پیریدوستیگمین چیست و چه کاربردی دارد؟
پیریدوستیگمین (Pyridostigmine) یکی از داروهای متداول است که برای درمان بیماری میاستنی گراویس تجویز می‌شود. میاستنی گراویس یک بیماری است که باعث خستگی و ضعف عضلات می‌شود. در این وضعیت، مشکلاتی در انتقال سیگنال‌های عصبی از اعصاب به عضلات ایجاد می‌شود و در نتیجه، عضلات نمی‌توانند به درستی فعالیت کنند. معمولا، اولین عضلاتی که آسیب می‌بینند، عضلات اطراف چشم هستند. این بیماری از نوع بیماری‌های خودایمنی است، به این معنا که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به خود حمله می‌کند، در حالی که باید فقط از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت کند.
در حالت طبیعی، مغز با آزاد کردن یک ماده شیمیایی به نام استیل کولین، پیام‌هایی به عضلات می‌فرستد. استیل کولین به سرعت به نقاط خاصی روی عضلات (گیرنده‌های استیل کولین) می‌چسبد و باعث انقباض آن‌ها می‌شود. در بیشتر افراد مبتلا به میاستنی گراویس، سیستم ایمنی این گیرنده‌ها را مسدود یا آسیب می‌زند. به همین دلیل استیل کولین نمی‌تواند به گیرنده‌های خود بچسبد و عضله به سختی می‌تواند منقبض شود.
پیریدوستیگمین با جلوگیری از تخریب استیل کولین در انتهای عصب کار می‌کند. این به این معنی است که مقدار بیشتری استیل کولین برای چسبیدن به گیرنده‌های عضله موجود است و در نتیجه قدرت عضلات افزایش می‌یابد.
مکانیسم اثر و فارماکوکینتیک پیریدوستیگمین
- اثر بر روی تحریک عضله: پیریدوستیگمین باعث می‌شود که کولین استراز نتواند استیل کولین را تجزیه کند، که این باعث تجمع استیل کولین در نقاط اتصال عصبی-عضلانی و افزایش تحریک گیرنده‌های کولینرژیک می‌شود.
- جذب این دارو از طریق دستگاه گوارش کم است. دارو در کبد و پلاسما متابولیزه می‌شود و از طریق کلیه دفع می‌گردد.
موارد و مقدار مصرف پیریدوستیگمین
الف) میاستنی گراویس.
برای بزرگسالان: معمولاً 60 تا 180 میلی‌گرم دو تا چهار بار در روز مصرف می‌شود. دوز معمول روزانه mg 600 است، اما ممکن است نیاز به مقدار بیشتری مانند mg 1500 نیز باشد. این مقدار باید برای هر فرد بر اساس نوع پاسخ و تحمل عوارض جانبی تعیین شود.
برای کودکان: مقدار mg 7 در هر کیلوگرم بدن به صورت خوراکی در 5 تا 6 دوز تقسیم شده مصرف می‌شود.
برای نوزادان مادران مبتلا به میاستنی گراویس: به صورت عضلانی mg/kg 0.15-0.05 مصرف می‌شود.
ب) افزایش احتمال بقا در بیماران بعد از تماس با گاز سمی سومان.
برای بزرگسالان: 20 میلی‌گرم به صورت خوراکی هر 8 ساعت و حداقل چند ساعت قبل از تماس با گاز مصرف شود.
مصرف پیریدوستیگمین در دوران بارداری و شیردهی
گروه B: در این گروه از داروها، آزمایش‌ها بر روی حیوانات باردار نشان داده‌اند که مصرف این دارو خطری برای جنین ندارد، اما مطالعات کافی بر روی زنان باردار برای بررسی خطرات در سه ماهه اول بارداری انجام نشده است.
مصرف در زمان شیردهی: پیریدوستیگمین ممکن است به شیر مادر منتقل شود و ممکن است باعث مسمومیت در نوزاد شود. در این مورد، پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا باید شیردهی را قطع کرد یا مصرف دارو را متوقف کند.
عوارض جانبی پیریدوستیگمین
- اعصاب مرکزی: سردرد (با مصرف دوزهای بالا)، حرکت‌های غیر ارادی عضلات، تشنج.
- قلبی ـ عروقی: کاهش ضربان قلب، فشار خون پایین (که نادر است).
- پوست: جوش‌های پوستی، عرق کردن زیاد.
- چشم: تنگی مردمک.
- سیستم گوارش: دل‌درد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، ترشح زیاد بزاق.
- خسارات دیگر: اسپاسم نایژه، افزایش ترشحات و تنگی نایژه، ضعف، و گرفتگی‌های عضلانی.
- توجه: اگر حساسیت زیاد، سردرد، شوک، مشکل در تنفس، جوش‌های پوستی یا فلج ایجاد شد، باید مصرف دارو را قطع کنید.
“`html
مسمومیت با پیریدوستیگمین و درمان آن
علائم بالینی: حالت تهوع، استفراغ، اسهال، تار شدن بینایی، تنگی مردمک، اشک ریزی زیاد، اسپاسم نایژه، افزایش ترشحات نایژه، فشار خون پایین، عدم هماهنگی در حرکات، عرق کردن زیاد، ضعف عضلانی، گرفتگی، لرزش عضلات، فلج، کند شدن یا تند شدن ضربان قلب، ترشح زیاد بزاق، و اضطراب یا آشفتگی.
درمان: اگر نیاز باشد، پشتیبانی تنفسی انجام می‌شود و ترشحات نایژه‌ای ممکن است تخلیه شوند. باید مصرف دارو را فوراً قطع کرد. برای جلوگیری از اثرات موسکارینی پیریدوستیگمین می‌توان آتروپین تجویز کرد. با این حال، این دارو مشکل فلج عضلات اسکلتی را حل نمی‌کند. از مصرف بیش از حد آتروپین باید پرهیز کرد، زیرا ممکن است منجر به تشکیل پلاک‌های نایژه‌ای شود.
تداخلات دارویی پیریدوستیگمین
- مصرف همزمان با پروکائین آمید یا کینیدین ممکن است اثرات کولینرژیک پیریدوستیگمین بر روی عضلات را معکوس کند.
- کورتیکواستروئیدها ممکن است اثرات کولینرژیک پیریدوستیگمین را کاهش دهند. اگر مصرف کورتیکواستروئیدها قطع شود، ممکن است این اثر افزایش یابد و به قدرت عضلات آسیب برساند.
- مصرف همزمان با سوکسینیل کولین ممکن است سبب طولانی شدن ضعف تنفسی ناشی از مهار استرازهای پلاسما شود و بنابراین تأخیر در تجزیه سوکسینیل کولین به وجود آورد.
- مصرف همزمان با داروهای مسدودکننده عقده‌ای ممکن است فشار خون را به شدت کاهش دهد؛ قبل از بروز این اثر، علائم شکمی ظاهر خواهند شد.
- منیزیم به طور مستقیم تأثیر منفی بر روی عضلات اسکلتی دارد و ممکن است اثرات مثبت پیریدوستیگمین را خنثی کند.
- آمینوگلیکوزیدها موجب بلوک عصب-عضله‌ای و کاهش اثرات دارو می‌شوند.
موارد منع مصرف و احتیاط پیریدوستیگمین
موارد منع مصرف: حساسیت به دارو یا برومیدها یا دیگر ترکیبات موجود در فرمولاسیون، انسداد گوارشی یا ادراری.
موارد احتیاط : در مواردی ممکن است فرد نسبت به آنتی کولین استراز حساسیت نداشته باشد.
- اگر علائم کولینرژیک (مثل افزایش ترشح بزاق، تعریق و بی‌اختیاری ادراری) بروز کرد، دارو را قطع کنید. دوزهای بالا این علائم را به وجود می‌آورند که باید از بحران میاستنیک تفکیک شوند.
- دارو در بعضی موارد می‌تواند باعث واکنش‌های حساسیتی شود. باید در بیماران مبتلا به آسم، بیماری‌های قلبی – عروقی، بیماری‌های گوارشی مانند زخم پپتیک، پرکاری تیروئید و صرع با احتیاط استفاده شود.
- وقتی دوز دارو را برای میاستنی گراویس آزمایش یا تنظیم می‌کنید، وسایل احیای قلبی – عروقی باید در دسترس باشند.
ملاحظات خاص پیریدوستیگمین
علاوه بر ملاحظاتی که برای تمام مهارکننده‌های کولین استراز وجود دارد، رعایت نکات زیر نیز پیشنهاد می‌شود:
1- ضعف شدید عضلانی ممکن است ناشی از مسمومیت دارویی یا تشدید میاستنی گراو باشد. تزریق وریدی یک مقدار آزمایشی ادروفونیوم…
“`
ضعف ناشی از مصرف این دارو ممکن است بیشتر شود، در حالی که ضعف ناشی از بیماری را به‌طور موقت کاهش خواهد داد.
2- از تجویز دوزهای بیش از حد پیریدوستیگمین به بیمارانی که حرکات گوارشی‌شان کاهش یافته است، پرهیز کنید؛ زیرا بعد از اینکه حرکات گوارشی به حالت طبیعی برمی‌گردد، احتمال مسمومیت وجود دارد.
3- برای جلوگیری از مسمومیت بیشتر، باید مصرف سایر داروهای مرتبط با کولینرژیک (که کارکرد سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهند) هنگام درمان با پیریدوستیگمین متوقف شود.
4- ممکن است برخی بیماران نسبت به این دارو مقاومت نشان دهند.
5- قرص‌های ۳۰ میلی‌گرمی این دارو را در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید. بعد از بیرون آوردن از یخچال، می‌توان تا ۳ ماه آن‌ها را نگهداری کرد.
6- برای خنثی کردن عوارض جانبی دارو، همیشه آتروپین در دسترس باشد.
نکات توصیه شده به بیماران هنگام مصرف پیریدوستیگمین
1- دارو را طبق تجویز و به‌موقع مصرف کنید.
2- اگر در قدرت عضلانی، انقباضات عضلانی، جوش‌های پوستی یا احساس خستگی تغییراتی مشاهده کردید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
3- برای کاهش خطر عوارض جانبی، دارو را با غذا یا شیر مصرف کنید.
4- اگر علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، تعریق، افزایش ترشح بزاق، ضعف عضلانی، ضربان قلب نامنظم، درد شدید شکم و تنگی نفس مشاهده کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.
5- برای سربازان، در صورت مسمومیت با گازهای سمی جنگی، این دارو را هرگز مصرف نکرده و بلافاصله از آنتی‌دوت‌هایی مانند آتروپین و پرالیدوکسیم استفاده کنید.
6- در مورد استفاده این دارو در کودکان: ایمنی و اثربخشی آن در کودکان هنوز اثبات نشده است.
شرایط نگهداری داروی پیریدوستیگمین
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه‌دارید.
- دارو را در محلی خشک و خنک و به دور از حرارت و نور مستقیم نگه‌دارید.
