“`html
پرسش و پاسخ درباره اهدای خون
1. آیا خطری در اهدای خون وجود دارد؟
اگر از تجهیزات استریل و یک بار مصرف استفاده شود، هیچ خطری برای ابتلا به بیماری‌هایی مانند HIV یا هپاتیت C و B در حین اهدای خون وجود ندارد.
فقط تعداد کمی از اهداکنندگان ممکن است بعد از اهدای خون عوارضی داشته باشند. برخی از افراد ممکن است اگر چند ساعت قبل از اهدای خون چیزی نخورده باشند، احساس سرگیجه یا حالت تهوع کنند یا حتی دچار خستگی شدید شوند.
گاهی اوقات اهداکنندگان این نشانه‌ها را بعد از اهدای خون گزارش می‌کنند:
- درد در بازو
- کبودی در محل خون‌گیری
- عفونت در محل خون‌گیری
- واکنش آلرژیک به ضدعفونی‌کننده
- سرگیجه
- احساس خستگی و طپش قلب
این علائم شایع نیستند. به یاد داشته باشید که خون شما فقط زمانی گرفته می‌شود که شما سالم باشید. سلامت و راحتی شما برای مرکز انتقال خون خیلی مهم است. اهدای خون بسیار ایمن است و فقط تعداد کمی از اهداکنندگان ممکن است بعد از آن دچار خستگی شوند. اگر این اتفاق بیفتد، باید کمی استراحت کنید قبل از اینکه به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید.
اگر شغل شما طوری است که این خستگی ممکن است شما یا دیگران را به خطر بیندازد، آن روز به محل کار نروید.
2. آیا دست چپ و راست در اهدای خون تفاوت دارد؟
خیر، هیچ تفاوتی ندارد. مهم این است که از رگ بزرگتر و برجسته‌تر برای اهدای خون استفاده شود.
3. اگر خون بیشتری از حد معمول اهدا شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر تغذیه مناسب نباشد یا فرد دارای بیماری زمینه‌ای خونی باشد، اهداهای زیاد ممکن است منجر به کم‌خونی و عوارض آن شود. حداکثر تعداد اهدای خون در سال برای مردان ۴ بار و برای زنان ۳ بار است، به شرط اینکه وضعیت تغذیه مناسب باشد.
4. اگر کسی مواد مخدر مصرف کند و خون اهدا کند، چه تاثیری بر گیرنده خون خواهد داشت؟
اگر خون افراد وابسته به مواد مخدر به یک نوزاد یا کودک تزریق شود، ممکن است باعث مشکلات تنفسی در آنها شود. اثرات مواد مخدر می‌تواند بر روی مرکز تنفس تأثیر بگذارد. البته این تأثیر بر بزرگ‌ترها خیلی واضح نیست.
5. چند بار می‌توانیم خون اهدا کنیم؟
افراد بالغ و سالم می‌توانند به طور مستمر خون اهدا کنند. در بیشتر کشورها، مردان می‌توانند هر سه ماه یک بار و زنان هر چهار ماه یک بار خون اهدا کنند. فاصله بین دو اهدای متوالی خون باید حداقل ۸ هفته باشد، اما در سال برای مردان ۴ بار و برای زنان ۳ بار مجاز است.
6. تفاوت حجامت و اهدای خون چیست؟
در هر دو روش مقداری خون از بدن خارج می‌شود، اما با اهدای یک واحد خون می‌توان به سه نفر کمک کرد. همچنین در اهدای خون، تمام وسایل مورد استفاده یک بار مصرف و استریل هستند، در حالی که در حجامت تضمینی برای این موارد وجود ندارد.
7. چرا در هنگام اهدای خون آزمایشات دیگر روی خون ما انجام نمی‌شود؟ (مانند قند و چربی)
این آزمایشات جزو وظایف سازمان انتقال خون نیست و طبق دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی انجام نمی‌شود.
“““html
8. چرا اهدا کننده به خون دادن عادت می کند و اگر تاخیر بیفتد دچار مشکل می شود؟
بعد از اینکه یک شخص چند بار خون اهدا می‌کند، معمولاً احساس خوبی پیدا می‌کند. اما باید گفت که اگر مدت زمان زیادی بین اهداها بگذرد، مشکلی پیش نخواهد آمد.
9. چرا باید به طور مستمر خون اهدا کنیم؟
برای اینکه خون در دسترس باشد، نیاز داریم که افراد به طور مرتب خون اهدا کنند. عمر گلبول‌های قرمز فقط ۳۵ روز و پلاکت‌ها ۵ روز است. بعد از این زمان، خون دیگر قابل استفاده نیست. اگر مردم به طور منظم خون اهدا کنند، سیستم انتقال خون می‌تواند به راحتی مقدار کافی از هر نوع خون را برای نیازهای مردم جمع‌آوری کند.
بدون وجود اهداکنندگان منظم، تأمین «خون کافی و سالم» بسیار دشوار می‌شود. اهداکنندگان دائمی معمولاً از نظر سلامتی وضعیت بهتری دارند و اهمیت خون سالم را درک می‌کنند.
همچنین، این اهداکنندگان بیشتر در مواقع اضطراری برای اهدای خون حاضر می‌شوند، به‌خصوص زمانی که در شرایط بحرانی به خون زیادی نیاز داریم یا زمان‌هایی که ذخایر خون کم است، مثل ایام تعطیل.
10. چرا در دفعات متوالی خون دادن, باز هم کارت شناسایی اهداکننده چک می گردد؟
متأسفانه، گاهی پیش می‌آید که یک نفر به دلیلی نمی‌تواند خون اهدا کند ولی سعی می‌کند با کارت شناسایی دیگران این کار را انجام دهد. این کار می‌تواند برای دریافت‌کننده خون خطرناک باشد.
11. چرا شخصی که حجامت کرده نمی تواند اهدای خون نماید؟
اگر حجامت با وسایل غیر بهداشتی یا مشترک انجام شود، ممکن است ویروس‌هایی مثل ایدز یا هپاتیت از طریق خون منتقل شوند. بنابراین، این افراد تا یک سال بعد از حجامت نمی‌توانند خون اهدا کنند، زیرا این یک سال دوره پنهانی است که ممکن است بیماری در بدن باشد.
12. چرا نیاز به خون شما وجود دارد ؟
هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین خون انسان شود و نمی‌توان خون را به‌طور مصنوعی درست کرد. بنابراین، انسان تنها منبع خون برای دیگران است.
13. چگونه می توان غلظت خون را پایین آورد؟
برای کاهش غلظت خون، اولین راه درمان بیماری یا مشکل اساسی است. یکی دیگر از راه‌ها، اهدا خون است که به آن فصد درمانی می‌گویند. در این نوع اهدا، بخشی از خون فرد گرفته می‌شود و دور ریخته می‌شود.
14. چه آزمایش‌هایی قبل از انتقال خون بر روی خون اهدا شده انجام می‌شود؟
سازمان بهداشت جهانی تأکید می‌کند که باید تمام خون‌های اهدا شده برای برخی ویروس‌ها که ممکن است از طریق خون منتقل شوند، مورد آزمایش قرار گیرند:
- HIV
- ویروس هپاتیتB
- سیفلیس
- هپاتیت C
آزمایش هپاتیت C از مهم‌ترین آزمایش‌ها بر روی خون‌های اهدا شده است که از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ توصیه شده است.
15. چه کسانی نباید تحت هر شرایطی خون اهدا نمایند؟
- افرادی که بعد از ۱۰ سالگی زردی داشته‌اند.
- افرادی که آزمایشات مثبت در زمینه هپاتیت B و C و ایدز (HBS Ag HCV Ab، HIV Ab) داشته‌اند.
- افرادی که از مواد مخدر تزریقی استفاده می‌کنند یا کرده‌اند (حتی یک بار).
- افرادی که رابطه جنسی نامطمئن دارند.
- افرادی که فاکتورهای انعقادی غلیظ شده دریافت می‌کنند.
اگر به هر شکلی در معرض آلودگی با ویروس ایدز یا هپاتیت قرار گرفته‌اید (مثل تماس با خون فرد آلوده، بریدگی، رابطه جنسی ناامن یا زندانی بودن و …) به هیچ عنوان از اهدا خون خودداری کنید و اول با پزشک صحبت کنید.
اگر با پزشک سازمان صادق باشید و مشکل خود را بیان کنید، او شما را به مراکز مشاوره و آزمایشات رایگان هدایت خواهد کرد. اینطور می‌توانید بعد از مشاوره و انجام تست‌ها، وضعیت خود را مشخص کنید.
“““html
با اهدای خون، شما می‌توانید از سلامت خود اطمینان حاصل کنید و همچنین از انتقال آلودگی به دیگران جلوگیری کنید.
توجه داشته باشید که ویروس‌هایی که باعث ایدز و هپاتیت می‌شوند، ممکن است پس از ورود به بدن قابل تشخیص نباشند (به این دوره، دوره پنجره می‌گویند) و اگر بدون مشورت با پزشک و در زمانی غیرمناسب اقدام به خون دادن کنید، ممکن است آزمایش شما اشتباه منفی نشان دهد، حتی اگر آلوده باشید.
16. چه کسی نباید خون اهدا کند؟
شما نباید خون اهدا کنید اگر سلامتی‌تان در خطر باشد. مهم‌ترین نکته این است که اهدای خون نباید به شما آسیب بزند.
- اگر احساس بیماری می‌کنید.
- اگر باردار هستید یا در یک سال گذشته باردار بوده‌اید.
- اگر به بیماری‌های خاصی مبتلا هستید، مانند بیماری قلبی، فشار خون بالا یا پایین، دیابت یا صرع.
- اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید.
- اگر به بیماری‌های مقاربتی مانند HIV یا سیفلیس مبتلا هستید یا احتمال می‌دهید که اخیراً به آن مبتلا شده‌اید.
- اگر در شرایطی هستید که احتمال ابتلا به عفونت از طریق خون وجود دارد، مثلاً اگر با چند نفر روابط جنسی دارید.
- اگر حداقل یک بار مواد مخدر تزریق کرده‌اید.
- اگر اخیراً خالکوبی کرده‌اید یا بدنتان را سوراخ کرده‌اید.
17. چه مدت طول می‌کشد تا کارت اهدای خون فرستاده شود؟
نتیجه آزمایش یک هفته بعد از اهدای خون آماده است و کارت اهدای خون صادر می‌شود که می‌توانید به نزدیک‌ترین پایگاه مراجعه و کارت خود را دریافت کنید.
18. در اهدای خون چه مقدار خون گرفته می‌شود؟
در اکثر کشورها، حجم خون گرفته شده 450 میلی‌لیتر است که کمتر از ده درصد حجم کل خون یک فرد بزرگسال می‌باشد (یک فرد بزرگسال به طور متوسط بین 4.5 تا 5 لیتر خون دارد). در برخی کشورها، 250 میلی‌لیتر خون جمع‌آوری می‌شود. در کشور ما کیسه‌های 450 میلی‌لیتری استفاده می‌شود.
نوع کیسه‌ها بسته به شرایط و نیاز پایگاه ممکن است تغییر کند و شامل کیسه‌های سه‌تایی، دوتایی یا فیلتردار است. بدن شما مایعات از دست رفته را ظرف 12 تا 24 ساعت جبران می‌کند، اما گاهی این زمان تا 36 ساعت طول می‌کشد. تعداد گلبول‌های قرمز شما در عرض 56 روز به حالت طبیعی خود برمی‌گردد.
19. سالیانه چند بار می‌توان خون اهدا کرد؟
آقایان می‌توانند سالانه چهار بار (هر سه ماه یک بار) و خانم‌ها سالانه سه بار (هر چهار ماه یک بار) خون اهدا کنند.
20. علت افزایش غلظت خون چیست؟
غلیظ شدن خون می‌تواند به دلایل مختلف، از جمله مصرف سیگار یا دخانیات، وجود بیماری‌های خونی خاص و کار یا زندگی در شرایط آلوده به گازها یا گرد و غبار صنعتی باشد.
21. غلظت خون بالا چقدر خطرناک است؟
غلظت خون بالا می‌تواند باعث کاهش سرعت گردش خون، به ویژه در رگ‌های کوچک قلب و مغز شود.
22. موارد معافیت دائم و موقت از اهدای خون چیست؟
معافیت از اهدای خون به دو دسته تقسیم می‌شود:
الف: معافیت موقت
ابتلا به برخی بیماری‌ها (مثل سرماخوردگی)، مصرف برخی داروها (مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، تزریق واکسن) و شرایط ویژه (مثل جراحی‌ها، شیردهی و نوسانات فشار خون) می‌تواند منجر به معافیت موقت از اهدای خون شود.
توجه: در صورتی که عامل ایجاد‌کننده معافیت برطرف شده باشد و بعد از گذشت مدت زمان مشخصی که پزشک تعیین می‌کند، می‌توانید دوباره اقدام به اهدای خون کنید.
ب: معافیت دائم
ابتلا به برخی بیماری‌ها (مانند سکته قلبی یا مغزی و هپاتیت پس از 10 سالگی) و برخی شرایط خاص (مثل مصرف مواد مخدر) می‌تواند موجب معافیت دائم از اهدای خون شود.
توجه: افرادی که به توصیه پزشک معافیت دائم دارند، برای حفظ سلامت خود و دریافت‌کننده خون هرگز باید خون اهدا نکنند. اما می‌توانند با تشویق دیگران به اهدای خون در این امر انسان‌دوستانه مشارکت نمایند.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`