موارد استفاده و عوارض قرص آپیکسابان
آپیکسابان (Apixaban) نام تجاری داروی الیکوییس است که برای جلوگیری از سکته مغزی یا لخته‌های خونی در افرادی تجویز می‌شود که به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستند و مشکل آن مرتبط با بیماری‌های دریچه قلب نیست. اپیکسابان جزو داروهایی است که به بهبود جریان خون کمک می‌کند. این دارو با مختل کردن فرایند طبیعی تشکیل لخته خون اثر خود را می‌گذارد.
فیبریلاسیون دهلیزی به حالتی گفته می‌شود که در آن ضربان قلب غیرمنظم است و این امر می‌تواند به تشکیل لخته و سکته مغزی منجر شود. این دارو همچنین برای جلوگیری از لخته‌های خونی در پاها و ریه‌ها در افرادی که عمل جراحی تعویض مفصل ران یا زانو انجام داده‌اند، تجویز می‌شود. در این دو حالت، لخته‌های خونی ممکن است در رگ‌های پا و ریه‌ها تشکیل شوند.
آپیکسابان با جلوگیری از تشکیل لخته‌ها در خون، اثر خود را نشان می‌دهد. گاهی لخته‌های خونی ممکن است در رگ‌های ریه، قلب و مغز شکل بگیرند. این مورد به‌ویژه پس از عمل جراحی و همچنین در موارد ضربان نامنظم قلب شایع‌تر است. قبلاً از دارویی به نام وارفارین برای جلوگیری از لخته استفاده می‌شد. کسانی که وارفارین مصرف می‌کنند، باید به‌طور مرتب مورد آزمایش قرار گیرند تا دوز مناسب دارو برای آنها مشخص شود. اما در استفاده از آپیکسابان نیازی به انجام آزمایش برای تعیین دوز نیست.
علاوه بر این موارد، اپیکسابان برای درمان آمبولی ریوی و لخته‌های وریدهای عمیق نیز استفاده می‌شود. ممکن است پزشک پس از درمان اولیه، ادامه مصرف آپیکسابان را برای جلوگیری از بروز مجدد این بیماری‌ها تجویز کند.
نحوه مصرف قرص آپیکسابان
آپیکسابان به شکل قرص‌های خوراکی تولید می‌شود و معمولاً دو بار در روز، هم با معده پر و هم با معده خالی قابل مصرف است. هنگام استفاده از این دارو به‌منظور جلوگیری از DVT و آمبولی ریوی بعد از عمل تعویض مفصل ران یا زانو، اولین دوز باید حداقل ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از عمل مصرف شود.
- آپیکسابان به طور معمول بعد از این جراحی به مدت ۳۵ و ۱۲ روز مصرف می‌شود. باید این دارو هر روز در ساعت مشخصی مصرف شود.
- مصرف‌کنندگان باید به دقت دستورالعمل‌های روی برچسب دارویی را دنبال کنند و در صورتی که چیزی مشخص نیست، از پزشک یا داروساز سوال بپرسند. این دارو باید دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف گردد.
- افراد نباید تعداد یا مقدار مصرف دارو را تغییر دهند. اگر کسی در بلع قرص‌ها مشکل دارد، می‌تواند آنها را خرد کرده و در آب یا آبمیوه حل کند. این ترکیب باید بلافاصله بعد از تهیه مصرف شود.
- آپیکسابان می‌تواند با برخی لوله‌های تغذیه‌ای نیز به بیماران داده شود. با این حال، افراد باید به دستورات پزشک توجه کنند و در صورت تمایل به استفاده از لوله‌های تغذیه، از پزشک اجازه بگیرند.
- حتی اگر احساس خوبی دارید، باید به مصرف داروی آپیکسابان ادامه دهید. افراد نباید بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را متوقف کنند. قطع ناگهانی این دارو ممکن است خطر تشکیل لخته خونی را افزایش دهد.
مصرف قرص آپیکسابان در دوران بارداری یا شیردهی
انتظار نمی‌رود که مصرف این دارو در دوران بارداری به جنین آسیب برساند. اما این دارو ممکن است خطر خونریزی در دوران بارداری یا زایمان را افزایش دهد. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن را دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
هنوز مشخص نیست که آیا آپیکسابان به شیر مادر منتقل می‌شود و ممکن است به نوزاد آسیب برساند یا خیر؛ بنابراین در دوران مصرف این دارو، بهتر است از شیردهی خودداری کنید.
عوارض جانبی قرص آپیکسابان
برخی از عوارض جانبی این دارو ممکن است جدی باشند.
اگر با هر یک از این علائم مواجه شدید، باید به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید یا به بخش اورژانس مراجعه کنید:
- خونریزی از لثه‌ها
- خونریزی از بینی
- خونریزی شدید از ناحیه واژن
- ادرار قهوه‌ای، قرمز یا صورتی
- مدفوع قیر مانند، سیاه یا قرمز
- سرفه و بالا آوردن خون یا موادی شبیه به دانه‌های قهوه
- تورم و درد در مفاصل
- سردرد
- کهیر
- تنگی یا درد در قفسه سینه
- تورم صورت یا زبان
- تنگی نفس
- صدای خس‌خس در صدای نفس
- احساس گیجی یا ضعف
آپیکسابان از coagulation طبیعی خون جلوگیری می‌کند که به این معناست که ممکن است خونریزی دیرتر متوقف شود. این دارو می‌تواند باعث کبودی یا خونریزی‌های غیرمعمول نیز شود، بنابراین اگر کبودی‌ها یا خونریزی‌های غیرعادی مشاهده کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید. همچنین این دارو ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، و در صورت بروز هر مشکل غیرطبیعی در طول مصرف، باید به پزشک مراجعه کنید.
موارد منع مصرف داروی آپیکسابان
- تاریخ انقضای داروی آپیکسابان را بررسی کنید و اگر تاریخ انقضای آن گذشته است، از آن استفاده نکنید.
- هرگز این دارو را به دیگران، حتی اگر علائم مشابهی دارند، ندهید.
- از دوز بیشتری نسبت به آنچه پزشک تجویز کرده است، استفاده نکنید.
- تداخلات دارویی احتمالی آپیکسابان را چک کنید و به پزشک بگویید که چه داروهای دیگری مصرف می‌کنید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از مقدار لازم آپیکسابان
اگر یک نوبت از مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه یادآوری شدید، آن را مصرف کنید. اما نوبت بعدی را در زمان عادی خودش بخورید و زمانش را تغییر ندهید. همچنین باید دارو را دو بار در روز ادامه دهید و به هیچ عنوان برای جبران دوز فراموش شده، دوز بیشتری مصرف نکنید.
اگر به هر دلیلی بیشتر از مقدار لازم این دارو را مصرف کردید، به خدمات اورژانس مراجعه کنید یا از پزشک کمک بگیرید.
تداخلات دارویی آپیکسابان
تداخلات دارویی ممکن است اثر داروها را تغییر بدهد و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش می‌دهد. بنابراین، لیستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای تجویزی، بدون نسخه و محصولات گیاهی) تهیه کنید و با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو یا روش مصرف آن را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید یا از مصرف دارو خودداری نکنید.
بسیاری از داروها ممکن است با آپیکسابان تداخل داشته باشند. برخی از این داروها به شرح زیر هستند. اگر از داروی دیگری استفاده می‌کنید، قبل از مصرف آپیکسابان حتماً با پزشک خود مشورت کنید. هر دارویی که در دوران مصرف آپیکسابان مصرف می‌کنید یا قصد دارید شروع یا قطع کنید، با پزشک در میان بگذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:
- آنتی‌بیوتیک‌ها – مانند: کلاریترومایسین، ریفامپین، تلیترومایسین؛
- داروهای ضد قارچ – مانند: ایتراکونازول، کتوکونازول، پوساکونازول و وُریکونازول؛
- داروهای هپاتیت سی (boceprevir یا telaprevir)؛
- داروی سنت جان (St. John’s Wort)؛
- داروهای HIV یا ایدز – مثل آتازاناویر، کوبیسیستات (Evotaz، Stribild، و …).
- داروهای ضد ویروس – مانند: پرزبیکوویید، تایبوست، فوسامپرناویر، ایندیناویر، نلفیناویر، ریتوناویر، ساکوییناویر
- داروهای تشنج – مانند: کاربامازپین، فوسفنی تویین، فنوباربیتال، فنی توئین
بسیاری از داروهای دیگر، حتی بعضی از داروهای بدون نسخه، ممکن است خطر خونریزی یا لخته شدن خون در اطراف مغز یا ستون فقرات را افزایش دهند. بنابراین بسیار مهم است که هر دارویی که اخیراً مصرف کرده‌اید را به دکترتان بگویید؛ به‌خصوص داروهای زیر:
- دابیگاتران، دالتپارین، انوکساپارین، فونداپارینوکس، هپارین، تینزاپارین، وارفارین، کومادین، جانتووین؛
- داروهای ضد افسردگی – مانند: سیتالوپرام، دولوکستین، اسیتالوپرام، فلوکستین (Prozac)، فلو وکسامین، پاروکستین، سرترالین (Zoloft)، ترازودون، ونلافاکسین، ویلازودون؛
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی – مانند: ایبوپروفن (Advil, Motrin)، ناپروکسن (Aleve)، سلکوکسیب (Celebrex)، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ملوکسیکام و غیره؛
- سالیسیلات‌ها – مانند: آسپیرین و غیره؛
البته این لیست تمام داروهایی که ممکن است با آپیکسابان تداخل داشته باشد را شامل نمی‌شود و ممکن است داروهای دیگری نیز وجود داشته باشد که با این دارو تداخل داشته باشند؛ چه داروهای تجویزی و چه بدون نسخه، و حتی ویتامین‌ها و داروهای گیاهی.
نکاتی که قبل از مصرف آپیکسابان باید در نظر گرفته شود
برخی داروها در شرایط خاص نمی‌توانند تجویز شوند و برخی دیگر ممکن است فقط در صورت نیاز به درمان اضافی مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین بهتر است قبل از مصرف آپیکسابان، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
- در صورت بارداری یا در صورتی که به نوزادتان شیر می‌دهید.
- اگر اخیراً جراحی انجام داده‌اید (به جز جراحی‌های لگن و زانو).
- اگر زخم معده یا روده دارید.
- اگر فشار خون بالایی دارید.
- اگر هر نوع مشکلی دارید که ممکن است خطر خونریزی شما را افزایش دهد.
- اگر مشکل کبدی یا کلیوی دارید.
- اگر از داروهای دیگری استفاده می‌کنید. این داروها شامل تمام داروهایی است که برای شما تجویز شده یا به‌صورت خودسرانه مصرف می‌کنید مانند داروهای گیاهی و مکمل‌ها.
- اگر به دارویی حساسیت دارید.
نحوه نگهداری داروی آپیکسابان
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از حرارت و نور مستقیم نگهداری کنید.
بیشتر بخوانید:
