“`html
آشنایی با فواید درمانی مصرف قرص پریمتامین
پریمتامین (Pyrimethamine) به همراه سولفادوکسین و کینین برای درمان مالاریای مقاوم به کلروکین استفاده می‌شود. همچنین این دارو در درمان توکسوپلاسموز با سولفونامیدها نیز به کار می‌رود.
مکانیسم اثر پریمتامین
اثر ضد مالاریا: پیریمتامین جلوی تبدیل دی هیدروفولات به تتراهیدروفولات را می‌گیرد و به این ترتیب متابولیسم اسید فولیک لازم برای زنده ماندن میکروب‌های حساس را متوقف می‌کند. این روش عمل با اثر سولفونامیدها که بر اساس از بین بردن اسید فولیک است، متفاوت است. این دارو بر روی انواع غیرجنسی پلاسمودیوم و توکسوپلاسما گوندی مؤثر است.
فارماکوکینتیک پریمتامین
این دارو به خوبی از طریق خوراکی جذب می‌شود و به سرعت در بدن پخش می‌شود. پس از مصرف، غلظت سرمی پریمتامین بین 6 تا 2 ساعت به اوج می‌رسد. نیمه عمر دارو بین 80 تا 120 ساعت است و عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود که می‌تواند تا 30 روز یا بیشتر طول بکشد.
موارد و مقدار مصرف پریمتامین
الف) پیشگیری از مالاریا و کنترل سرایت آن.
- بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال: هفته‌ای 25 میلی‌گرم مصرف می‌شود.
- کودکان 10-4 ساله: هفته‌ای 5/12 میلی‌گرم مصرف می‌شود.
- کودکان زیر چهار سال: هفته‌ای 25/6 میلی‌گرم مصرف می‌شود.
- همه باید به مدت حداقل 10 هفته پس از ترک نواحی آلوده، دارو را ادامه دهند.
ب) حملات حاد مالاریا.
- این دارو به تنهایی برای افراد غیرمبتلا توصیه نمی‌شود.
- برای کنترل و درمان این بیماری، پریمتامین باید به همراه داروهای ضد مالاریای سریع‌الاثر مانند کلروکین به مدت دو روز مصرف شود. برای سویه‌های مقاوم به کلروکین، باید این دارو با سولفونامیدها و احتمالا با کینین مصرف شود.
- بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال: روزانه 50 میلی‌گرم به مدت دو روز و سپس هفته‌ای 25 میلی‌گرم در طی حداقل 10 هفته مصرف می‌شود.
- کودکان 10-4 ساله: به مدت 2 روز روزی 25 میلی‌گرم و سپس به مدت حداقل 10 هفته، هفته‌ای 5/12 میلی‌گرم مصرف می‌کنند.
پ) توکسوپلاسموز.
- بزرگسالان: روزانه 75-50 میلی‌گرم به مدت 3 تا 4 هفته به همراه 8-2 گرم سولفادیازین مصرف می‌شود.
- کودکان: روزانه 1 میلی‌گرم بر کیلوگرم (حداکثر تا 25 میلی‌گرم در روز) در دوزهای تقسیم شده برای سه روز مصرف می‌شود. سپس برای 4 هفته به میزان 1 میلی‌گرم بر کیلوگرم در روز ادامه می‌یابد. دارو باید با سولفادوکسین 200-100 میلی‌گرم در روز به صورت دوزهای تقسیم شده مصرف شود.
ت) ایزوسپوریازیس.
- بزرگسالان: 50 تا 70 میلی‌گرم خوراکی در روز مصرف می‌شود.
مصرف پریمتامین در دوران بارداری و شیردهی
تحقیقات روی حیوانات باردار نشان داده است که این دارو ممکن است برای جنین مضر باشد، اما مطالعات کافی بر روی انسان‌ها انجام نشده است. در صورتی که فواید دارو برای زنان باردار بیشتر از مضرات آن باشد، ممکن است تجویز شود.
مصرف در شیردهی: مصرف
“`
پیریمتامین به همراه سولفادوکسین در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود، زیرا این دارو ممکن است حاوی سولفانامید باشد.
ممنوعیت‌ها و احتیاط‌های مربوط به پریمتامین
ممنوعیت‌ها: وجود کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود فولات (چرا که این دارو به عنوان یک آنتاگونیست فولات عمل می‌کند)، حساسیت شدید به دارو و نوعی مالاریای مقاوم به کلروکین.
احتیاط‌ها: این دارو در بیمارانی که دچار کمبود فولات هستند (مانند دوران بارداری، الکلیسم و سوء تغذیه) باید با احتیاط استفاده شود. همچنین در افرادی که دچار کمبود G6PD، اختلالات کبدی و کلیوی یا صرع هستند، باید با احتیاط مصرف شود.
اگر دارو بیشتر از ۳ تا ۴ روز تجویز شود، برای جلوگیری از عوارض خونی، بهتر است لکوورین نیز تجویز گردد. تعداد سلول‌های خونی و پلاکت‌ها باید هر دو هفته در طول درمان کنترل شوند.
عوارض جانبی پریمتامین
- پوست: بثورات پوستی، اریتم مولتی‌فرم (سندرم استیونس – جانسون)، نکرولیز سمی اپیدرم.
- دستگاه گوارش: بی‌اشتهایی، استفراغ، اسهال، التهاب زبان، گرفتگی‌های شکمی.
- خون: آگرانولوسیتوز، کم خونی آپلاستیک، کم خونی مگالوبلاستیک، کاهش فعالیت مغز استخوان، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، پان‌سیتوپنی.
- در صورت بروز علائم کمبود اسید فولیک یا اسید فولینیک، باید مصرف دارو قطع یا دوز آن کاهش داده شود.
- می‌توان تا مقدار mg/day 9 اسید فولینیک (لوکوورین) به مدت سه روز به صورت تزریق عضلانی استفاده کرد تا تعداد سلول‌های خونی به حالت نرمال بازگردد.
مسمومیت با پریمتامین و درمان آن
علائم بالینی: بی‌اشتهایی، استفراغ و تحریک سیستم عصبی مرکزی، از جمله تشنجات؛ همچنین ممکن است کم خونی مگالوبلاستیک، ترومبوسیتوپنی، لکوپنی، التهاب زبان و کریستالوری نیز ایجاد شود.
درمان: شامل شستشوی معده و سپس تجویز یک مسهل است. مصرف دیازپام ممکن است برای کنترل تشنجات مفید باشد. لوکوورین (اسید فولینیک) با مقادیر mg/day 25-5 به مدت سه روز یا بیشتر برای بازگرداندن تعداد پلاکت‌ها یا گلبول‌های سفید خون استفاده می‌شود.
تداخلات دارویی پریمتامین
- پیریمتامین و سولفونامیدها به طور مشترک بر روی بعضی از ارگانیسم‌ها اثر سینرژیک دارند، زیرا هر یک از این داروها به طریقی متفاوت تولید اسید فولیک را مهار می‌کنند.
- استفاده همزمان با اسید پاراآمینوبنزوییک و اسید فولیک موثر بودن پیریمتامین در برابر توکسوپلاسما را کاهش می‌دهد، بنابراین ممکن است دوز بالاتری از پیریمتامین نیاز باشد.
- استفاده همزمان با لورازپام ممکن است منجر به آسیب کبدی خفیف شود.
- اگر پیریمتامین با کوتریموکسازول، تری متوپریم، فنی توئین یا متوترکسات مصرف شود، اثر آنتی فولات این دارو تقویت می‌شود.
- استفاده همزمان با داروهای مضعف مغز استخوان ممکن است اثرات کاهنده بر روی تعداد گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را افزایش دهد.
اثر پریمتامین بر آزمایش‌های تشخیصی
پیریمتامین ممکن است تعداد گلبول‌های سفید و قرمز خون، پلاکت‌ها، و میزان هموگلوبین و هماتوکریت را کاهش دهد.
هشدارها در رابطه با پریمتامین
1- مصرف پیریمتامین در صورت وجود مشکلات کلیوی یا کبدی، ضعف مغز استخوان، کم خونی و سابقه اختلالات صرعی باید با احتیاط زیاد انجام شود.
2- انجام تست شمارش کامل خون در طول درمان طولانی با این دارو توصیه می‌شود.
ملاحظات خاص در مورد پریمتامین
“`html
1- برای کاهش تحریکات دستگاه گوارش، دارو با غذا مصرف شود.
2- شمارش کامل سلول‌های خونی، از جمله شمارش پلاکت‌ها باید دو بار در هفته انجام شود.
3- علائم کمبود فولات یا خونریزی هنگام کاهش تعداد پلاکت‌ها باید پیگیری شود؛ اگر اختلالی مشاهده شد، مقدار دارو باید کاهش یابد یا مصرف آن متوقف شود. لوکوورین (اسید فولینیک) می‌تواند برای افزایش تعداد سلول‌های خونی در طول کاهش مقدار یا بعد از قطع مصرف دارو تجویز شود.
4- اگر از پیریمتامین همراه با سولفادوکسین به عنوان پیشگیری استفاده می‌شود، اولین دوز باید 2-1 روز قبل از سفر به مناطق مالاریاخیز مصرف شود.
5- به دلیل امکان بروز واکنش‌های شدید، مصرف پیریمتامین با سولفادوکسین فقط برای بیمارانی که به مناطق مالاریاخیز مقاوم به کلروکین سفر می‌کنند و یا بیش از سه هفته در آنجا می‌مانند، تجویز شود.
6- این دارو خط اول درمان مالاریا نیست. داروهای دیگر ضد مالاریا (مفلوکین، کلروکین، سولفادوکسین) در این موارد بهتر هستند.
7- برای کاهش عوارض گوارشی، دارو همراه با غذا تجویز شود.
نکات توصیه شده به بیمار در زمان مصرف پریمتامین
1- اگر علائم عوارض خونی را مشاهده کردید، به سرعت به پزشک اطلاع دهید.
2- اگر علائم کمبود فولات بروز کرد، به پزشک اطلاع دهید و به طور منظم بررسی شوید.
3- هرگونه عارضه جانبی را به پزشک گزارش کنید و تحت نظر او باشید.
4- این دارو می‌تواند با احتیاط برای کودکان تجویز شود.
5- دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`