چرا نصف شب از خواب بیدار می‌شوم؟
بیدار شدن در نصف شب معمولاً به وضعیت روحی و جسمی مرتبط است و با افزایش سن بیشتر مشاهده می‌شود.
از دلایل بیدار شدن انسان‌ها در نیمه شب می‌توان به اختلالاتی در ریتم طبیعی بدن مانند ریتم شبانه‌روزی یا چرخه خواب اشاره کرد.
عوامل مختلفی مانند بی‌خوابی، استرس، افزایش سن، تغییرات هورمونی، مصرف داروها و احساس درد می‌توانند بر کیفیت خواب شبانه شما تأثیر بگذارند.
اگر هر شب در یک ساعت خاص از خواب بیدار می‌شوید یا بارها در طول شب از خواب بیدار می‌شوید و با خواب دوباره مشکل دارید، ممکن است شرایطی فراتر از محیط خواب شما در کار باشد. بیدار شدن مکرر در شب معمولاً با اختلالات جسمی و روانی همراه است و این مشکل به ویژه در افراد مسن‌تر شایع‌تر است. دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند موجب بیدار شدن در نیمه شب شود و همچنین باید بررسی شود که آیا نیاز به مراجعه به پزشک دارید یا خیر.
علت بیدار شدن نصف شب
اگر در به خواب رفتن یا ادامه خواب مشکل دارید، ممکن است به بی‌خوابی دچار باشید.
نشانه‌های بی‌خوابی شامل موارد زیر است:
- مشکل در به خواب رفتن
- بیدار شدن در نیمه شب
- بیدار شدن زودهنگام و عدم توانایی برای دوباره خوابیدن
- احساس راحتی در خواب نداشتن
- خواب ناکافی با وجود شرایط مناسب و زمان کافی برای خواب
- احساس خستگی در طول روز
بی‌خوابی می‌تواند به دلایل مختلفی باشد:
- کار کردن در شیفت‌های مختلف
- چرت زدن در طول روز
- استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی در تخت خواب
- زمان خواب نامنظم
- مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر
- مصرف کافئین در ساعات پایانی روز
- بارداری
- نور یا سر و صدا در اتاق خواب
- احساس درد جسمی
- عدم تحرک کافی
اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار بی‌خوابی باشید، درمان‌های مختلفی وجود دارد، از جمله درمان شناختی رفتاری.
استرس
استرس زیاد می‌تواند تقریباً بر همه جوانب بدن تأثیر بگذارد، از جمله سیستم‌های حرکتی، تنفسی، قلبی و عروقی و گوارشی.
استرس می‌تواند کیفیت خواب شما را تحت تاثیر قرار دهد. یک مطالعه نشان داد که دانشجویانی که سطح استرس بیشتری داشتند، خواب بهتری نداشتند.
تحقیق دیگری نشان داد که بهبود کیفیت خواب می‌تواند به فرد کمک کند تا بهتر با استرس کنار بیاید.
در واقع خواب و استرس بر یکدیگر تأثیرگذار هستند. خواب نامناسب می‌تواند توانایی شما در کنترل استرس را تحت تأثیر قرار دهد و استرس نیز می‌تواند به خواب رفتن شما آسیب وارد کند. درمان شناختی رفتاری برای بی‌خوابی می‌تواند در شکستن این چرخه موثر باشد.
سن و سال
بیدار شدن‌های مکرر در شب می‌تواند بخشی طبیعی از روند پیری باشد. در میانسالی، بزرگسالان معمولاً شب‌ها بیشتر از خواب بیدار می‌شوند و مدت خواب آنها کاهش می‌یابد.
هورمون‌ها
تغییرات هورمونی ممکن است دلیل بیدار شدن شما در طول شب باشد. مراحل مختلف زندگی زنان، مانند بارداری، می‌تواند خواب را مختل کند.
اگر باردار هستید، استفاده از بالش‌های مخصوص بارداری می‌تواند به شما در خوابیدن به سمت پهلو کمک کند. همچنین اگر در دوران پیشا یائسگی یا یائسگی قرار دارید و نوسانات دمایی را تجربه می‌کنید، می‌توانید بر روی تشک خنک یا پنکه سرمایه‌گذاری کنید تا به خواب راحت‌تر کمک کند.
داروها
برخی از داروها می‌توانند خواب شما را مختل کنند یا باعث بیدار شدن شما در شب شوند.
بتا بلوکرها: این داروها که بیشتر برای کنترل فشار خون بالا مصرف می‌شوند، می‌توانند تولید هورمون ملاتونین را کاهش دهند. این هورمون به خواب کمک می‌کند، بنابراین کاهش آن می‌تواند باعث سختی در خوابیدن شود. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از مکمل ملاتونین ممکن است اثرات منفی داروهای بتا بلوکر بر خواب را کاهش دهد.
دیورتیک‌ها: این داروها به کاهش فشار خون کمک می‌کنند ولی ممکن است باعث افزایش دفعات ادرار کردن شما شوند. بیدار شدن در نیمه شب برای رفتن به دستشویی می‌تواند بر کیفیت خواب شما تاثیر بگذارد و ممکن است برای خواب دوباره دچار مشکل شوید.
داروهای ضد افسردگی به درمان افسردگی و دیگر مشکلات روانی کمک می‌کنند اما یکی از عوارض شایع این داروها، مشکلات خواب است.
اگر در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید نگرانی دارید، حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
سبک زندگی
انتخاب‌ها و رفتارهای زندگی شما می‌توانند بر خواب شما تاثیر بگذارند. برای نمونه، مطالعه‌ای نشان می‌دهد افرادی که زمان خواب مشخصی ندارند، بیشتر از دیگران از مشکلات خواب شاکی هستند.
افرادی که سیگار می‌کشند معمولاً کیفیت خواب کمتری دارند نسبت به افرادی که سیگار نمی‌کشند. همچنین، برخی از افراد برای کشیدن سیگار در شب از خواب بیدار می‌شوند که این نیز بر خوابشان تاثیر می‌گذارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش منظم و شدید ممکن است به این افراد کمک کند تا عادت سیگار کشیدن را ترک کنند.
درد
خواب کافی مخصوصاً زمانی که با درد مزمن روبرو هستید، اهمیت زیادی دارد، اما درد مزمن می‌تواند باعث بیدار شدن‌های مکرر شما در شب شود و در نهایت خواب کافی را از شما بگیرد.
کاهش درد و مدیریت هرگونه مشکل روحی مانند اضطراب و افسردگی ممکن است به بهبود خواب کمک کند.
چه زمانی با پزشک خود صحبت کنید
بیدار شدن در شب ممکن است به دلایل مختلفی باشد و گاهی با تغییرات ساده در سبک زندگی، مثل تعیین زمان خواب مشخص یا اجتناب از استفاده از وسایل الکترونیکی و مصرف کافئین در عصر، بهبود یابد.
ولی اگر با وجود این تغییرات همچنان در شب بیدار می‌شوید و این بیدار شدن‌ها مانع از داشتن خواب کافی می‌شوند، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید آیا یک مشکل خواب، بیماری یا مشکلی روانی وجود دارد که باعث بیداری شما در شب شده است.
بیشتر بخوانید