علت فلج بل و راه های درمان این بیماری
با رضیم همراه باشید تا با علت بیماری عصب صورتی (فلج بل) آشنا شوید.
مقدمه ای در مورد فلج بل
فلج بل یا همان عصب صورتی چیست؟
فلج بل نتیجه مشکل در عصب چهره‌ای است که به آن عصب صورتی نیز گفته می‌شود. در این وضعیت، عضلات صورت به صورت ناگهانی و موقتی دچار ضعف می‌شوند و معمولاً این مشکل فقط یک طرف صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً این مشکل به تنهایی بیماری نیست و ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل دیگر مانند عفونت، آسیب یا تومور باشد.
فلج بل بدون وجود مشکلات دیگر، به نام فلج ایدیوپاتیک بل شناخته می‌شود. این مشکل ممکن است به دلیل عوامل ایمنی یا ویروسی ایجاد شود و در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، اما بیشتر در افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله مشاهده می‌شود. به طور کلی، در یک جمعیت ۱۰۰ هزار نفری، سالانه بین ۱۰ تا ۲۰ نفر به این مشکل دچار می‌شوند.
“فلج بل” به معنای ضعف یا فلج در عضلات صورت است. این مشکل به دلیل اختلال در عصب صورت به وجود می‌آید و معمولاً در یک طرف صورت دیده می‌شود، هرچند ممکن است در موارد نادر هر دو طرف را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از افرادی که دچار فلج بل می‌شوند، ابتدا فکر می‌کنند که سکته کرده‌اند، اما این دو موضوع با هم متفاوت است و در اکثر موارد، فلج بل بهبودی کامل پیدا می‌کند. نام این بیماری به افتخار پزشکی است که نخستین بار آن را توضیح داد.
- عصب چهره‌ای به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شود و کنترل بسیاری از عضلات صورت را بر عهده دارد.
- یکی از شاخه‌های این عصب وظیفه انتقال اطلاعات چشایی از زبان به مغز را دارد.
- این عصب از زیر گوش خارج شده و از داخل غده بزاقی بناگوشی عبور می‌کند.
- هر فرد دارای یک عصب چهره‌ای (یا عصب هفتم مغزی) در هر طرف صورت است که از طریق یک کانال کوچک در جمجمه و در زیر گوش، از مغز بیرون می‌آید.
- این عصب به شاخه‌های متعدد تقسیم می‌شود که ماهیچه‌های کوچک صورت را کنترل می‌کند و شما از آنها برای لبخند زدن، اخم کردن و غیره استفاده می‌کنید. ماهیچه‌هایی که مسئول بستن پلک‌ها هستند نیز تحت تأثیر این عصب قرار دارند.
- بخشی از این عصب نیز به انتقال اطلاعات چشایی از زبان به مغز اختصاص دارد.
علائم و نشانه های فلج بل
ضعف در صورت که معمولاً در یک سمت آن مشاهده می‌شود. این ضعف به سرعت و در طی چند ساعت ایجاد می‌شود و ممکن است شما پس از بیدار شدن از خواب برای نخستین بار آن را احساس کنید. در برخی موارد، این ضعف ممکن است به تدریج و بعد از چند سال بدتر شود.
اثرات این ضعف می‌تواند متفاوت باشد و به میزان آسیب دیدگی عصب بستگی دارد. این اثرات عبارتند از:
- چهره شما ممکن است نزار به نظر برسد و به یک سمت کج شود. در هنگام لبخند زدن، ممکن است فقط یک طرف صورت حرکت کند.
- جویدن غذا در سمت آسیب‌دیده ممکن است دشوار باشد. گاهی اوقات غذا در پشت لثه گیر می‌کند و همچنین مایعات و بزاق ممکن است از آن سمت دهان بریزد.
- ممکن است نتوانید چشم خود را ببندید که این می‌تواند منجر به تولید اشک زیاد یا خشک شدن چشم شود.
- ممکن است نتوانید پیشانی خود را چین بیندازید، سوت بزنید یا لپ خود را پر کنید.
- مشکلاتی در صحبت کردن ممکن است به وجود بیاید زیرا عضلات کنار صورت به ایجاد نطق کمک می‌کنند.
- فلج بل معمولاً بدون درد است یا اگر درد وجود داشته باشد، بسیار خفیف است. اما در برخی افراد ممکن است دردی در نزدیکی گوش احساس شود که ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد.
- صداهای بلند ممکن است ناراحت کننده به نظر برسند و صداهای خفیف‌تر شدیدتر به گوش بیایند. این به دلیل از کار افتادن یک ماهیچه کوچک در گوش است.
- ممکن است حس چشایی خود را در یک طرف زبان، جایی که بیماری تأثیر گذاشته، از دست بدهید.
“`html
برای مثال، کلمات شروع شونده با حرف پ.
علائم فلج بل یا فلج صورت به شرح زیر هستند:
فلج یا ضعف ناگهانی در نیمی از صورت، که باعث افتادگی در این ناحیه می‌شود، از نشانه‌های اصلی این بیماری است. در این حالت ممکن است بیمار مشکل داشته باشد که چشم یک طرف صورتش را ببندد.
- ریزش آب از دهان
- مشکلات چشمی مانند اشک‌ریزی بیش از حد یا خشکی چشم
- از دست دادن حس چشایی
- درد در ناحیه چشم یا پشت آن
- بی‌حسی در ناحیه آسیب دیده صورت
- افزایش حساسیت به صداها
علت بیماری فلج بل
دلیل فلج صورت بل مشخص نیست، اما در بسیاری از موارد، این بیماری به دلیل فعالیت ویروسی به نام هرپس رخ می‌دهد که دلیل اصلی سرماخوردگی است. در بیشتر مواقع، فلج یک طرفه صورت به خاطر التهاب در عصب کنترل‌کننده عضلات آن طرف اتفاق می‌افتد.
علاوه بر این، بسیاری از عفونت‌ها می‌توانند باعث ضعف یا فلج عضلات صورت شوند. اگر هیچ دلیل روشنی برای فلج ناگهانی صورت وجود نداشته باشد، این وضعیت به نام فلج بل شناخته می‌شود.
تشخیص، مدت زمان بیماری و درمان آن
این سه سوال، مهم‌ترین سوالات یک بیمار مبتلا به فلج بل از پزشکش می‌باشد:
این بیماری چه دلیلی دارد؟
چه زمانی می‌توانم انتظار داشته باشم که علائم برطرف شوند؟
چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم تا زودتر و بهتر به حالت اولیه برگردم؟
برای پاسخ به این سوالات، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد تا بررسی‌های دقیقی در مورد علت بیماری و ناحیه‌ای که عصب صورت آسیب دیده انجام دهد تا بهترین درمان را تجویز کند. نتایج آزمایش‌های تشخیصی می‌توانند نحوه درمان را تعیین کنند.
نتایج آزمایش‌های تشخیصی
اگر عفونت دلیل بیماری باشد، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مورد نیاز (مثل در صورت عفونت گوش میانی) یا داروهای ضد ویروسی (مثل زمانی که ویروسی که باعث تبخال می‌شود) می‌تواند درمان مؤثری باشد.
اگر تنها یک تورم کوچک در عصب باعث بروز علائم فلج صورت شده باشد، احتمالاً داروهای استروئیدی می‌توانند کمک کنند.
در برخی مواقع، جراحی برای برداشتن استخوان‌های اطراف عصب به منظور کاهش فشار بر روی آن نیز ممکن است ضروری شود.
هیچ تست خاصی برای تشخیص فلج بل وجود ندارد، بنابراین پزشک باید سایر علل ممکن را حذف کند تا تشخیص درست کند. او بررسی می‌کند که چه مدت از آغاز علائم گذشته و قسمت ضعیف یا فلج کجاست.
افرادی که دچار سکته می‌شوند معمولاً تنها در بخش پایینی صورت‌شان ضعف دارند و ممکن است این ضعف را در دست‌ها و پاهای خود نیز تجربه کنند. مشکلات اطلاعات بیشتری را ارائه می‌دهند.
“`
تومورها معمولاً نشانه‌های خود را به آرامی نشان می‌دهند. یعنی این نشانه‌ها دیرتر شروع می‌شوند و در مدت طولانی‌تری شدیدتر و جدی‌تر می‌شوند.
پزشک از شما می‌پرسد آیا فرزندتان در نقاط دیگر بدن نیز مشکل ضعف یا فلج دارد و آیا دچار مشکلاتی مانند دوبینی یا سختی در بلع است یا خیر. همچنین می‌پرسد آیا آسیب و صدمه‌ای به سر کودک وارد شده است یا خیر.
اگر فلج صورت بیش از چند ماه ادامه پیدا کند، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی را تجویز کند تا از وضعیت‌های دیگر مطلع شود. همچنین ممکن است آزمایش EMG (برق‌نگاری ماهیچه) انجام دهد که نشان می‌دهد عضلات چگونه به سیگنال‌های عصبی پاسخ می‌دهند.
عموماً ویروسی که باعث فلج بل می‌شود، خود به خود از بین می‌رود و برای این بیماری درمان خاصی وجود ندارد. وقتی التهاب عصب کم شود، فلج هم از بین می‌رود و عصب بهبود می‌یابد. بازسازی و ترمیم عصب نیاز به زمان دارد.
در برخی موارد، پزشکان ممکن است برای کاهش التهاب دارو تجویز کنند یا بر روی چشم کودک پانسمانی بگذارند یا برای خشکی چشم او قطره تجویز کنند.
بیشتر افرادی که دچار فلج بل می‌شوند، ظرف یک تا سه ماه بهبود می‌یابند، اما برخی ممکن است پس از رفع بیماری، ضعف دائمی در آن قسمت از صورت داشته باشند. همچنین بسیار نادر است که یک فرد دوباره دچار فلج بل شود.
والدین باید کوشش کنند تا فرزندشان خوب بخورد و خواب کافی داشته باشد تا زودتر بهبود یابد. نیازی نیست که فعالیت‌ها و ورزش‌های او متوقف شود، زیرا اگر لازم باشد، کودک می‌تواند چشم خود را ببندد و از آن محافظت کند. اگر کودک نتواند چشم خود را ببندد، باید با پزشک مشورت کرده و از او عینک محافظتی بخرند یا بر روی چشم او پانسمان بگذارند تا آسیبی به آن وارد نشود.
کمک به کودک در این شرایط
فلج بل می‌تواند برای کودکان وضعیت سختی باشد چون به شدت بر ظاهر آنها تأثیر می‌گذارد. باید سعی کنید به فرزندتان کمک کنید تا چهره‌اش به حالت طبیعی برگردد. اگر احساس می‌کنید کودکتان به خاطر ظاهرش مورد تمسخر قرار می‌گیرد، باید با معلم، مشاور مدرسه و مربیان او صحبت کنید و یا حتی با دیگر دانش‌آموزان کلاس در این مورد صحبت کنید.
اگر کسی از کودکتان در مورد شرایطش سوال می‌کند، به او خیره می‌شود یا صحبت‌های بدی می‌زند، باید در مورد واکنش‌هایش با او صحبت کنید و به او توضیح دهید که این وضعیت موقتی است و واگیردار نیست. با کمی صبر و حمایت و عشقی که به فرزندتان نشان می‌دهید، او در مدت کوتاهی بهبود می‌یابد.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی رضیم
مرجان امینی