زمانی که متوجه می‌شوید که یک مسافر کوچک در راه دارید، سوالات و ابهامات زیادی به ذهنتان می‌رسد. شما می‌خواهید از سلامت فرزندتان اطمینان حاصل کنید و به شدت کنجکاوید که جنسیت این مهمان کوچک را بدانید. سونوگرافی یکی از روش‌هایی است که به این سوالات جواب می‌دهد.
1- سونوگرافی چیست؟
پزشک با توجه به آگاهی‌هایی که درباره آناتومی بدن دارد، تصاویر حاصل از سونوگرافی را توضیح می‌دهد و به این شکل، مادر را از وضعیت رشد جنین مطلع می‌کند.
2- بهترین زمان برای انجام اولین سونوگرافی چه زمانی است؟
اگر مادر در شرایط معمول باشد و درد خاصی نداشته باشد، بهترین زمان برای انجام اولین سونوگرافی، هفته هشتم بارداری است.
بسیاری از خانم‌ها بلافاصله بعد از فهمیدن بارداری یا حتی زمانی که به آن شک دارند، اصرار به انجام سونوگرافی دارند. آن‌ها فکر می‌کنند چون در سونوگرافی می‌توانند داخل رحم را ببینند، این روش مطمئن‌تری است.
در حالیکه برای تأیید بارداری می‌توان از تست‌های بارداری و آزمایش استفاده کرد و نیازی به سونوگرافی در این مرحله نیست. سونوگرافی در این زمان، اگرچه بارداری را تأیید می‌کند، نمی‌تواند نشان دهد که آیا جنین سالم است یا نه. بنابراین پزشک به ناچار باید بعداً سونوگرافی را مجدداً انجام دهد، که معمولاً در دو ماهگی یا هشت هفته گیجنین انجام می‌شود.
3- آیا سونوگرافی فقط برای تعیین جنسیت جنین است؟
نه، وظیفه اصلی سونوگرافی تأیید سلامت جنین است. مثلاً سونوگرافی غربالگری در سه ماهه اول بارداری، بین هفته یازدهم تا چهاردهم انجام می‌شود و می‌تواند احتمال بروز برخی اختلالات کروموزومی، مثل بیماری منگولیسم را مشخص کند.
این بیماری از روی بافت گردن و شکل بینی جنین قابل تشخیص است، زیرا جنین‌هایی که با این مشکلروبرو هستند، بینی‌ای پهن و کوتاه و بدون استخوان و بافت گردن غیرطبیعی دارند. سونوگرافی در ماه‌های اول برای آگاهی از سلامت جنین انجام می‌شود و در عین حال می‌تواند جنسیت او را هم تعیین کند.
4- چند نوع سونوگرافی وجود دارد؟
سونوگرافی انواع مختلفی دارد و برای مادران بر اساس شرایط خاصی مثل دیابت یا فشار خون بالا تجویز می‌شود، یا برای مادرانی که جنینشان به دلایلی در رشد مناسب نیست. یک نوع خاص برای شناسایی نارسایی دهانه رحم برای مادرانی که سابقه سقط دارند، انجام می‌شود.
زیرا ممکن است رحم به دلیل وزن جنین نتواند این وزن را تحمل کند. همچنین انواعی از سونوگرافی به نام داپلر وجود دارد که به بررسی عروق و شریان‌های مختلف کمک می‌کند و در شرایط خاص بر اساس تشخیص پزشک انجام می‌شود.
5- چند بار باید در دوران بارداری سونوگرافی انجام شود؟
این موضوع به تشخیص پزشک بستگی دارد و بر اساس نتایج معاینه‌ها و وضعیت جسمانی مادر تعیین می‌شود. اگر پزشک تشخیص دهد که شرایط مادر حساس است، ممکن است دستور به انجام سونوگرافی ماهی یک بار بدهد.
اگر شرایط عادی باشد، سونوگرافی‌ها معمولاً به این ترتیب انجام می‌شود: یک بار در هشت هفته، یک بار بین هفته یازدهم تا چهاردهم برای سونوگرافی غربالگری، یک بار بین هفته پانزدهم تا بیست و دوم برای تست غربالگری خون و بار آخر در ماه آخر بارداری برای بررسی وضعیت جنین. در این زمان، سر جنین باید به سوی پایین باشد.
پس، یک خانم باردار معمولاً در طول نه ماه بارداری به چهار بار سونوگرافی نیاز دارد و بیشتر از این ضروری نیست. بسیاری از مادرانی که نگران هستند، بهتر است این نکته را در نظر بگیرند.
6- چند روش برای انجام سونوگرافی وجود دارد؟
دو روش برای انجام سونوگرافی وجود دارد. یکی سونوگرافی ابدومینال یا شکمی که از روی شکم انجام می‌شود و دیگری سونوگرافی واژینال که از داخل واژن و معمولاً در شرایط خاص انجام می‌شود.
7- سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی چیست؟
سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی فقط تصاویر سیاه و سفید را نشان نمی‌دهند، بلکه جزئیات بیشتری را نمایش می‌دهند و می‌توانند تصویر واضح‌تری از جنین ارائه دهند.
و روشن‌تری از بدن جنین را نشان می‌دهند. ما در این سونوگرافی‌ها می‌توانیم با دقت بیشتری ناهنجاری‌های بزرگ را تشخیص دهیم.
این نوع سونوگرافی از هفته پانزدهم تا بیست و ششم بارداری انجام می‌شود و یک راه بهتر برای بررسی وضعیت جنین به شمار می‌رود. در این سونوگرافی‌ها، مادر می‌تواند حرکات و عکس‌العمل‌های فرزندش را بیشتر مشاهده کند. سونوگرافی به دلیل اینکه با استفاده از امواج صوتی انجام می‌شود و نه اشعه، هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد.
8- مزایا و معایب سونوگرافی‌های سه‌بعدی و چهاربعدی چیست؟
این نوع سونوگرافی‌ها نسبت به سونوگرافی دوبعدی دقت بیشتری در تشخیص ناهنجاری‌ها دارند و برای مادرانی که سابقه مرده‌زایی، سقط جنین، داشتن جنین معیوب یا اختلالی در رحم دارند بسیار توصیه می‌شود. اما برای شرایط عادی، بسیاری از پزشکان اصراری به انجام این نوع سونوگرافی ندارند.
اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است عدم انجام سونوگرافی به سلامت کودک و مادر آسیب برساند، این آزمایش را تجویز می‌کند.
9- آیا سونوگرافی می‌تواند برای مادر یا جنین خطرناک باشد؟
سونوگرافی به دلیل اینکه از امواج صوتی استفاده می‌کند هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد.
این نیز در مورد سونوگرافی‌های سه‌بعدی و چهاربعدی صدق می‌کند. با این حال، تعداد بسیار کمی از متخصصان معتقدند که سونوگرافی داپلر، اگر به مدت طولانی بر روی بدن مادر انجام شود، ممکن است کمی خطرناک باشد ولی احتمال آن بسیار نادر است.
10- مدت زمان سونوگرافی چقدر است؟
مدت زمان سونوگرافی به آماده بودن تجهیزات و مهارت پزشک بستگی دارد. معمولاً سونوگرافی در مدت زمان کوتاهی، حدود پنج تا ده دقیقه انجام می‌شود، اما در سونوگرافی‌های سه‌بعدی و چهاربعدی ممکن است بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد.
11- آیا لازم است قبل از سونوگرافی مایعات زیادی بنوشیم؟
معمولاً برای انجام سونوگرافی نیازی به نوشیدن مایعات نیست. البته در سنین پایین‌تر از هشت هفته، نوشیدن آب یا آبمیوه طبیعی قبل از سونوگرافی می‌تواند به نمایش بهتر تصویر جنین کمک کند، اما در ماه‌های بعدی نیازی به این کار نیست.
12- آیا مشکلاتی مانند بیماری‌های خونی در سونوگرافی مشخص می‌شود؟
به طور کلی، سونوگرافی برای این کار استفاده نمی‌شود. در برخی موارد می‌توان با آزمایش روی مایع آمنیوتیک، که جنین در آن قرار دارد، مشکلاتی را تشخیص داد. سلول‌های پوست جنین که در این مایع وجود دارد می‌تواند نشان‌دهنده ویژگی‌های ژنتیکی بچه باشد.
بنابراین با بررسی ژنتیکی این سلول‌ها می‌توان فهمید که آیا جنین بیماری خونی دارد یا نه و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام داد. بهترین زمان برای انجام این کار، هفته چهاردهم بارداری است.
معمولاً سونوگرافی نمی‌تواند تمام اختلالات کروموزومی را تشخیص دهد، زیرا این روش بیشتر برای شناسایی ناهنجاری‌هایی مانند منگولیسم مناسب است که از طریق بررسی شکل ظاهری اجزای بدن جنین انجام می‌شود.
13- آیا می‌توانم سونوگرافی سه‌بعدی انجام دهم، بدون اینکه جنسیت فرزندم را بدانم؟
بله، این امکان وجود دارد زیرا برای پزشک مهم‌ترین نکته سلامت نوزاد است و جنسیت جنین اهمیتی ندارد. تعیین جنسیت بیشتر برای کنجکاوی والدین انجام می‌شود.
از نظر علمی، پزشکان نیازی به تعیین جنسیت ندارند؛ بنابراین اگر پدر و مادری نخواهند جنسیت فرزندشان را تا زمان تولد بدانند، بهتر است قبل از انجام سونوگرافی این موضوع را به پزشک بگویند.
همچنین بخوانید: