هوش تصویری – فضایی (Visual – spatial intelligence) یعنی توانایی افراد در فهمیدن و به خاطر سپردن این که اجسام سه بعدی چطور در فضا نسبت به هم قرار دارند. افرادی که این نوع هوش را دارند، به خوبی می‌توانند چیزها را در ذهنشان تصویرسازی کنند و در پیدا کردن مسیرها مهارت بالایی دارند. هوش تصویری – فضایی یکی از 8 نوع هوش در تئوری هوش‌های چندگانه هوارد گاردنر است.
هوش تصویری – فضایی چیست؟
هوارد گاردنر در کتابش به نام “چارچوب ذهن”: هوش تصویری – فضایی را به این شکل توضیح می‌دهد: “توانایی درک درست جهان به صورت بصری، تغییر دیدگاه اولیه خود نسبت به محیط و توانایی بازسازی تجربیات بصری حتی زمانی که آن تجربه کنار شما نیست.”
آیا تا به حال کسی را دیده‌اید که به سادگی بتواند آدرس‌ها را پیدا کند در حالی که دیگران در حال مطالعه نقشه هستند؟ یا آیا توانایی برخی افراد در طراحی توجه شما را جلب کرده است؟ تمام این ویژگی‌ها از نشانه‌های افراد با هوش تصویری – فضایی بالا است.
این افراد می‌توانند محیط‌های سه بعدی را که قبلاً دیده‌اند یا در ذهن خود ساخته‌اند تصور کنند و بسیاری از آن‌ها استعداد تبدیل این تصورات به آثار هنری و گرافیکی را دارند. آن‌ها به رنگ‌ها، شکل‌ها، تصاویر و عکاسی علاقه‌مند هستند و همچنین از سر هم کردن پازل و ماکت لذت می‌برند.
یکی از نقاط قوت افراد با هوش تصویری – فضایی، توانایی کار با نمودارها و جدول‌هاست. آن‌ها می‌توانند به خوبی داده‌های درون نمودار و جدول را بفهمند یا این داده‌ها را به شکلی خوب و منظم ارائه دهند.
شغل‌های مناسب افراد با هوش تصویری – فضایی بالا
مشاغل خاصی برای افرادی که این نوع هوش را دارند مناسب است. معمار، نقاش، بازیکن شطرنج، مجسمه‌ساز، طراح، گرافیست، فیلم‌ساز، شعبده‌باز، جهت‌یاب، فیزیکدان نظری، استراتژیست جنگ، مهندس مکانیک، طراح فضای داخلی، عکاس، طراح مد، دریانورد و خلبان از جمله این مشاغل هستند.
راهکارهای تقویت هوش تصویری – فضایی
1. استفاده از لغاتی که توصیف کننده تصاویر یا فضا هستند
تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از لغات توصیف‌کننده مکان، تصاویر و فضا هنگام صحبت با کودکان می‌تواند هوش فضایی آن‌ها را افزایش دهد. به جای گفتن “این‌جا” و “آن‌جا”، از عباراتی مثل “بالای قفسه کمد سمت راست” یا “پشت جعبه سوم از سمت چپ” استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا فضاهای سه‌بعدی را بهتر درک کنید و به دیگران توضیح بدهید. این روش به تقویت هوش تصویری – فضایی شما کمک زیادی خواهد کرد.
2. شطرنج بازی کردن
زمانی که شطرنج بازی می‌کنید، باید به طور مداوم در مورد حرکات بعدی فکر کنید و استراتژی‌های مختلف را بچینید. برای این کار باید ترکیب‌های متغیر صفحه شطرنج را در ذهنتان بازسازی کنید. یادگیری و به خاطر سپردن موقعیت‌های متنوع در صفحه شطرنج نیاز به تمرین دارد، اما این تمرین نه تنها شما را یک بازیکن خوب شطرنج می‌کند، بلکه هوش تصویری – فضایی شما را نیز تقویت می‌کند.
3. بازی با لگو و جورچین
لگو بهترین بازی برای فکر کردن و ساختن به صورت سه‌بعدی است. هیچ سرگرمی دیگری به اندازه لگو در تقویت هوش فضایی آموزنده نیست. با دست گرفتن قطعات مدل و پیدا کردن روش‌های خلاقانه برای سر هم کردن آن‌ها، درک شما از فضا در بعد سه‌بعدی افزایش می‌یابد. شما حتی می‌توانید یک مجموعه قطعه سر هم بندی شده جدید درست کنید و برای به چالش کشیدن دیگران، آن را به دیگران معرفی کنید.
4. ساختن یک مخزن حافظه مکانی در ذهن
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که مکان و حافظه به هم مرتبط‌اند. کارآگاه معروف شرلوک هولمز یک مخزن حافظه مکانی در ذهنش داشت و هر زمان به جزئیات یک موضوع نیاز داشت، به آن مراجعه می‌کرد.
برای ساختن مخزن حافظه مکانی خود، می‌توانید در ذهن خود در اتاق‌های خانه قدم بزنید و نام‌ها و تعداد اشیاء، نکات قابل توجه و هر چیزی که در رابطه با آن اتاق مهم است را به خاطر بسپارید. این فعالیت به شما کمک می‌کند تا هر چیزی از شماره تلفن دوستتان گرفته تا فهرست خرید امروز را به خاطر بسپارید و در عین حال هوش تصویری – فضایی‌تان را نیز تقویت کنید.
5. طراحی سریع (اسکچ)
از آن جا که میان هنرهای تجسمی و هوش تصویری – فضایی ارتباط نزدیکی وجود دارد، طراحی کردن یکی از راه‌های خوب برای افزایش این نوع هوش است. برای این کار نیازی به هنرمند حرفه‌ای بودن ندارید؛ می‌توانید شکل‌های ساده‌ای مثل مکعب‌مستطیل و استوانه را از زوایای مختلف روی کاغذ بکشید. می‌توانید نقشه‌ای ساده از آپارتمان یا دفتر کارتان طراحی کنید و ببینید تا چه حد می‌توانید جزئیات این مکان‌ها را به درستی به خاطر آورید.