“`html
علت لنفوم غیرهوچکین
با این بخش از رضیم همراه باشید تا با سرطان لنفوم غیر هوچکین بیشتر آشنا شوید.
لنفوم (Lymphoma)
لنفوم نوعی از سرطان است که از سلول‌های خون به نام لنفوسیت‌ها ناشی می‌شود. گاهی این کلمه تنها به سرطان‌ها اشاره دارد و شامل همه نوع تومور نمی‌شود. علائم این بیماری شامل بزرگ شدن غدد لنفاوی (که عموماً بدون درد هستند)، تب، تعریق، خارش، کاهش وزن، احساس خستگی و دیگر نشانه‌ها است. تعریق عموماً در شب رخ می‌دهد.
سیستم لنفاوی
این سیستم یکی از بخش‌های دفاعی بدن است که برای مبارزه با بیماری‌ها طراحی شده است. اجزای آن شامل طحال، غدد لنفاوی، عروق لنفاوی، غده تیموس و مغز استخوان است. غدد لنفاوی اندامک‌های ریز هستند که در راستای عروق لنفاوی قرار دارند و وظیفه تصفیه مایع لنف را دارند. این غدد می‌توانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و دیگر مواد خارجی را در خود نگه دارند تا ورود آنها به بدن جلوگیری شود. سلول‌های سیستم لنفاوی به مقابله با عوامل بیماری‌زا می‌پردازند و به آنها لنفوسیت می‌گویند. لنفوسیت‌ها در غدد لنفاوی، طحال و مغز استخوان تولید شده و سپس در سراسر بدن گردش می‌کنند. دو نوع اصلی از لنفوسیت‌ها، نوع B و نوع T هستند که بدخیم شدن این سلول‌ها باعث ایجاد لنفوم می‌شود.
لنفوم هوچکین
این بیماری برای اولین بار در سال 1832 توسط یک پزشک انگلیسی به نام توماس هوچکین معرفی شد. او همچنین تفاوت‌های بین علائم لنفوم هوچکین و غیرهوچکین را به خوبی توضیح داد. در گذشته، لنفوم هوچکین تقریباً در همه موارد منجر به مرگ بیماران می‌شد، اما امروزه با پیشرفت روش‌های درمانی، این بیماری یکی از قابل درمان‌ترین انواع سرطان‌ها محسوب می‌شود و بسیاری از بیماران بهبود کامل پیدا می‌کنند.
علت این بیماری هنوز به‌طور کامل مشخص نیست؛ ممکن است عوامل محیطی، ویژگی‌های ژنتیکی و عوامل عفونی در بروز آن نقش داشته باشند. بیماری لنفوم از یک غده لنفاوی شروع می‌شود که به آرامی بزرگ می‌شود و ممکن است به غدد نزدیک آن نیز گسترش یابد. در مراحل پیشرفته، سلول‌های سرطانی ممکن است به خون، طحال، کبد و مغز استخوان نیز راه پیدا کنند.
لنفوم هوچکین می‌تواند در هر سنی رخ دهد، ولی بیشتر در سنین نوجوانی (15 تا 40 سالگی) و در میانسالی (پس از 55 سالگی) دیده می‌شود. باید بدانید که در 75% بیماران، اولین علامت بیماری فقط بزرگ شدن غده لنفاوی بدون هیچ علامت دیگری است. به همین دلیل، هرگونه بزرگ شدن بدون درد، حساسیت و قرمزی غده‌های لنفاوی که مدتی ادامه دارد، باید جدی گرفته شود و در این صورت به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص این بیماری
تشخیص لنفوم با برداشت نمونه‌ای از غده غیرعادی و بررسی ساختار سلولی آن تحت میکروسکوپ انجام می‌شود. درمان این بیماری معمولاً شامل شیمی‌درمانی با ترکیب چند دارو، پرتودرمانی یا ترکیبی از هر دو است که در حدود 90% موارد می‌تواند به بهبودی کامل بیمار منجر شود. این بیماری شامل حدود 35 نوع مختلف است که همگی ناشی از بدخیم شدن لنفوسیت‌های طبیعی هستند. لنفوم‌های غیرهوچکین به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند که بر اساس منشاء آنها از لنفوسیت‌های B یا T مشخص می‌شوند.
در این گروه‌ها، ما با بیماری‌های خیلی تهاجمی و خطرناک تا بیماری‌هایی با روند کم‌خطر و چندین ساله مواجه هستیم.
“`
می‌شود. پیشرفت لنفوم غیر هوچکین معمولاً قابل پیش‌بینی نیست و این نوع بیماری می‌تواند به راحتی به جاهای دیگر خارج از غدد لنفاوی حمله کند. پزشکان در مورد اینکه چرا یک فرد به لنفوم غیرهوچکین مبتلا می‌شود و فرد دیگری نه، اطلاعات دقیقی ندارند. اما تحقیقات نشان می‌دهند که عوامل خاصی وجود دارند که risico ابتلا به این نوع سرطان را بالا می‌برند.
به‌طور کلی، عوامل خطرزای مرتبط با لنفوم غیرهوچکین عبارتند از:
سیستم ایمنی ضعیف
ضعیف بودن سیستم ایمنی (برای مثال به دلیل ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی یا مصرف داروهایی که بعد از پیوند عضو تجویز می‌شوند) احتمال ابتلا به لنفوم غیرهوچکین را افزایش می‌دهد.
برخی عفونت‌های خاص
قبلاً گفته شده که ابتلا به انواع مختلف عفونت‌ها می‌تواند ریسک ابتلا به لنفوم غیرهوچکین را بیشتر کند. با این وجود، لنفوم غیرهوچکین مسری نیست؛ یعنی نمی‌توانید آن را از کسی دیگر بگیرید.
در زیر، تعدادی از عفونت‌هایی که خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین را افزایش می‌دهند آورده شده است:
ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی (HIV)
ویروس HIV موجب بیماری ایدز می‌شود و افرادی که به این ویروس مبتلا هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به برخی از انواع لنفوم غیرهوچکین قرار دارند.
ویروس اپشتین-بار (EBV): ابتلا به این ویروس نیز یکی از دلایل افزایش خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین شناخته شده است. در آفریقا، ابتلا به EBV یکی از دلایل ابتلا به لنفوم بورکیت محسوب می‌شود.
باکتری هلیکوباکتر پیلوری
این باکتری که سبب زخم معده می‌شود، خطر ابتلا به لنفوم در غشای معده را نیز افزایش می‌دهد.
ویروس HTLV-1: ابتلا به این ویروس احتمال ابتلا به لنفوم و سرطان خون را بالا می‌برد.
ویروس هپاتیت سی
برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به ویروس هپاتیت سی بیشتر در معرض ابتلا به لنفوم هستند. برای درک بهتر نقش این ویروس نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
سن
گرچه لنفوم غیرهوچکین ممکن است در افراد جوان نیز مشاهده شود، اما با افزایش سن، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود. بیشتر افرادی که به لنفوم غیرهوچکین مبتلا می‌شوند، سن بالای ۶۰ سال دارند. پژوهشگران همچنین در حال بررسی چاقی مفرط و سایر عوامل خطرزای احتمالی دیگری هستند. افرادی که با علف‌کش‌ها یا برخی مواد شیمیایی کار می‌کنند نیز بیشتر در معرض خطر قرار دارند. همچنین، بررسی ارتباط بین استفاده از رنگ مو قبل از سال ۱۹۸۰ و لنفوم غیرهوچکین نیز در حال انجام است. وجود یک یا چند عامل خطر به معنای ابتلا قطعی به لنفوم غیرهوچکین نیست و بیشتر افرادی که این عوامل را دارند، هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.
علائم لنفوم غیرهوچکین به طور کلی شامل موارد زیر است:
- تورم غدد لنفاوی بدون درد در ناحیه گردن، زیر بغل یا کشاله ران.
- کاهش وزن ناگهانی بدون دلیل مشخص.
- تب.
- تعریق شبانه.
- سرفه، مشکلات تنفسی یا درد قفسه سینه.
- خستگی و ضعفی که برطرف نمی‌شود.
- وجود درد، تورم یا احساس پُر بودن شکم.
“`html
شبانه شدید.
بیشتر این علائم معمولاً به معنای سرطان نیستند. عفونت‌ها یا بیمار‌های دیگر نیز می‌توانند چنین علائمی را ایجاد کنند. اگر هر یک از این علائم در عرض دو هفته بهتر نشوند، باید به پزشک مراجعه کنید تا مشکلات مشخص و درمان شوند.
ممکن است پزشک بعضی از آزمایش‌ها و روش‌ها را برای شما تجویز کند:
معاینه فیزیکی
پزشک گردن، زیر بغل‌ها و کشاله ران شما را معاینه می‌کند تا دنبال نقاط متورم بگردد. او همچنین بزرگ شدن طحال یا کبد شما را بررسی خواهد کرد.
آزمایش‌های خون
در آزمایشگاه، برای شما آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون انجام می‌دهند تا تعداد گلبول‌های سفید خون را بررسی کنند. همچنین به بررسی سایر سلول‌ها و مواد موجود در خون – مثل لاکتات دی هیدروژناز (LDH) – می‌پردازند. لنفوم غیرهوچکین می‌تواند باعث افزایش میزان LDH شود. در ضمن، عکس‌برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس انجام می‌شود تا تورم در غدد لنفاوی یا دیگر نشانه‌های مربوطه در قفسه سینه شما بررسی شود.
نمونه‌برداری
تنها راه مطمئن برای تشخیص لنفوم غیرهوچکین، نمونه‌برداری است. ممکن است پزشک یک غده لنفاوی را به‌طور کامل بردارد (نمونه‌برداری کلی) یا فقط بخشی از یک غده لنفاوی را بردارد (نمونه‌برداری جزئی). معمولاً با استفاده از یک سوزن خیلی نازک نمی‌توان به اندازه کافی نمونه برداشت تا برای تشخیص مفید باشد. برداشتن کامل یک غده لنفاوی بهترین روش است. سپس آسیب‌شناس با استفاده از میکروسکوپ وجود سلول‌های سرطانی را در بافت بررسی می‌کند.
علائم اولیه لنفوم‌های غیر هوچکین مشابه لنفوم هوچکین هستند و می‌توانند شامل بزرگ شدن غدد لنفاوی در نقاط مختلف بدن یا درگیر شدن برخی اندام‌های دیگر (مثل مغز، پستان یا بیضه) باشند. با پیشرفت بیماری، ممکن است ارگان‌های مختلف دچار درگیری شوند. تشخیص این بیماری با بررسی میکروسکوپی بافت غیر طبیعی انجام می‌شود. درمان این بیماری‌ها معمولاً با ترکیبی از شیمی درمانی، اشعه درمانی یا هر دو صورت می‌گیرد. باید به یاد داشت که نتیجه درمان لنفوم‌های غیرهوچکین به خوبی لنفوم هوچکین نیست، اگرچه هر نوع از این بیماری‌ها ممکن است پاسخی متفاوت به درمان داشته باشند.
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص لنفوم غیرهوچکین عبارتند از:
معاینه جسمانی. پزشک برای بررسی اندازه و وضعیت غدد لنفاوی و اینکه آیا کبد و طحال بزرگ شده‌اند، معاینه جسمانی انجام می‌دهد. آزمایش خون و ادرار. این آزمایش‌ها می‌تواند کمک کند تا احتمال عفونت یا بیماری‌های دیگر را رد کنید. تصویربرداری. پزشک ممکن است تصویربرداری‌هایی برای جستجوی تومورها در بدن‌تان پیشنهاد کند.
این تصویربرداری‌ها می‌تواند شامل اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، MRI و یا تصویربرداری PET باشد. برداشت نمونه از بافت غدد لنفاوی برای تست. پزشک ممکن است انجام بافت‌برداری از غده لنفاوی برای تحلیل به آزمایشگاه را توصیه کند تا مشخص شود آیا شما مبتلا به لنفوم هستید یا خیر.
“`
اگر دچار لنفوم غیرهوچکین هستید، به چه نوعی از آن دچار شده‌اید؟
برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی در مغز استخوان، پزشک ممکن است از شما بخواهد که نمونه‌برداری از مغز استخوان انجام دهید. این فرآیند شامل وارد کردن یک سوزن به استخوان لگن برای گرفتن نمونه‌ای از مغز استخوان می‌باشد. روش‌های درمانی بر اساس نوع و مرحله پیشرفت لنفوم، سن و وضعیت سلامتی شما تعیین می‌شود.
نیاز به درمان همیشه ضروری نیست
اگر لنفوم شما به آرامی پیشرفت می‌کند و علامت خاصی ندارد، ممکن است پزشک پیشنهاد کند که به جای درمان فوری، منتظر بمانید و ببینید شرایط چطور پیش می‌رود. لنفوم‌هایی که به آرامی گسترش پیدا می‌کنند و عوارضی ایجاد نمی‌کنند، ممکن است تا سال‌ها به درمان نیاز نداشته باشند. این بدین معنا نیست که شما تنها رها خواهید شد. پزشک معمولاً برنامه‌های معاینات منظمی را هر چند ماه یک بار ترتیب می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که وضعیت شما بدتر نمی‌شود.
اگر لنفوم غیرهوچکین خشن باشد یا باعث بروز علائم شود، پزشک احتمالاً درمان خاصی را پیشنهاد خواهد کرد. انتخاب‌های موجود شامل:
شیمی‌درمانی: شیمی‌درمانی نوعی درمان با داروست که به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می‌شود تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. این داروها می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب با داروهای دیگر استفاده شوند.
پرتودرمانی: پرتودرمانی از پرتوهای قوی، مانند اشعه ایکس، برای کشتن سلول‌های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می‌کند. در این روش، شما بر روی یک تخت قرار می‌گیرید و دستگاهی بزرگ تابش را به نقاط مشخصی از بدن شما هدایت می‌کند.
این روش می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌ها انجام شود.
پیوند سلول‌های بنیادی: این روش شامل استفاده از دوزهای بسیار بالای شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی برای کشتن سلول‌های لنفوم است، زیرا با دوزهای معمولی از بین نمی‌روند. سپس، سلول‌های بنیادی سالم شما یا اهداکننده به بدن شما تزریق می‌شود تا سلول‌های خون جدید و سالم تولید کنند.
داروهایی که به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند: داروهای بیولوژیکی به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا با سرطان مبارزه کند. برای مثال، ریتوکسیمات (Rituxan) نوعی آنتی‌بادی مونوکلونال است که به سلول‌های B متصل می‌شود و آنها را قابل مشاهده‌تر می‌کند تا به آنها حمله شود. ریتوکسیمات تعداد سلول‌های B را کاهش می‌دهد، اما بدن سلول‌های B جدید و سالم تولید خواهد کرد.
داروهایی که اشعه را به سلول‌های سرطانی هدایت می‌کنند: داروهای رادیودرمانی ایمنی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شامل آنتی‌بادی مونوکلونال با ایزوتوپ‌های رادیواکتیو هستند. این روش به آنتی‌بادی این فرصت را می‌دهد که به سلول‌های سرطانی متصل شده و مستقیماً به آنها تابش کند. دو داروی مهم در این زمینه ایبریتوموماب (Zevalin) و توسیتوموماب (Bexxar) هستند که برای درمان لنفوم استفاده می‌شوند.
تشخیص سرطان ممکن است بسیار گیج‌کننده باشد. با گذشت زمان، می‌توانید راه‌های مقابله با نگرانی و عدم اطمینان ناشی از سرطان را پیدا کنید. تا آن زمان، اقدام‌های زیر ممکن است کمک‌کننده باشد: درباره بیماری لنفوم اطلاعات کافی کسب کنید تا بتوانید درباره روش‌های درمانی خود تصمیمات بهتری بگیرید. از پزشک خود درباره لنفوم غیرهوچکین، گزینه‌های درمانی موجود و وضعیت آینده بیماری‌تان بپرسید. هرچه اطلاعات بیشتری درباره لنفوم غیرهوچکین پیدا کنید، احساس اطمینان بیشتری در تصمیم‌گیری‌های مربوط به درمان خواهید داشت.
دوستان و خانواده را در نزدیکی خود نگه دارید. حفظ روابط قوی به شما کمک می‌کند که بتوانید بهتر با لنفوم غیر هوچکین کنار بیایید. دوستان و خانواده می‌توانند در موقعیت‌های سخت، کمک‌های عملی مثل رسیدگی به کارهای روزمره را برای شما فراهم کنند، به ویژه وقتی که ممکن است در بیمارستان بستری شوید. آنها همچنین می‌توانند در زمان‌هایی که به خاطر سرطان احساس سردرگمی و اضطراب دارید، از نظر عاطفی از شما حمایت کنند. سعی کنید شخصی را پیدا کنید که با او صحبت کنید. یک شنونده خوب که بتوانید احساسات و نگرانی‌هایتان را با او در میان بگذارید. این فرد ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده شما باشد.
همچنین، مشاوره و حمایت از طرف یک مشاور، مددکار اجتماعی پزشکی، روحانی یا گروه‌های حمایتی سرطان می‌تواند بسیار مفید باشد. از پزشک خود بپرسید که آیا گروه‌های حمایتی در منطقه شما وجود دارد یا نه. همچنین می‌توانید دفترچه تلفن خود را مرور کنید و به جستجوی کتابخانه‌ها یا سازمان‌های مرتبط با سرطان بپردازید، مانند «موسسه ملی سرطان» یا «جامعه سرطان خون و لنفوم» در آمریکا.
گردآوری شده مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی