کنند، گزارش شده است.
- کلسیم کربنات موجب کاهش جذب دارو می‌شود. همچنین، میزان دارو ممکن است در صورت مصرف همراه با داروهای حاوی استروژن یا پروژسترون کاهش یابد.
- در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، ممکن است اثر آن‌ها کاهش یابد.
عوارض جانبی جمی فلوکساسین یا اکتیو
1- عوارض قلبی عروقی : تپش قلب، نوسانات قلبی، سنکوپ، افزایش فشار خون، ایست قلبی و حمله قلبی.
2- عوارض عصبی: سردرد، سرگیجه، بی خوابی، توهمات، تشنج، خواب آلودگی، خستگی، بی اشتهایی و بی حسی.
3-عوارض پوستی: راش، بروز اریتم مولتی فرم یا جدا شدن لایه‌های پوست.
4-عوارض گوارشی : اسهال، تهوع، درد شکمی، استفراغ و کولیت پسودو ممبرانو.
5- عوارض مفصلی مانند پارگی تاندون که در بیماران بالای 60 سال بیشتر دیده می‌شود.
مصرف بیش از حد جمی فلوکساسین و اقدامات درمانی
در مواقعی که دوز زیادی از این دارو به طور ناخواسته مصرف شود، باید محتویات معده با استفاده از القای استفراغ یا شستشوی معده تخلیه شود. بیماران باید به دقت تحت نظر قرار گیرند و درمان علامتی انجام شود و هیدراتاسیون کافی نیز باید رعایت شود.
همودیالیز به طور مؤثر کمکی به حذف جمی فلوکساسین نمی‌کند و پادزهر مشخصی برای آن وجود ندارد.
نکات مهم
1) اگر بیمار دچار درد، التهاب یا پارگی تاندون شد، باید مصرف فکتیو (جمی فلوکساسین) فوری قطع شود.
2) قبل از استفاده از فکتیو، بهتر است حساسیت باکتری به آن بررسی شود. همچنین، فکتیو باید فقط برای مدت لازم جهت درمان تجویز شود تا از بروز مقاومت به این دارو جلوگیری شود.
3) برای جلوگیری از غلیظ شدن ادرار، باید مقدار کافی آب مصرف کرد.
4) به ندرت ممکن است واکنش‌هایی به نور بعد از مصرف فکتیو گزارش شود. بیماران باید از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید یا منابع نور مصنوعی مثل سولاریوم خودداری کنند. اگر پوست نسبت به نور حساس شود، باید دارو را قطع نمود.
5) عوارض سیستم عصبی مرکزی (CNS) به ندرت در کارآزمایی‌های بالینی با فکتیو مشاهده شده است، اما ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود. بنابراین، بیماران باید از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری دارند اجتناب کنند.
موارد منع مصرف جمی فلوکساسین یا فکتیو
1) حساسیت مشهود به فکتیو و یا سایر داروهای کینولون
2) بیمارانی که سابقه پارگی تاندون یا التهاب تاندون ناشی از فکتیو یا سایر کینولون‌ها دارند
3) کودکان و نوجوانان زیر 18 سال
4) خانم‌های باردار و شیرده
5) بیماران مبتلا به اختلالات الکترولیت خون نباید جمی فلوکساسین مصرف کنند.
6) در صورت وجود نارسایی قلبی (QT طولانی) مصرف جمی فلوکساسین ممنوع است.
هشدارها درباره مصرف جمی فلوکساسین
- شواهدی از التهاب یا پارگی تاندون ناشی از داروهای کینولونی وجود دارد. این خطر ممکن است در افرادی که همزمان داروهای کورتیکواستروئید مصرف می‌کنند، یا در افراد بالای 60 سال بیشتر شود.
- فلوروکینولون‌ها ممکن است باعث افزایش فاصله QTc شوند.
- در بیماران با برادی‌کاردی یا ایسکمی حاد قلبی باید با احتیاط مصرف شود.
- در بیماران دچار صرع و مشکلات مغزی باید با احتیاط مصرف شوند.
- در بیماران با اختلال کلیوی باید با احتیاط و با تنظیم دوز استفاده شوند.
- فلوروکینولون‌ها ممکن است باعث هیپوگلیسمی خطرناک در بیماران دیابتی یا حتی غیر دیابتی شوند.
- ممکن است حساسیت شدید از جمله آنفیلاکسی ایجاد شود.
- کینولون‌ها می‌توانند میاستنی گراویس را تشدید کنند و نباید مصرف شوند (این عارضه نادر اما تهدیدکننده زندگی است و می‌تواند موجب ضعف عضلات تنفسی شود).
- نباید در معرض نور شدید آفتاب قرار گرفت، زیرا ممکن است واکنش‌های فوتوتوکسیک ایجاد کند.
- استفاده طولانی مدت ممکن است منجر به عفونت‌های قارچی یا باکتریایی شدید از جمله C.difficile و کولیت سودوممبران شود.
- نوروپاتی محیطی نیز ممکن است به سبب مصرف کینولون‌ها ایجاد شود.
- واکنش‌های همولیتیک در بیمارانی که نقص G6PD دارند مشاهده شده است.
توصیه‌های دارویی جمی فلوکساسین
این دارو می‌تواند با یا بدون غذا، شیر یا مکمل‌های کلسیم مصرف شود. ولی باید 3 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از مکمل‌های حاوی آهن، روی و منیزیم مصرف شود.
شرایط نگهداری جمی فلوکساسین
- جمی فلوکساسین یا فکتیو باید در دمای کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد و دور از نور نگهداری شود.
- دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم