موزه کانکن مکزیک؛ موزه ای در زیر آب
موزه ها از مهم ترین جاذبه های گردشگری به شمار می آیند. کلمه ی موزه از لغت یونانی (Mouseio) نشأت گرفته که به تپه ای در آتن اشاره دارد و محلی برای عبادت به 9 الهه ی هنر و صنعت بوده است. اولین موزه ها با هدف نمایش مجموعه های خصوصی و خاص افراد ثروتمند، خانواده ها و مؤسسات افتتاح شدند و امروزه موزه ها مکانه‌ای هستند که اشیای هنری، فرهنگی، تاریخی، صنعتی و علمی را به نمایش می گذارند.
بیشتر موزه های عمومی آثار خود را از طریق نمایشگاه های دائم برای عموم افراد به نمایش می گذارند. موزه ها در حال حاضر از تنوع زیادی برخوردار هستند، به عنوان مثال می توان به موزه ی هنر، موزه ی تاریخ طبیعی، موزه ی علم، موزه ی کودکان و موزه ی جنگ و صلح اشاره کرد.
در واقع، موزه ها نهادهایی دائمی هستند که در آنها توجه به جنبه های مادی بسیار کم است و هدف اصلی شان خدمت به جامعه و پیشرفت آن می باشد. می توان گفت بزرگترین هدف موزه ها ایجاد ارتباط عمیق تر بین انسان و عناصر دیگری مانند طبیعت، تاریخ، هنر و … است.
موزه ی زیرآبی کانکن (Cancun Under Water Museum)
این موزه در زیر آب های سواحل شهر کانکن و Isla de Mujeres در ایالت کینتانارو مکزیک قرار دارد و به حفظ منابع طبیعی اختصاص یافته است.
موزه در سال 2009 افتتاح شد و شامل 500 مجسمه زیرآبی است که توسط مجسمه ساز بریتانیایی جیسون دکایرس تیلور (Jason deCaires Taylor) و پنج مجسمه ساز مکزیکی ساخته شده است. این مجسمه ها در سه گالری مختلف د رعمق 3 تا 6 متری آب های اقیانوس و در پارک ملی مارین کانکن قرار گرفته اند.
ایده ی این موزه متعلق به مدیر پارک ملی کانکن، جیم گونزالس کانتو (Jaime Gonzalez Canto) بوده است که با همکاری تیلور به واقعیت پیوسته است. هدف از ساخت این موزه ی خاص حفظ صخره های مرجانی و ایجاد یک مقصد جدید برای غواصان بوده است.
تاریخچه و مراحل ساخت موزه ی کانکن
در سال 2008 جیم گونزالس و جیسون تیلور کار طراحی موزه زیرآبی را آغاز کردند، طرحی که هدفش تبدیل طبیعت به یک صخره ی مرجانی بود. دکتر گونزالس میکی، مدیر پارک ملی کاستو، متوجه شد که صخره های طبیعی به دلیل فعالیت های گردشگران، لنگرها و غواصان آسیب دیده اند. به ویژه بزرگترین صخره ی مرجانی (Manchones Reef) کانکن آسیب بیشتری متحمل شده است، زیرا این بخش از صخره ها به طور مکرر توسط غواصان بازدید می شود.
در اوایل سال 2005، گونزالس به روبرتو دیاز ابراهام، رئیس انجمن دریایی کانکن، پیشنهاد داد تا غواصان را به محلی منتقل کنند که صخره های بتنی در کنار مرجان ها قرار داده شده باشد، اما دیاز ابراهام از این پروژه دوری کرد چون فکر می کرد که پیشنهاد گونزالس برای ساخت باغ های مرجانی مصنوعی به زمان زیادی نیاز دارد تا به یک جاذبه گردشگری تبدیل شود.
اما گونزالس کانتو همچنان بر روی ایده خود پافشاری کرد و به دنبال صخره های مرجانی بود که در این میان با تیلور، که پیشگام استفاده از مجسمه های زیر آب برای ایجاد صخره های مصنوعی بود، آشنا شد. او نشان داده بود که هنر می تواند در حفاظت از مرجان ها در پارک مجسمه های زیرآبی Molinere نقش داشته باشد. بالاخره دیاز ابراهام با طرح پارک مجسمه های زیرآبی موافقت کرد.
در پایان سال 2013، پنج سال بعد از تاسیس MUSA، 500 مجسمه ی بتنی در اقیانوس قرار گرفته بود، که از این تعداد 478 مجسمه توسط تیلور و بقیه توسط مجسمه سازهای مکزیکی ساخته شده بود. MUSA مجوز ساخت 1200 ساختار را در 10 منطقه مختلف پارک ملی دریایی دریافت کرده بود که تا کنون تنها دو منطقه توسعه یافته اند، Manchones با 477 مجسمه و Punta Nizuc با 23 مجسمه.
یک مجسمه‌ساز کوبایی نقاشی‌هایش را در یک گالری جدید به نام Chitales به نمایش می‌گذارد و غواصان و بازدیدکنندگان می‌توانند از نمای زیر آب از طریق قایق‌های شیشه‌ای باز دیدن کنند.
این مجسمه‌ها از بتن ساخته شده و بسیار سنگین هستند، به همین خاطر برای نصب برخی از آنها نیاز به بالابرها و آسانسورهای خاص وجود دارد. این مجسمه‌ها قبل از قرار گرفتن در آب به طور کامل تمیز می‌شوند تا هیچ گونه مواد شیمیایی به آب نرسانند.
مجسمه‌هایی به نام “تکامل بی‌صدا” وجود دارند که بیش از 400 شخصیت انسانی را به تصویر می‌کشند و نشان می‌دهند انسان‌ها چگونه می‌توانند بر روی محیط زندگی خود تأثیر بگذارند. این مجسمه‌ها به ما می‌گویند چگونه انسان‌ها می‌توانند با طبیعت همزیستی داشته باشند و همچنین نشان می‌دهند که چگونه انسان‌ها به صخره‌های مرجانی آسیب می‌زنند و نسبت به آن بی‌توجهی می‌کنند.
مجسمه‌های “تکامل بی‌صدا” بیانگر دو نوع رفتار انسان‌ها هستند: برخی از مردم با محیط اطراف خود ارتباط برقرار می‌کنند و گروهی دیگر می‌خواهند خود را پنهان کنند. هر مجسمه شبیه به اعضای یک جامعه ماهیگیری محلی است که مجسمه‌ساز در آن زندگی می‌کند و هر یک از آنها ویژگی خاص خود را دارد.
مجسمه‌ساز تمام جزئیات را به دقت طراحی کرده، از موهای مجسمه‌ها گرفته تا لباس‌هایشان. برخی از آنها شامل یک دختر کوچک با لبخند و شش بازرگان است که سرشان در شن و ماسه است. حتی یک مرد پشت میز نشسته است که به نظر می‌رسد از محیطش خسته است.این کار در مدت 18 ماه و 120 ساعت زیر آب انجام شده و برای ساخت آن از 120 تن بتن، شن و ماسه، 3800 متر فیبرگلاس و 400 کیلوگرم سیلیکون استفاده شده است.
مجسمه‌ساز همچنین تکه‌هایی از مرجان را بر روی بعضی از مجسمه‌ها قرار داده تا نشان دهد که هنر چگونه می‌تواند به رشد طبیعت کمک کند. “تکامل بی‌صدا” شامل دو چالش است: یک چالش مرتبط با مجسمه‌ها در زیر آب و دیگری چالش چگونه طبیعت آنها را به مرجان‌ها تبدیل کند.
منافع موزه زیر آب
این موزه به حفاظت از صخره‌های مرجانی کمک می‌کند. مجسمه‌ها یک روش جدید برای رشد مرجان‌ها فراهم می‌کنند و در واقع وسیله‌ای برای نجات اقیانوس‌ها هستند. چون مجسمه‌ها از سیمانی خنثی ساخته شده‌اند، مرجان‌ها و جلبک‌ها می‌توانند به خوبی رشد کنند. این سیمان نسبت به یک کشتی قدیمی کمتر مضر است.
این سازه‌ها به عنوان سطوح مناسب برای ایجاد صخره‌های مصنوعی شناخته می‌شوند و دارای سوراخ‌هایی هستند که اجازه می‌دهند حیات دریایی در کنار مرجان‌ها شکل بگیرد. بدین ترتیب حیات دریایی مورد حفاظت قرار می‌گیرد و صخره‌های مرجانی افزایش می‌یابند.
به مرور زمان مجسمه‌ها به بخشی از طبیعت تبدیل خواهند شد و شمارش آنها دشوار خواهد بود. این موزه همچنین به جذب گردشگر کمک می‌کند و به همین دلیل جامعه محلی نیز از آن بهره‌مند می‌شود. به گفته یکی از راهنمایان محلی، هرچند ممکن است مجسمه‌ها آسیب ببینند، اما طراحان برای این مسئله تدابیری اندیشیده‌اند، بنابراین این موزه برای رشد و ترمیم خودش برنامه‌ریزی شده است.