معرفی قرص چربی خون کلستیرامین
کلستیرامین (Cholestyramine) دارویی است که برای کنترل چربی خون بالا، رفع خارش‌ها و درمان اسهال‌های ناشی از صفرا استفاده می‌شود. این دارو به کاهش میزان کلسترول در خون افرادی که به چربی خون بالا دچار هستند، کمک می‌کند و خطر بیماری‌های قلبی و حملات قلبی را کاهش می‌دهد.
کلستیرامین به ویژه برای افرادی که به رژیم غذایی یا درمان‌های دیگر پاسخ مثبت نداده‌اند، مناسب است. همچنین، برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی در مردان بین 35 تا 59 سال که دارای چربی خون بالا هستند و به درمان‌های دیگر جواب نداده‌اند، نیز مصرف می‌شود. این دارو خارش‌ها ناشی از مشکلات صفراوی و اسهال‌های ناشی از برخی بیماری‌ها را درمان می‌کند.
موارد مصرف کلستیرامین
- چربی خون بالا
- هایپرکلسترولمی
- کاهش خطر بیماری‌های قلبی و سکته قلبی
- خارش‌های مربوط به مشکلات صفراوی
- مسمومیت با داروهای قلبی.
مکانیسم اثر کلستیرامین
کاهش‌دهنده چربی خون: به طور معمول، صفرا در روده آزاد می‌شود تا به جذب چربی کمک کند. کلستیرامین با اسیدهای صفراوی ترکیب می‌شود و یک ماده نامحلول تشکیل می‌دهد که از طریق مدفوع دفع می‌شود. این کار باعث می‌شود تا چربی کمتر از غذا جذب شود و بدن برای تولید اسیدهای صفراوی از کلسترول بیشتری استفاده کند. در نتیجه، میزان کلسترول در خون کاهش می‌یابد.
در مواردی که صفرا به خوبی آزاد نمی‌شود، اسیدهای صفراوی در پوست تجمع یافته و باعث خارش می‌شوند. کلستیرامین با کاهش این اسیدها از بروز خارش جلوگیری می‌کند.
این دارو همچنین می‌تواند به عنوان یک ضد اسهال عمل کند و به توقف اسهال ناشی از این اسیدها کمک می‌کند.
فارماکوکینتیک کلستیرامین
جذب: کلستیرامین جذب نمی‌شود. کاهش کلسترول ممکن است 24 تا 48 ساعت بعد از شروع مصرف شروع شود و تا 12 ماه ادامه یابد. در برخی بیماران ممکن است پس از مدتی دوباره کلسترول به سطح قبلی بازگردد. خارش طی 1 تا 3 هفته بعد از شروع درمان بهبود می‌یابد و اسهال ممکن است طی 24 ساعت متوقف شود.
دفع: کلستیرامین با اسیدهای صفراوی به صورت یک ترکیب نامحلول از طریق مدفوع دفع می‌شود.
موارد و مقدار مصرف کلستیرامین
بزرگسالان: 4 گرم از این دارو باید قبل از غذا و در شب مصرف شود. مقدار مصرف روزانه نباید بیشتر از 24 گرم باشد. این دارو می‌تواند در یک تا شش نوبت مصرف شود.
کودکان 6 سال به بالا: مقدار mg/kg 80 یا g/m2 35/2 سه بار در روز مصرف می‌شود. حداکثر دوز مجاز در روز باید از 8 گرم بیشتر نباشد و دوزهای ایمن برای کودکان زیر 6 سال مشخص نشده است.
نکته :کلستیرامین به صورت پودر عرضه می‌شود. برای مخلوط کردن، باید این پودر را روی مایع یا غذای غیرخشکی بپاشید، بعد چند دقیقه صبر کنید و سپس آن را هم بزنید تا یک ترکیب یکنواخت به دست آید. برای اینکه زیاد کف نکند، بهتر است از یک لیوان شیشه‌ای بزرگ استفاده کنید و به آرامی هم بزنید. حداقل 90 میلی‌لیتر آب یا مایع دیگر (اگر از مایع گازدار استفاده می‌کنید، پودر را در لیوان شیشه‌ای بزرگ بریزید و هم بزنید) مانند سوپ، شیر یا آب میوه لازم است. بعد از مصرف دارو، بیمار باید در لیوان خالی آب بریزد و آن را بنوشد تا مطمئن شود تمام دارو مصرف شده است.
موارد منع مصرف کلستیرامین
برخی از شرایطی که نباید کلستیرامین مصرف شود، شامل انسداد کامل صفراوی و آلرژی به هر یک از اجزای آن است (این دارو حاوی تارترازین است که ممکن است در افراد حساس باعث واکنش‌های آلرژیک شود) و همچنین انسداد روده.
موارد احتیاط مصرف کلستیرامین
- یبوست (این می‌تواند باعث تجمع مدفوع شود)
- سوء جذب (این دارو ممکن است باعث کاهش جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی مانند A، D، E، K شود که وضعیت را بدتر می‌کند)
- بارداری (عدم جذب ویتامین‌ها و مواد غذایی در مادر می‌تواند برای جنین خطرناک باشد).
عوارض جانبی کلستیرامین
- اعصاب مرکزی: ممکن است باعث اضطراب، گیجی، خستگی، سردرد، بی‌خوابی، سرگیجه و غش شود.
- گوش و حلق: ممکن است وزوز گوش احساس شود.
- ادراری – تناسلی: ممکن است خون در ادرار و درد در ادرار وجود داشته باشد.
- خون: ممکن است باعث کم‌خونی و خونریزی شود.
- متابولیک: استفاده طولانی‌مدت یا دوزهای بالا ممکن است باعث اسیدوز هایپرکلرمیک و افزایش آنیون گپ شود.
- عضلات و استخوان‌ها: ممکن است باعث کمردرد، درد در عضلات و مفاصل و پوکی استخوان شود.
- پوست: ممکن است باعث بثورات، کبودی، تحریک پوست، زبان و نواحی اطراف مقعد و بینی و راش شود.
- دستگاه گوارش: ممکن است باعث یبوست، تجمع مدفوع، شدت هموروئید، ناراحتی شکم، نفخ، تهوع، استفراغ، استئاتوره و خونریزی گوارشی شود.
- عوارض دیگر: ممکن است باعث کمبود ویتامین‌های A، D، K به دلیل کاهش جذب آن‌ها شود.
توجه: در صورتی که یبوست همچنان ادامه یافت حتی بعد از کاهش دوز مصرف، یا در صورت افزایش ناگهانی غلظت کلسترول یا عدم پاسخ مناسب پس از سه ماه درمان، باید مصرف دارو قطع شود.
اثر کلستیرامین بر آزمایش‌های تشخیصی
- کلستیرامین غلظت سرمی آلکالین فسفاتاز، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، کلرور، فسفر، کلسیم و سدیم را کاهش می‌دهد.
- عدم جذب کلسیم ممکن است به پوکی استخوان منجر شود.
- کول هسیستوگرافی با استفاده از اسید یوپانوییک ممکن است به نتایج غیرمعمولی منجر شود، زیرا این اسید با کلستیرامین پیوند خورده و ممکن است باعث کاهش سطح هموگلوبین و هماتوکریت شود.
“`html
تداخلات دارویی کلستیرامین
- کلستیرامین ممکن است باعث شود که بدن نتواند داروهای دیگر مانند استامینوفن، کورتیکواستروئیدها، داروهای مدر، محصولات تیروئید و گلیکوزیدهای قلبی را به خوبی جذب کند و این می‌تواند اثرات این داروها را کم کند.
- این دارو می‌تواند تأثیر داروهای ضدانعقادی مانند وارفارین را کاهش دهد.
- تخلیه ویتامین K ممکن است اثر آن را کم کند یا قدرت ضد انعقادی را بیشتر کند. بنابراین لازم است که زمان پروترومبین به دقت تحت نظر باشد.
- ممکن است لازم باشد که مقدار مصرف داروهای خوراکی دیگر را تغییر دهید تا تأثیرات ارتباطی با کلستیرامین جبران شود.
- داروهای دیگر باید حداقل یک ساعت قبل یا 4 تا 6 ساعت بعد از کلستیرامین مصرف شوند.
- بعد از اینکه کلستیرامین را قطع کردید، لازم است مقدار مصرف داروهای دیگر را دوباره تنظیم کنید تا از خطر مسمومیت دارویی جلوگیری شود.
مصرف کلستیرامین در بارداری و شیردهی
رده‌بندی FDA: C. به این معنی که ممکن است دارو برای جنین ضرری نداشته باشد، اما می‌تواند از طریق مشکلات در جذب ویتامین‌های محلول در چربی به جنین آسیب برساند.
ضرر استفاده از دارو در دوران شیردهی مشخص نیست.
هشدارها در مورد کلستیرامین
برای آماده‌سازی، پودر را باید روی مایع یا غذای غیرخشک بریزید، چند دقیقه صبر کنید و سپس هم بزنید تا به یک ترکیب یکنواخت برسید. برای جلوگیری از کف کردن، می‌توانید از یک لیوان شیشه‌ای بزرگ استفاده کنید و به آرامی هم زنید.
حداقل 90 میلی‌لیتر آب یا مایعات دیگر نیاز است (اگر از مایع کربناته استفاده می‌کنید، برای جلوگیری از کف کردن، بهتر است پودر را در لیوان شیشه‌ای بزرگ بریزید و هم بزنید)، می‌توانید از سوپ، شیر یا آب میوه نیز استفاده کنید. پس از مصرف دارو، بهتر است در لیوان خالی آب بریزید و بنوشید تا مطمئن شوید که تمام دارو را مصرف کرده‌اید.
کلستیرامین برای درمان مصرف بیش از حد گلیکوزیدهای قلبی به کار می‌رود، زیرا با این داروها ترکیب می‌شود و از بازگشت آن‌ها به جریان خون جلوگیری می‌کند. در صورت استفاده همزمان، باید مقدار گلیکوزیدهای قلبی و سایر داروها را زیر نظر داشته باشید تا از دوز صحیح در طول و بعد از درمان با کلستیرامین اطمینان حاصل شود.
- غلظت کلسترول در خون باید در چند ماه اول درمان و پس از آن به صورت منظم زیر نظر باشد.
- عملکرد روده باید رصد شود. اگر یبوست ایجاد شد، باید مقدار دارو کاهش یابد و در صورت نیاز یک ملین اضافه شود.
- علائم کمبود ویتامین‌های A، D یا K باید پیگیری شود.
نکات قابل توصیه در مورد کلستیرامین
- رژیم غذایی مناسب را رعایت کرده و به طور مرتب آزمایش خون بدهید. این دارو بیماری را درمان نمی‌کند اما به کنترل سطح کلسترول کمک می‌کند.
- به مسائلی که ممکن است خطرناک باشد، توجه داشته باشید؛ مثلاً وزن خود را کنترل کنید و از سیگار کشیدن پرهیز کنید.
“`
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
- دارو را به شکل پودر خشک استفاده نکنید. برای نحوه صحیح مصرف دارو از پزشک سوال کنید.
- سوسپانسیون دارو را در دهان نگه ندارید، زیرا این کار می‌تواند باعث تغییراتی مثل تغییر رنگ، آسیب به مینای دندان یا پوسیدگی دهان شود.
- استفاده در افراد مسن: بیماران بالای 60 سال ممکن است بیشتر در معرض عوارض جانبی گوارشی و مشکلات تغذیه‌ای دارو قرار بگیرند.
- استفاده در کودکان: کودکان ممکن است در حین مصرف کلستیرامین دچار خطر بالاتر اسیدوز هیپرکلرمیک شوند.
- مقدار مجاز برای کودکان زیر 6 سال هنوز مشخص نیست.
شرایط نگهداری کلستیرامین
این دارو را در جایی خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
بیشتر بخوانید:
تهیه شده توسط بخش سلامت
مجله رضیم