چگونه درخت دست بودا پرورش دهیم و از آن مراقبت کنیم؟
دست بودا یا لیموی دست (ترجمه از واژه انگلیسی Hand Lime)، یک نوع لیموی خاص است که میوه آن به شکل انگشتانی شبیه به تندیس‌های بودا تقسیم می‌شود. این گیاه به زبان چینی (佛手柑)، ژاپنی (仏 手 柑)، کره‌ای (불수 AZAN) و ویتنامی (Phật thủ) شناخته می‌شود.
دست بودا یک درختچه یا درخت کوچک است که شاخه‌های بلندی با خار دارد. برگ‌های بزرگ و بیضی شکل آن در طول رشد رنگ‌شان از سبز کم‌رنگ به سبز پررنگ تغییر می‌کند و اندازه‌ای بین ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر دارند. گل‌های خوشبو و سفید رنگ آن به رنگ صورتی یا بنفش متمایل می‌شوند و در دسته‌های چندتایی روی درخت می‌رویند.
میوه‌های این درخت فقط قسمت سفید و گاهی مقدار کمی پالپ اسیدی دارند، اما بسیاری از آنها بدون پالپ هستند و برخی هم دانه ندارند. گیاه به سرما، گرمای شدید و خشکی حساس است و معمولاً در آب و هوای معتدل رشد می‌کند. دست بودا را می‌توان از قلمه شاخه‌های دو تا چهار ساله رشد داد و معمولاً به صورت پیوندی پرورش داده می‌شود.
گونه‌های مختلف این گیاه معمولاً به شکل میوه‌هایش تقسیم‌بندی می‌شوند. در ارقام “دست باز”، انگشت‌های میوه از هم باز هستند و در ارقام “دست بسته”، انگشتان به هم چسبیده‌اند. همچنین نوعی میوه نیز وجود دارد که بخش مرکزی آن جمع و اطراف آن انگشت دارد. منشا این لیمو معمولاً به شرق دور، احتمالاً شمال شرق هند یا چین برمی‌گردد که خاستگاه بیشتر ارقام مرکبات است.
شرایط محیطی برای کاشت و پرورش دست بودا
این میوه در آب و هوای معتدل بهترین رشد را دارد و به خشکی و گرما بسیار حساس است. درخت معمولاً در ساحل کالیفرنیا و دره‌های داخل ایران به خوبی رشد می‌کند. به خاطر حجم بالای شاخ و برگ، نگهداری آن در خانه مناسب نیست. در واقع، میوه بومی هند (شمال شرق) و چین است.
این میوه یکی از قدیمی‌ترین مرکباتی است که در کشاورزی کشت می‌شود. تنها از پوست میوه استفاده می‌شود و قسمت داخلی آن خوردنی نیست. این میوه‌ها محصول درختچه‌ها یا درختان کوچکی با شاخه‌های بلند و نامرتب هستند که سرشار از خار هستند. برگ‌های این درختچه‌ها سبز کم‌رنگ و بزرگ (به طول 10 تا 15 سانتیمتر) و مستطیلی شکل هستند و در خوشه‌های خوشبو ظاهر می‌شوند. این گیاه دارای ترکیبات کومارین و روغن است.
مصارف میوه دست بودا:
با اینکه میوه دست بودا مانند سایر مرکبات پالپ و آب ندارد، اما به خاطر شکل و عطر خاصش می‌تواند در دسرها، غذاهای خوش‌طعم و نوشیدنی‌ها یا در شیرینی‌پزی به عنوان اسانس استفاده شود. پوست خرد شده و خشک شده از میوه‌های نارس و سبز نیز در طب سنتی به عنوان یک داروی طبیعی توصیه می‌شود.
دست بودا معمولاً به عنوان یک درخت زینتی در باغ‌ها و گلدان‌ها در حیاط و تراس کاشته می‌شود. میوه آن بسیار خوشبو است و در چین، مالزی و ژاپن برای معطر کردن اتاق‌ها و وسایل شخصی مانند لباس نیز به کار می‌رود.
علاوه بر این، میوه دست بودا به عنوان یک پیشکش مذهبی به معابد بودایی تقدیم می‌شود و در فرهنگ بودا میوه‌هایی که شبیه دست بسته هستند بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند، زیرا نماد نماز در آیین بودا به حساب می‌آیند. در چین، دست بودا نشانه خوشبختی و طول عمر است و می‌تواند به عنوان هدیه‌ای برای سال نو چینی مورد استفاده قرار گیرد.
میوه دست بودا چه کاربردهایی دارد؟
خوشبو کننده: میوه دست بودا بسیار معطر است و در چین و ژاپن برای تزئین و خوشبو کردن اتاق‌ها و وسایل شخصی و کمد لباس‌ها از آن استفاده می‌شود. همچنین می‌توانید هنگام شستن لباس‌ها در ماشین لباسشویی مقداری از پوست آن را اضافه کنید تا عطرش روی لباس‌ها باقی بماند.
مراسم مذهبی : در چین، میوه دست بودا نماد شادی، طول عمر، ثروت و خوشبختی است و به عنوان هدیه‌ای برای سال نو و پیشکش‌های سنتی در معابد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
“`html
این میوه به حساب می‌آید. طبق سنت بودا، بیشتر ترجیح می‌دهند که انگشتان میوه در حالت بسته باشند تا باز، زیرا دستان بسته نشان‌دهنده دعا کردن برای بودا است. این میوه به طور جهانی محبوب نیست، اما به تازگی به خاطر خواص درمانی و مزایای سلامتی‌اش مورد توجه قرار گرفته است.
تهیه کوکتل دست بودا: برای تهیه کوکتل سارکوداکتیلیس، می‌توانید یک چهارم فنجان سارکوداکتیلیس رنده شده یا چرخ شده را با 1 قاشق چای‌خوری آب لیمو یا آب ماندارین، 150 میلی‌لیتر نوشابه یا آب گازدار، چند برگ نعنا، 1 قاشق غذاخوری شکر و تکه‌های یخ مخلوط کنید و نوش جان کنید.
عصاره‌گیری دست بودا: برای تهیه اسانس خوشبو و باکیفیت از دست بودا، می‌توانید نوشیدنی دلخواه خود را در یک شیشه بریزید و سیتروس انگشتی را خرد کرده و به آن اضافه کنید. سپس درب شیشه را ببندید، چند بار تکان دهید و به مدت 1 تا 2 هفته در جای خنک نگهدارید تا اسانس میوه خوب خارج شود. پس از آن، آن را صاف کنید و برای درست کردن یک کوکتل جدید به جین یا نوشابه جدید اضافه کنید و با مقداری ریحان تازه میل کنید.
تهیه مارمالاد و آبنبات: پوست سیتروس انگشتی بر خلاف دیگر مرکبات تلخ نیست و کاملاً شیرین و خوشمزه است. در آشپزی سنتی چین، دست بودا را به شکل گل و پرنده برش می‌زدند و در عسل می‌جوشاندند و در جشن‌های سلطنتی برای تزیین میز از آن استفاده می‌کردند. شما نیز می‌توانید برای درست کردن آبنبات‌های خوشمزه و زیبا، سیتروس انگشتی را به شکل‌های دلخواه برش زده و در آب و شکر بجوشانید تا غلیظ شود.
طعم‌دهنده و مرینیت: از سیتروس انگشتی می‌توانید به عنوان جایگزینی برای پوست مرکبات در تمام دستور پخت‌ها، کیک‌ها، وافل، دسرها یا برای طعم‌دار کردن سالادها و سس‌ها استفاده کنید.
برای درست کردن یک مرینیت خوشمزه و معطر با سیتروس انگشتی، از ترکیب کمی رنده پوست سیتروس، روغن زیتون، آب لیمو، نمک، سرکه بالزامیک، آویشن خرد شده و سیر استفاده کنید. اجازه دهید این مرینیت به مدت یک شب در یخچال بماند و سپس برای مرینیست انواع گوشت و کباب‌ها از آن استفاده کنید.
طعم و مزه دست بودا: انگشتان میوه فقط دارای قسمت سفید میوه هستند که گاهی ممکن است کمی پالپ اسیدی در آنها دیده شود، ولی اکثر آنها کاملاً بدون آب و برخی بدون دانه هستند. آب میوه دست بودا بسیار کم است و معمولاً پالپ کمی دارد و هسته‌ای ندارد. طعم آن تلخ و شیرین یا نیمه تلخ است، به همین دلیل مصرف آن رایج نشده و توزیع محدودی دارد.
هشدار مصرف دست بودا
گرچه هزاران سال استفاده از این میوه در طب سنتی هند ممکن است نشان‌دهنده اثربخشی آن باشد، اما با وجود فوائد زیادی که درباره این میوه گفته می‌شود، بسیاری از آنها هنوز به تأیید علمی نرسیده‌اند.
همیشه قبل از اضافه کردن میوه‌ای جدید، به‌خصوص میوه‌ای قوی مانند دست بودا به رژیم غذایی‌تان، بهتر است با پزشک مشورت کنید. اگر فشار خون پایینی دارید، مصرف این میوه ممکن است باعث افت فشار خون‌تان شود و برای شما انتخاب خوبی نباشد.
برخی خواص دست بودا:
دست بودا غنی از ویتامین C است. این ویژگی آن را برای جوان‌سازی پوست بسیار مؤثر می‌سازد. همچنین به عنوان یک عامل ضد پیری عمل می‌کند و از آسیب تابش نور خورشید به پوست جلوگیری می‌نماید. در ادامه به تفصیل به خواص میوه دست بودا خواهیم پرداخت.
افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن به خاطر وجود پلی‌ساکارید سارکولاکتریس
درمان بیماری هپاتیت نوع A
از بین برنده نفخ شکم
در برخی مناطق، این میوه به خاطر عطر خوشش برای خوشبو کردن هوا استفاده می‌شود.
عرق این میوه باعث انسداد شرایین رگ‌ها می‌شود و جریان خون را بالا می‌برد. اگر غلظتش بیشتر شود، از انقباض قلب جلوگیری می‌کند.
کاهش ضربان قلب
پایین آوردن فشار خون
تسکین بیماری آسم
پختن سه تا شش گرم از این میوه برای کبد، طحال، درد شکم و ریه مفید است.
برطرف‌کننده حالت تهوع و درمان سرفه خلط دار.
امیدوارم از محتوای نحوه پرورش و نگهداری میوه دست بودا لذت برده باشید و برای گیاه‌دوستان می‌توانید ارسال کنید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
سایت رضیم
“`