همه چیز در مورد آنتی بیوتیک سفورکسیم (2 نکته مهم)

موارد مصرف سفورکسیم

سفوروکسیم‌ یک‌ آنتی‌بیوتیک از خانواده‌ سفالوسپورین‌ها است‌. این‌ دارو برای درمان چندین نوع بیماری مانند عفونت‌های‌ تنفسی، عفونت‌ گوش میانی، عفونت ‌پوست و بافت‌ نرم، سینوزیت، و عفونت‌های‌ ادراری‌ و تناسلی‌ مؤثر است‌. همچنین‌ سفوروکسیم‌ به عنوان یک‌ داروی پیشگیری‌ از عفونت‌ در بیمارانی‌ که‌ تحت‌ عمل‌ جراحی‌ قرار می‌گیرند یا افرادی‌ که‌ به‌ دلایل مختلف‌ مستعد عفونت‌ هستند استفاده‌ می‌شود.

این دارو یکی از سفالوسپورین‌های نسل دوم است و در زمان شروع عفونت‌های مختلفی مانند عفونت‌های استخوان و مفاصل، برونشیت و بقیه عفونت‌های راه تنفسی تحتانی، گونوره آ، مننژیت، اوتیت مدیا، پرتیونیت، فارنژیت، سینوزیت، و همچنین عفونت‌های پوستی و عفونت‌های بافت نرم و عفونت‌های راه ادراری کاربرد دارد. سفوروکسیم همچنین برای جلوگیری از عفونت‌های بعد از عمل جراحی نیز به کار می‌رود. این دارو به دو شکل مصرف می‌شود: به صورت خوراکی (در قالب قرص یا سوسپانسیون) بعد از غذا و یا به صورت تزریقی به شکل نمک سدیم.

اشکال دارویی سفورکسیم

• پودر برای تهیه سوسپانسیون خوراکی: 125 میلی گرم و 250 میلی گرم در 5 میلی لیتر
• قرص‌های روکشدار: 125 میلی گرم، 250 میلی گرم و 500 میلی گرم
• آمپول: ویال‌های 750 میلی گرم، 1.5 گرم و 7.5 گرم

نام های تجاری سفورکسیم

• Farinate
• Ceftin
• Kefurox

مکانیسم اثر سفوروکسیم

سفوروکسیم مانند سایر آنتی‌بیوتیک‌های این گروه، از تشکیل دیواره سلولی در باکتری جلوگیری می‌کند. دیواره سلولی به باکتری‌ها کمک می‌کند تا در برابر عوامل محیطی محافظت شوند و وقتی که این دیواره به درستی تشکیل نشود، باکتری‌ها در محیط مایعی ترکیده و از بین می‌روند. سفوروکسیم در مرحله پایانی تشکیل پپتیدوگلیکان، به جای اجزای سازنده آن قرار می‌گیرد و دیوار سلولی ناقص به وجود می‌آورد.

فارماکوکینتیک سفوروکسیم

سفوروکسیم از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود و به سرعت در روده و سپس به خون تبدیل می‌شود. خوردن غذا جذب این دارو را بیشتر می‌کند. بالاترین غلظت دارو در خون پس از یک دوز خوراکی در مدت 2 تا 3 ساعت به دست می‌آید. فرم تزریقی این دارو به شکل نمک سدیم به صورت عضلانی یا وریدی تجویز می‌شود. پس از تزریق یک دوز 750 میلی‌گرمی، بالاترین غلظت دارو در خون طی 45 دقیقه به 27 میکروگرم در میلی‌لیتر می‌رسد. حدود 50 درصد سفوروکسیم موجود در خون به پروتئین‌های پلاسما متصل می‌شود.

نیمه عمر این دارو حدود 70 دقیقه است که در بیمارانی با مشکلات کلیوی یا نوزادان بیشتر می‌شود. این دارو در بدن به طور سالم توزیع می‌شود که شامل مایعات مختلف مانند مایع پلورال، خلط، استخوان و مایع سنیوویال می‌باشد. اما مقدار مناسبی از آن تنها در صورت وجود التهاب پرده‌های مننژ در مایع مغزی نخاعی به حد درمانی می‌رسد. سفوروکسیم از جفت عبور کرده و در شیر مادر نیز موجود است. این دارو به صورت تغییر نکرده و از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود و مقادیر زیادی از آن در ادرار یافت می‌شود. پس از تزریق دارو، اکثر آن در طی 24 ساعت دفع می‌شود که بیشتر این دفع در 6 ساعت اول رخ می‌دهد. پروبنسید با این دارو در ترشح کلیه رقابت کرده و باعث می‌شود تا غلظت‌های پلاسما بالا و مدت زمان اثر آن طولانی‌تر شود. مقادیر کمی از این دارو نیز در صفرا پیدا می‌شود و دیالیز موجب کاهش غلظت‌های پلاسما می‌گردد.

چگونگی‌ مصرف‌ سفوروکسیم

قرص‌های‌ سفوروکسیم‌ را می‌توان‌ با شکم‌ خالی‌ مصرف‌ کرد، یا برای جلوگیری‌ از ناراحتی‌ معده‌ آن‌ را همراه با غذا خورد. البته‌ سوسپانسیون‌ خوراکی را بهتر است همراه با غذا مصرف کنید، تا عمل‌ دارو بهتر انجام شود.

“`

داروها را باید با شکم خالی مصرف کنید، یعنی حداقل 2 ساعت قبل از غذا یا 1 ساعت بعد از غذا. بهتر است داروهای خود را در زمان‌های منظم و با فواصل یکسان در طول روز مصرف کنید تا سطح دارو در خون ثابت بماند. برای مثال، اگر قرار است دو بار در روز دارو مصرف کنید، می‌توانید هر 12 ساعت (مثل 8 صبح و 8 شب) این کار را انجام دهید. اگر این برنامه با فعالیت‌های روزمره یا خواب شما تضاد دارد، بهتر است از پزشک خود برای تعیین یک زمان مناسب‌تر کمک بگیرید.

مهم است که دارو را به موقع و به طور کامل مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی نیز دارید. اگر پیش از تمام شدن دارو مصرف آن را قطع کنید، ممکن است علائم دوباره برگردند. اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض اینکه یاد شما بیفتد دارو را مصرف کنید. اما اگر نزدیک زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش‌شده را رها کنید و به برنامه منظم دارویی خود برگردید. مقدار دارو را دو برابر نکنید.

روش و مقدار مصرف سفورکسیم

• برای بزرگسالان و بچه‌های بالای 12 سال: 125 تا 500 میلی‌گرم از راه خوراکی، دو بار در روز و به مدت 10 روز مصرف می‌شود.
• برای بچه‌های زیر 12 سال: 125 تا 250 میلی‌گرم از راه خوراکی، دو بار در روز (هر 12 ساعت) به مدت 10 روز مصرف می‌شود و حداکثر دوزاژ روزانه 500 میلی‌گرم است.
• برای بزرگسالان با عفونت‌های شدید: دوز معمول بین 750 میلی‌گرم تا 1.5 گرم از راه تزریق عضلانی یا وریدی است که هر 8 ساعت و معمولاً بین 5 تا 10 روز تجویز می‌شود.
• برای بچه‌ها و نوزادان بالای 3 ماه با عفونت‌های شدید: روزانه 50 تا 100 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از راه عضلانی یا وریدی در دوزهای منقسم هر 6 تا 8 ساعت تجویز می‌شود.

مصرف سفورکسیم در بارداری و شیردهی

• بهتر است در دوران بارداری از مصرف سفورکسیم خودداری کنید.
• این دارو در شیر ترشح می‌شود و بنابراین در دوران شیردهی باید با احتیاط مصرف شود.

موارد منع مصرف سفوروکسیم

اگر به پنی‌سیلین یا سایر داروهای مربوطه حساسیت دارید، نباید سفورکسیم مصرف کنید.

عوارض جانبی سفوروکسیم

• در برخی افراد، ممکن است عوارض گوارشی مانند اسهال، حالت تهوع و استفراغ بروز کند.
• وجود گزارش‌های نادری از بروز سندرم استیون-جانسون و آسیب شدید به پوست وجود دارد.
• در برخی کودکان به خاطر مننژیت، کاهش شنوایی خفیف تا متوسط در حین درمان با این دارو مشاهده شده است.

تداخلات دارویی سفوروکسیم

• اگر همزمان با پروبنسید (داروی درمان نقرس) مصرف شود، سطح سفورکسیم در خون بالا می‌رود.
• سفورکسیم می‌تواند بر اثر داروهای ضد انعقادی خوراکی (مثل وارفارین) تأثیر بگذارد.

هشدارها در رابطه با سفوروکسیم

1- اگر سابقه حساسیت به پنی‌سیلین‌ها یا مشتقات آن‌ها، سفالوسپورین‌ها یا پنی‌سیلامین دارید، با احتیاط زیاد مصرف کنید.
2- این دارو ممکن است سبب مثبت کاذب در آزمایش کومبس و قند ادرار شود.
3- در بیماران با مشکلات کلیوی، نیاز به کاهش مقدار مصرف دارو هست.
4- مصرف سفالوسپورین‌ها ممکن است کولیت پسودوممبران را ایجاد کند.

“`html

موارد احتیاط‌ در هنگام مصرف سفوروکسیم

اگر یکی از موارد زیر برای شما صدق می‌کند، قبل از استفاده از سفوروکسیم، حتماً به پزشکتان اطلاع دهید:

• حساسیت به هر نوع غذا، مواد نگهدارنده، رنگ‌های خوراکی، یا داروهای دیگر به خصوص آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل پنی‌سیلین‌ها یا سفالوسپورین‌ها).
• بارداری یا شیردهی.
• مصرف الکل.
• استفاده از داروهای دیگر، به ویژه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن و آسپیرین)، رقیق‌کننده‌های خون (مثل وارفارین)، و پروبنسید (داروی درمان نقرس).
• داشتن مشکلات خونریزی (مثل زخم معده، هموفیلی یا کمبود پلاکت)، کولیت (التهاب روده بزرگ) یا بیماری‌های کلیوی و کبدی یا سابقه هر یک از این موارد.

توصیه‌هایی هنگام‌ مصرف‌ سفوروکسیم

• حتی اگر احساس بهبودی کردید، دارویی که پزشک تجویز کرده را تا آخر مصرف کنید تا عفونت به طور کامل درمان شود و بیماری دوباره برنگردد.
• سفوروکسیم را از دسترس کودکان دور نگه‌دارید و آن را در جای خنک و دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید (چون در این شرایط فاسد می‌شود). بعد از تهیه سوسپانسیون، آن را در یخچال نگهداری کرده و تا 14 روز استفاده کنید.
• قبل از مصرف، شیشه دارو را به خوبی تکان دهید.
• از پیمانه داخل جعبه برای اندازه‌گیری مقدار دارو استفاده کنید.
• اگر در بلعیدن قرص‌های سفوروکسیم مشکل دارید، می‌توانید قرص‌ها را خرد کرده و با کمی غذا مثل پودینگ شکلات مخلوط کنید و بعد از آن مقداری مایع طعم‌دار مثل آب پرتقال یا شیرکاکائو بخورید تا طعم تلخ آن برطرف شود.
• اگر پس از 3 روز از شروع درمان با سفوروکسیم بهبودی احساس نکردید، با پزشکتان مشورت کنید.

نبایدهای مصرف سفورکسیم

• از استفاده سفوروکسیم با تاریخ مصرف گذشته خودداری کنید.
• قبل از اتمام دارو آن را قطع نکنید، مگر با دستور پزشک.

توجهات پزشکی – پرستاری هنگام مصرف سفورکسیم

• قبل از شروع درمان با سفوروکسیم، آزمایش کشت و تست حساسیت میکروبی باید انجام شود.
• محل تزریق عضلانی و وریدی سفوروکسیم را برای بررسی حساسیت و فلبیت کنترل کنید.
• در صورت بروز علائم کولیت پسودومامبرانو، ادامه درمان را متوقف کنید. این عارضه نادر است.
• اگر واكنش‌های افزایش حساسیت رخ دهد، درمان را قطع نمایید.

توجهات بیمار- خانواده در هنگام مصرف سفوروکسیم

• بهتر است قرص سفوروکسیم را با معده خالی مصرف کنید (حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا).
• اگر بیمار مشکل گوارشی دارد می‌تواند داروی سفوروکسیم خوراکی را همراه با غذا مصرف کند.
• پروسه درمان باید به طور کامل طی شود حتی اگر فرد احساس بهبودی داشته باشد.
• دارو را در زمان مشخص مصرف کنید.
• قبل از مصرف سوسپانسیون خوراکی سفوروکسیم، شیشه را به خوبی تکان دهید.
• اگر علائم عفونت ثانویه (مثل رویش زوائد زبانی سیاه، خارش واژینال، مدفوع شل و حساسیت) مشاهده کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• برای مصرف سوسپانسیون خوراکی سفوروکسیم از پیمانه داخل جعبه دارو استفاده کنید تا مقدار مصرف دقیق باشد.

“`

چگونه سفوروکسیم را نگهداری کنیم

بعد از اینکه سوسپانسیون خوراکی سفوروکسیم را تهیه کردید، می‌توانید آن را تا 14 روز در یخچال نگهداری کنید.

طرز تهیه سوسپانسیون خوراکی

برای تهیه سوسپانسیون، از آب جوشیده و سرد شده استفاده کنید. اگر از آب نجوشیده استفاده کنید، اثر آنتی بیوتیک کاهش می‌یابد. ابتدا پودر را خوب تکان دهید تا کاملا باز شود و به هم نچسبد. سپس آب جوشیده سرد شده را به ظرف اضافه کرده تا به خط نشانه برسد و در پایان، شیشه را خوب تکان دهید تا به شکل سوسپانسیون درآید. بعد از این کار، باید ظرف دارو به مدت نیم ساعت در حالت ساکن بماند. در این مدت ممکن است سطح دارو از خط نشانه پایین‌تر بیفتد، در این صورت مقداری آب به آن اضافه کنید تا به سطح مشخص برگردد. دارو را باید در یخچال نگهداری کنید و هر بار قبل از مصرف، آن را کاملا تکان دهید. می‌توانید تا 14 روز بعد از تهیه سوسپانسیون از آن استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:

تهیه شده توسط بخش سلامت

مجله رضیم