“`html
معرفی گیاه روناس
روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) گونهای از خانواده روناسیان (روبیاسه) است. این گیاه بهطور طبیعی در مناطق مدیترانه، شمال آفریقا و بخشهایی از آسیا رشد میکند. زادگاه اصلی آن خاور نزدیک و قفقاز بودهاست.
در گذشته، روناس به روش سنتی در ایران، به ویژه در شهرهایی مانند تبریز، ارومیه، اراک، فارس و یزد کشت میشد. امروزه نیز بهطور طبیعی در استان مرکزی و ساوه بهعنوان علف هرز در باغها و در استان فارس بهعنوان گیاه مرتعی دیده میشود.
یکی از اصلیترین کاربردهای روناس در صنعت، رنگرزی پشم در زمینه قالیبافی و پارچهبافی است. ماده رنگی موجود در روناس که به آن (آلیزارین) گفته میشود، حالا بهصورت صنعتی نیز تولید میشود. با این حال، به دلیل اختراع رنگ شیمیایی به نام آنیلین، اهمیت روناس در رنگرزی تا حدود زیادی کاهش یافتهاست.
روناس نامهای دیگری از جمله رودک، سورچاه، پاس کوه، دودانگ، فوة و عروق الصباغین دارد.
گیاه شناسی روناس
روناس گیاهی است که بهطور طبیعی در مناطق مدیترانه، شمال آفریقا و برخی از نقاط آسیا رشد میکند. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز است و تا حدود دو متر ارتفاع میگیرد. روناس با کمک این خارهای کوچک به دیوارها و درختان میچسبد و بالا میرود. برگهای آن بیضی شکل و نوک تیز هستند و بهصورت دستهای و به شکل چتر از کنار ساقه خارج میشوند.
گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز هستند. میوهاش رنگ تیره و گوشتی دارد. ریشهٔ این گیاه که روناس نامیده میشود، به رنگ قرمز تیره و به شکل دراز، باریک و استوانهای است. طعم آن تلخ و گس است، و این قسمت از گیاه از نظر پزشکی بسیار مهم به حساب میآید. در گذشته از ریشهٔ روناس برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده میشد.
طرز استفاده از روناس
دم کرده: یک قاشق مرباخوری ریشهٔ خرد شدهٔ روناس را در یک لیوان آب جوش بریزید. بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان، سه بار در روز است.
جوشاندهٔ روناس: ۱۰ گرم ریشهٔ روناس را در یک لیتر آب بریزید و بگذارید به مدت ده دقیقه بجوشد. این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای درمان بیماریهای پوستی در آن استراحت کنید.
ترکیبات شیمیایی روناس
ریشهٔ روناس دارای مادهٔ رنگی به نام آلیزارین است که برای رنگرزی به کار برده میشده، اما پس از اینکه توانستند این ماده را بهصورت شیمیایی تولید کنند، کشت آن برای تولید آلیزارین متوقف شد.
خواص و کاربردهای ریشه روناس
ریشهٔ روناس خواص مختلفی دارد، از جمله خاصیت مدر، صفرا بر، و ملین بودن، و همچنین میتواند تا حدی اورهٔ خون را کاهش دهد. یکی از ویژگیهای آن توانایی حل کردن سنگهای مثانه و کلیه است. روناس گیاهی بسیار مقاوم به شوری است و میتواند شوری خاک تا ۰/۳ درصد را بهخوبی تحمل کند.
ریشههای این گیاه بهراحتی بعد از خشک شدن پودر میشوند و اگر با آب مخلوط شوند، چسبناک میشوند. برداشت روناس معمولاً در اواخر پاییز انجام میگیرد. در گذشته از ریشهٔ روناس برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده میشدهاست.
ریشهٔ روناس دارای مادهای رنگی به نام جوهر روناس است که برای رنگرزی به کار میرفته، اما پس از اینکه…
“`
بعد از اینکه این ماده به شکل شیمیایی تولید شد، دیگر نیازی به کشت روناس برای تهیه آلیزارین نبود.
روناس یک گیاه مهم برای صنعت رنگ و دارو است. ریشه این گیاه دارای موادی به نام گلیکوزیدها مثل اسید روبرتیک، آلیزارین، پورپورین، روبیارین، پکتینها، رزین و کلسیم است.
ریشه روناس بهخصوص قسمتی از آن به نام پارانشیم پوستی دارای گلوکوزی است که تحت تأثیر آنزیمها تجزیه شده و آلیزارین تولید میکند. اگر این ماده در شیره سلولی باشد، رنگ زرد دارد و در هوای آزاد رنگش به قرمز تغییر میکند. ریشه روناس شامل چند ترکیب پلیفنلی مثل پورپواگزانتین، کوئینزارین، پورپورین و آلیزارین است.
خواص دارویی روناس
- در طب سنتی، روناس گرم و خشک شناخته میشود.
- این گیاه برای باز کردن گرفتگیهای بدن موثر است.
- ادرارآور است و میتواند مشکل حبسالبول را درمان کند.
- برای درمان فلج، آن را با عسل ترکیب کرده و به بیمار بدهید.
- روناس میتواند ترشح شیر را افزایش دهد.
- یبوستهای شدید را درمان میکند.
- این گیاه اشتها را افزایش میدهد.
- قاعدهآور است.
- میتواند خارشهای پوستی را برطرف کند؛ برای این کار میتوانید ضماد درست کنید یا جوشانده آن را در وان حمام بریزید و در آن استراحت کنید.
- میتواند سطح اوره خون را کاهش دهد.
- در روند جوش خوردن استخوانهای شکسته موثر است.
- تورمها را در بدن کاهش میدهد.
- میتوانید از کمپرس جوشانده روناس برای درمان بیماریهای پوستی استفاده کنید.
در مناطق آذربایجان و اردبیل، روناس به نام «بویاق» معروف است و پودر آن را با عسل ترکیب کرده و برای درمان محل شکستگی استخوان به کار میبرند.
در طب سنتی کرمانشاه، روناس (که در کردی به آن رینیاس گفته میشود) با زرده تخممرغ ترکیب شده و به شکل ضماد برای درمان شکستگی استخوان به مدت سه روز استفاده میشود. در آذربایجان و اردبیل نیز آن را با عسل مخلوط کرده و با آتل روی محل شکستگی استخوان قرار میدهند.
سایر خواص درمانی روناس
درمان شوره سر با ماسک گیاه روناس
روناس نه تنها میتواند رنگهای تیره و مشکی ایجاد کند، بلکه در درمان شوره سر و جلوگیری از پوسته شدن پوست سر نیز موثر است.
نسخه 1: اگر میخواهید موهایتان را به رنگ مشکی درآورید، میتوانید نصف لیوان پودر روناس را با آب ترکیب کرده و به مدت 45 دقیقه روی موهایتان بگذارید. هر 10 دقیقه یک بار پوست سر را با این مخلوط ماساژ دهید.
نسخه 2: 10 گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب بجوشانید و این جوشانده را در وان حمام بریزید و برای درمان مشکلات پوستی در آن استراحت کنید. همچنین میتوانید از کمپرس این جوشانده برای درمان شوره سر استفاده کنید.
نسخه 3: برای به دست آوردن رنگ قهوهای…
“`html
برای تیره کردن موهایتان میتوانید به غیر از ریشه روناس، پوست گردو و دانههای قهوه را به مقدار مساوی با هم ترکیب کرده و با کمی آب خمیر کنید و به مدت 45 دقیقه بر روی سرتان بگذارید.
درمان درد سیاتیک با گیاه روناس
برای کاهش درد سیاتیک، میتوانید دمکرده روناس را با عسل مخلوط کرده و بنوشید. برای مواردی مانند نرمی استخوان، 2 تا 3 گرم ریشه روناس را دمکرده و بعد از سرد شدن با عسل شیرین کنید و میل کنید. برای رفع یبوست، 2 گرم روناس را در 100 سیسی آبجوش دم کنید و بعد از سرد شدن صبحها همراه با عسل بنوشید.
دفع سنگ کلیه با گیاه روناس
برای دفع سنگ کلیه، میتوانید روزی 3 فنجان دمکرده ریشه روناس بنوشید. اگر هدفتان لاغری است، میتوانید از دمکرده ریشه روناس استفاده کنید و یا از تنتور روناس به مقدار 10 تا 20 قطره همراه با کمی آب دو بار در روز بنوشید. جوشانده ریشه روناس میتواند علایم اسهال و دردهای سل روده را کاهش دهد.
کاهش اوره خون با گیاه روناس
ریشه روناس میتواند به کاهش اوره خون کمک کند. دمکرده این گیاه باعث بهبود قاعدگی میشود. برای درمان ادرار غلیظ و زیاد، میتوانید از دمکرده ریشه روناس بنوشید. کسانی که از روناس استفاده میکنند، باید هر روز دوش بگیرند. خانمهای باردار باید از مصرف آن پرهیز کنند و دمکرده ریشه روناس به عنوان صفراآور شناخته میشود.
درمان نقرس با گیاه روناس
برای درمان نقرس و دفع اسید اوریک، میتوانید 2 گرم ریشه روناس را در 100 سیسی آبجوش دم کرده و بنوشید. برای درمان رماتیسم، جوشانده ریشه روناس را با عسل ترکیب کرده و به عنوان ضماد استفاده کنید.
مضرات روناس
همانطور که گفته شد، روناس میتواند مقدار ادرار را افزایش دهد و فشار خون را بالا ببرد. بر همین اساس، در اثر مصرف زیاد ممکن است خون در ادرار ایجاد شود و در این حالت بهتر است روناس را همراه با کتیرا مصرف کنید. مصرف گیاه روناس برای خانمهای باردار و شیرده باید با احتیاط همراه باشد.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`