واریکوسل
واریکوسل یعنی بزرگ شدن و پیچ خوردن غیرعادی رگ‌های سیاهرگی در قسمت بالای بیضه‌ها. این بیماری کمتر از 10 سال نادر است ولی در جوانان بالغ 15 درصد و در مردان نابارور 20 تا 40 درصد شایع است.
واریکوسل (Varicocele) به بزرگ شدن و پیچ خوردن غیرطبیعی رگ‌های بالای بیضه‌ها اشاره دارد.
در مردانی که قبلاً بچه‌دار شده‌اند و به دنبال بچه‌دار شدن دوباره می‌آیند، این مشکل تا ۷۰ درصد مشاهده می‌شود.
تنها ۱۰ درصد مبتلایان به واریکوسل از طرف راست هستند و ۹۰ درصد دچار واریکوسل سمت چپ می‌شوند. این مشکل می‌تواند باعث کاهش تعداد اسپرم و کیفیت اسپرم شود، هرچند که تمام انواع واریکوسل تأثیری بر روی اسپرم ندارند.
واریکوسل یکی از دلایل رایجی است که می‌تواند باعث کاهش تعداد اسپرم و کیفیت آن شود و در نتیجه موجب ناباروری مردان گردد، ولی همه دلایل آن لطمه‌ای به تولید اسپرم نمی‌زنند. همچنین، واریکوسل ممکن است باعث کوچک شدن بیضه‌ها نیز شود.
مردان هم مانند خانم‌ها باید به طور منظم و به موقع به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنند، زیرا برخی از آنان به دلیل شرم و حیا از مراجعه به این متخصصان دچار مشکلاتی مانند ناباروری می‌شوند.
در واقع، بیماری واریکوسل یکی از مشکلات شایع است که در 10 درصد مردان بالغ دیده می‌شود. کارشناسان بر این باورند که این بیماری از شایع‌ترین دلایل ناباروری در مردان است. با رضیم همراه باشید تا اطلاعات بیشتری درباره واریکوسل کسب کنید.
واریکوسل از شایع‌ترین علل قابل درمان ناباروری در مردان است. دلیل بروز این مشکل، اختلال در تخلیه خون از رگ‌ها یا نارسایی دریچه‌های رگ‌های بیضه می‌باشد.
نظریه‌های مختلفی در مورد چگونگی آسیب به بیضه‌ها وجود دارد که مهم‌ترین آنها شامل افزایش دما، کاهش جریان خون و اکسیژن در بیضه‌ها و یا تأثیر مواد متابولیک کلیه‌ها و غدد فوق کلیه بر بیضه است.
واریکوسل ممکن است باعث کم رشد شدن بیضه‌ها و در نهایت کوچک شدن آنها شود. همچنین این بیماری بر روی اسپرم‌ها تأثیر گذاشته و می‌تواند باعث کاهش حرکت و تعداد آنها و تغییر شکل آنها گردد.
واریکوسل به طور مستقیم تأثیری بر روی توانایی جنسی یا ایجاد انزال زودرس ندارد.
علائم واریکوسل چیست؟
این بیماری ممکن است علامتی نداشته باشد یا چندین علامت را نشان دهد، از جمله:
- درد
- درد می‌تواند به طور ناگهانی و واضح یا به صورت مبهم و ناقص باشد
- درد ممکن است با ایستادن یا ورزش کردن بیشتر شود
- درد در طول روز بیشتر است.
- درد در حالت خوابیدن به پشت کمتر می‌شود.
- رگ‌های بزرگ و پیچ خورده در کیسه بیضه
- برآمدگی‌هایی در کیسه بیضه که غالباً دردناک نیستند
- درد در ناحیه کیسه بیضه ممکن است با نشستن یا بلند شدن بدتر شود و در زمانی که به پشت دراز می‌کشید بهبود یابد.
دلایل واریکوسل
واریکوسل
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که دریچه‌های رگ‌های در طول طناب اسپرمی مانع از جریان عادی خون شده و عملکرد آن را دچار اختلال می‌کنند. این مشکل باعث بازگشت خون به سمت بالا می‌شود و در نتیجه رگ‌ها بزرگ و متورم می‌شوند.
واریکوسل معمولاً به آرامی پیشرفت می‌کند، و بیشتر در دوران بلوغ ظاهر می‌شود، به ویژه در مردان 15 تا 25 ساله. این مشکل عموماً در سمت چپ کیسه بیضه دیده می‌شود.
اگرچه عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند به طور دقیق مشخص نشده، اما تحقیقات نشان می‌دهند که چاقی ممکن است خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهد.
ظهور ناگهانی واریکوسل در مردان مسن ممکن است به علت وجود تومور کلیه باشد و نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.
شایع‌ترین بیماری مردان پس از بلوغ
واریکوسل یا بزرگ شدن رگ‌های بیضه، شایع‌ترین بیماری مردان پس از بلوغ است و حدود 10 درصد از مردان بالغ به آن مبتلا می‌شوند. نکته مهم این است که اگرچه گفته می‌شود که این بیماری شایع‌ترین عامل ناباروری در مردان است، ولی به طور حتم باعث ناباروری نمی‌شود. معمولاً این بیماری در زمان بلوغ یا بلافاصله بعد از آن ظاهر می‌شود، اما ممکن است در سنین پایین‌تر یا در مردان مسن‌تر نیز ایجاد شود.
واریکوسل نتیجه گشاد شدن سیاهرگ‌های بیضه است و در واقع یک نوع تمایل طبیعی برای شل شدن جداره‌های سیاهرگ‌ها در سراسر بدن می‌باشد. به عبارت دیگر، افرادی که دچار واریکوسل هستند، احتمال بیشتری دارند که به واریس پا و هموروئید نیز مبتلا شوند.
واریکوسل می‌تواند باعث درد، کوچک شدن (آتروفی) بیضه و ناباروری شود. درد ناشی از واریکوسل معمولاً به صورت احساس سنگینی است که با فعالیت و ایستادن بدتر می‌شود و با استراحت بهتر می‌شود. همچنین، شیوع این بیماری در ورید بیضه چپ بسیار بیشتر از بیضه راست است.
درجه بندی واریکوسل
- گرید 1: وریدها هنگام زور زدن قابل لمس هستند.
- گرید 2: وریدها در حالت ایستاده قابل لمس هستند.
- گرید 3: وریدها در حالت ایستاده قابل مشاهده هستند.
- واریکوسل ساب کلینیکال: که با معاینه قابل لمس نیست، اما با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود.
آیا ناباروری سرنوشت حتمی مردان مبتلا به واریکوسل است؟
جالب است بدانید که حدود یک‌ششم مردان دچار واریکوسل هستند و در بین مردانی که به ناباروری مبتلا هستند، این نسبت به 40 درصد می‌رسد. واریکوسل می‌تواند یکی از شایع‌ترین علل کاهش تعداد و کیفیت اسپرم باشد، اما همه موارد واریکوسل تأثیری بر تولید اسپرم ندارند.
زمانی که خون در رگ‌های بیضه به دلیل واریکوسل تجمع می‌یابد، دمای بیضه افزایش پیدا می‌کند. در حالی که اسپرم‌ها باید در دمای پایین‌تری فعالیت کنند، این افزایش دما می‌تواند فرآیند تولید اسپرم را مختل کند. همچنین به دلیل این که ترشحات هورمونی غدد فوق کلیوی مستقیماً به بیضه منتقل می‌شود، هر گونه اختلال در رگ‌های بیضه چپ می‌تواند بر فعالیت هورمونی این غدد نیز تأثیر بگذارد.
با این حال، هیچ رابطه علمی قطعی بین ناباروری و واریکوسل وجود ندارد. علاوه بر این، ما از نظر اخلاقی نمی‌توانیم تأثیرات این بیماری بر ناباروری مردان را فقط به خاطر یک درصد احتمال تأیید کنیم، مگر این که بررسی‌های تخصصی روی این موضوع انجام شود.
اسپرم‌ها (اسپرماتوگرافی) می‌تواند نشان دهد که فرد مشکلی در تولید اسپرم دارد، در این صورت ممکن است نیاز به جراحی واریکوسل داشته باشد.
این بیماری ممکن است بدون علائم باشد
واریکوسل معمولاً بدون علامت است. به ندرت ممکن است درد ایجاد کند که اغلب با فعالیت بدنی زیاد بدتر می‌شود، اما دراز کشیدن به پشت می‌تواند درد را کاهش دهد. با گذر زمان، واریکوسل ممکن است بزرگ‌تر و واضح‌تر شود. با این حال، چون معمولاً هیچ علامتی ندارد، بیشتر در زمان بررسی ناباروری یا با معاینه توسط پزشک یا خود فرد کشف می‌شود.
بهترین کار در چنین وضعیتی این است که آقایانی که در بیضه‌های خود احساس درد، تورم یا تغییر در فرم دارند، به یک اورولوژیست مراجعه کنند، زیرا برخی از این مشکلات ممکن است به درمان فوری نیاز داشته باشد.
درمان واریکوسل
بهترین و کم عارضه‌ترین روش برای جراحی این بیماری، عمل جراحی با میکروسکوپ است که می‌توان به کمک میکروسکوپ، وریدهای بیضه را بست و از بروز عوارضی مانند جمع شدن آب در آنها جلوگیری کرد.
واریکوسل درمان دارویی ندارد و تنها راه درمان آن جراحی است. این جراحی می‌تواند به صورت برشی یا از طریق روشی به نام آمبولیزاسیون (فرستادن لخته) از طریق پوست انجام شود. جراحی واریکوسل یا به اصطلاح پزشکی واریکوسلکتومی به بستن وریدهای بیضه مبتلا مربوط می‌شود و بعد از این که این وریدها مسدود شوند، به تدریج به دلیل عدم جریان خون، کوچک و از بین می‌روند و مشکل واریکوسل حل می‌شود.
این عمل از طریق برش کوچک ۴ تا ۲ سانتی‌متری در پوست شکم انجام می‌شود.
روش‌های جراحی واریکوسل
- روش اینگوینال میکروسکوپیک: در این روش با برش کوچکی در پایین شکم نزدیک ریشه آلت تناسلی و بالای بیضه و با کمک میکروسکوپ انجام می‌شود. مزیت این روش حفظ شریان‌ها و عروق لنفاوی و اعصاب اطراف است و احتمال بروز مشکل دوباره (عود) نیز کمتر است (حدود ۱ تا ۲٪).
- روش جراحی اینگوینال : این روش تقریباً مشابه روش اول است اما بدون میکروسکوپ انجام می‌شود و بنابراین میزان عوارض آن بیشتر است (عود ۹ تا ۱۶٪ و هیدروسل ۳ تا ۳۹٪).
- روش جراحی رتروپریتوان: در اینجا برش بالاتری نسبت به روش قبلی انجام می‌شود. احتمال عود ۱۱ تا ۱۵٪ و هیدروسل ۷٪ ممکن است ایجاد شود.
- روش جراحی با لاپاروسکوپ: در این روش حدود سه سوراخ در شکم ایجاد شده و گاز به داخل شکم فرستاده می‌شود تا فضای کافی برای انجام عمل فراهم شود. البته در این روش احتمال آسیب به عروق بزرگ یا روده‌ها یا مثانه وجود دارد (هر چند نادر است). هیدروسل ۵ تا ۸٪ و عود کمتر از ۲٪ است و احتمال آسیب به شریان نیز ممکن است وجود داشته باشد.
- روش آمبولیزاسیون : این روش از راه پوست و از طریق وریدهای کنار ران انجام می‌شود. در اینجا به صورت موضعی لخته خون خود بیمار یا مواد دیگر به وریدها فرستاده می‌شود. این روش به متخصص رادیولوژیک ماهر و تجهیزات پیشرفته نیاز دارد و احتمال عود آن ۴ تا ۱۱٪ است. این روش در مورد افرادی که بیش از دو بار واریکوسل عود کرده‌اند، پیشنهاد می‌شود.
مراقبت قبل و بعد از عمل جراحی
زمانی که تصمیم گرفته شد عمل جراحی انجام شود، ابتدا آزمایش‌های معمول خون و بررسی اسپرم انجام می‌شود. همچنین موهای ناحیه‌ای که قرار است عمل شود، شب قبل یا صبح روز عمل، کوتاه می‌شوند. بیمار باید از ساعت ۱۲ شب قبل از عمل چیزی نخورد. عمل تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی ناحیه کمر انجام می‌گیرد، بسته به وضعیت بیمار و نظر پزشک متخصص بیهوشی.
مدت زمان عمل معمولاً بین ۳۰ تا ۴۰ دقیقه است، اما این زمان می‌تواند بسته به شرایط متفاوت باشد. بیمار می‌تواند همان روز عمل یا صبح روز بعد مرخص شود و باید برای حداقل ۷ تا ۱۴ روز استراحت کند. بهتر است از روز هفتم به بعد، فعالیت جنسی انجام شود.
عوارض واریکوسل
عوارض کوتاه مدت پس از عمل شامل: احساس درد یا عفونت در محل عمل، خونریزی و کبودی در اطراف ناحیه عمل و … می‌باشد. در برخی از موارد ممکن است درد خفیفی برای مدت کوتاهی باقی بماند یا بی‌حسی در اطراف محل عمل یا پوست کیسه بیضه به وجود آید.
عوارض بلندمدت: احتمال بازگشت واریکوسل، ایجاد هیدروسل (جمع شدن مایع دور بیضه) و کوچک شدن بیضه در کمتر از ۱٪ از موارد مشاهده می‌شود.
پیگیری این بیماری
حدود ۳ تا ۴ ماه بعد از عمل، اولین آزمایش اسپرم انجام می‌شود و این آزمایش به همین ترتیب هر ۳ تا ۴ ماه یکبار تا یک سال یا تا زمان بارداری همسر ادامه می‌یابد. میزان بارداری پس از عمل در تحقیقات مختلف بین ۳۰ تا ۶۰٪ گزارش شده است. اگر زوج بعد از درمان باز هم نابارور باشند، پیشنهاد می‌شود که از روش‌های کمک باروری استفاده کنند.
بیشتر بخوانید :