پیشگیری ، تشخیص و ۳ راه درمان فوری اسهال در گوساله ( Calf diarrhea ) (2 نکته مهم)

اسهال در گوساله در چه سنی و چه فصلی گوساله را تهدید می کند؟

اسهال معمولاً به از دست دادن آب بدن و الکترولیت‌ها گفته می‌شود و بیشتر در سن 3 تا 16 روزگی گوساله‌ها اتفاق می‌افتد. اسهال می‌تواند مشکلات مختلفی ایجاد کند، از جمله از دست دادن مایعات بدن، کم شدن حجم خون، عدم تعادل الکترولیت‌ها و حتی مرگ گوساله.

با شروع فصل گرما، این مشکل خصوصاً در گوساله‌های تازه متولد شده شایع‌تر می‌شود و ممکن است منجر به فوت دام نیز گردد.

به طور معمول، اسهال در گوساله به رنگ زرد مایل به سبز است.

اسهال عفونی گوساله به دو شکل دیده می‌شود

1. نوعی که باعث می‌شود مقادیر زیادی مایعات و الکترولیت‌ها از روده خارج شود، مانند اشرشیا کلی K99.
2. نوعی که جذب مواد از روده را کاهش می‌دهد، مثل سالمونلا، روتا ویروس، کورونا ویروس و گونه‌های دیگر اشرشیا کلی.

تشخیص اسهال در گوساله (Calf diarrhea):

شناسایی زودهنگام و درمان به موقع برای گوساله‌هایی که دچار اسهال می‌شوند، بسیار مهم است. مدفوع آبکی به همراه کم‌آبی، نمایانگر گوساله‌هایی است که مقدار زیادی آب از دست داده‌اند و پوست آن‌ها قابلیت ارتجاعی پایینی دارد.

زمانی که پوست این گوساله‌ها را می‌کشیم، معمولاً بیش از 3 ثانیه طول می‌کشد تا به حالت اولیه خود برگردد. گوساله‌ها ممکن است نتوانند بایستند و زمین گیر شوند. دهان آن‌ها خشک و لثه‌هایشان سفید، گوش‌ها سرد و چشم‌ها گود رفته‌اند.

از دیگر نشانه‌هایی که می‌تواند به شناسایی اسهال کمک کند، می‌توان به کاهش غلظت گلوکز خون و کاهش دمای بدن (کمتر از 7/37 درجه سانتی‌گراد) اشاره کرد.

میزان الکترولیت‌های خون (سدیم، پتاسیم، بیکربنات و کلرید) کاهش می‌یابد و این کاهش می‌تواند عملکرد اعضای بدن به‌ویژه قلب را تحت تأثیر قرار دهد. این حیوانات به طور واضح افسرده هستند.

مهمترین اثر اسهال در گوساله، از دست دادن آب و بیکربنات، یون‌های سدیم و پتاسیم خون و سایر مایعات بدن است. زمانی که عامل بیماری‌زا به روده آسیب می‌زند، بدن گوساله سعی می‌کند آن را خنثی کرده و عامل بیماری را از بین ببرد.

مدفوع گوساله‌های مبتلا به اسهال، پنج تا ده برابر بیشتر از گوساله‌های سالم، آب دارد. زمانی که آب اضافی از بدن دفع می‌شود، گوساله ممکن است دچار کم‌آبی شدید شود و در مدت چند ساعت بر اثر همین کم‌آبی یا افزایش اسیدیته خون بمیرد.

اگر شکم گوساله را لمس کنیم، حسی از مایع درونی آن احساس می‌شود و نواحی انتهایی بدن سرد می‌شود. در این نوع اسهال، به خصوص در اشرشیا، ممکن است توکسمی ایجاد شود و گوساله به شوک بیفتد.

10 راه پیشگیری از اسهال گوساله (Calf diarrhea):

1. مصرف آغوز را بلافاصله بعد از تولد گوساله به حداکثر برسانید. (روده گوساله فقط در 24 ساعت اول اجازه ورود پادتن‌ها را به داخل بدن می‌دهد).
2. وضعیت بدنی و تغذیه گاو آبستن را به خوبی حفظ کنید.
3. تعداد عوامل عفونت‌زا در محیط را به حداقل برسانید. (محل نگهداری گوساله را تمیز نگه دارید).
4. ازدحام بیش از حد می‌تواند به شدت تعداد عوامل بیماری‌زا را افزایش دهد.
5. محل زایش را تا حد ممکن خشک نگه دارید.
6. حیوانات بیمار را در یک مکان جدا از سایر گوساله‌ها نگه‌داری کنید.
7. تجهیزات را بعد از هر بار استفاده تمیز و ضد عفونی کنید.
8. یک گوساله سالم به طور طبیعی با اکثر عوامل بیماری‌زا مواجه می‌شود و ایمنی علیه آن‌ها ایجاد می‌کند.
9. تعداد گوساله‌های حساس را کم کنید.

3 راه درمان فوری اسهال در گوساله از نظر دامپزشکان

درمان اول:

تزریق سرم به خصوص سرم نمکی یا قندی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد؛ معمولاً به ازای هر 1 کیلو از وزن بدن 100 سی سی سرم تزریق می‌شود.

نکته‌ی مهم این است که وزن گوساله در هنگام تولد حدود 25 تا 28 کیلوگرم است و معمولاً برای یک روز 2.5 لیتر سرم کافی است. همچنین باید دقت کنید که دمای سرم تزریق شده پایین‌تر از دمای بدن گوساله نباشد، بنابراین سرم را باید در آب ولرم قرار دهید.

استفاده از 3 تا 5 سی سی فلونگزین مگلوبین که جزء داروهای ضد التهاب است، به درمان التهاب روده‌ای که ایجاد شده کمک می‌کند.

استفاده
“““html

آنتی بیوتیک‌های خوراکی مانند نئومایسین بسیار مؤثر هستند و معمولاً به مدت ۳ روز، روزی ۲ عدد تجویز می‌شوند.

همچنین می‌توان از آنتی بیوتیک‌های تزریقی مانند انروفلوکسازین یا اکسی‌تتراسایکلین به مدت ۳ تا ۵ روز استفاده کرد.

اگر اسهال خیلی شدید باشد، مقداری حدود ۱۳ گرم بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) به محلول قندی و نمکی اضافه می‌کنیم. حتی می‌توانیم تا ۱۵ گرم از آن را به گوساله بدهیم.

علاوه بر داروهایی که ذکر شد، بهتر است شیر گوساله را به مدت ۲۴ ساعت قطع کنیم و از پودرهای اسکور استاپ استفاده کنیم. معمولاً یک بسته از این پودر را در ۳ لیتر آب مخلوط کرده و به گوساله می‌دهیم. همچنین می‌توان از پودرهای Ors به همین روش استفاده کرد.

یک درمان حمایتی نیز اعمال می‌شود. به مدت ۳ روز، روزی ۵ سی سی ویتامین A، D و E تجویز می‌شود.

انجام این درمان‌ها و رعایت نکات دیگر به بهبود دام بسیار کمک خواهد کرد.

درمان دوم:

در درمان گوساله، علاوه بر رفع عامل بیماری، باید به سرعت آب، الکترولیت‌ها و انرژی مورد نیاز را تأمین کنیم تا جبران مواد مغذی از دست رفته صورت گیرد. اگر گوساله دیر درمان شود و دچار بی‌آبی شدید گردد، مجبور خواهیم بود آب و الکترولیت‌ها را از طریق ورید به حیوان برسانیم.

چرا که اصلی‌ترین دلیل نشانه‌های اسهال و خطر مرگ ناشی از آن، بی‌آبی بدن، از دست رفتن الکترولیت‌ها و اسیدوز است. این شرایط وقتی رخ می‌دهد که آب از سلول‌ها و مایعات بدن به سیستم گوارش می‌رود. بنابراین، مهم‌ترین و مؤثرترین درمان، جایگزین کردن این مایعات و الکترولیت‌های ضروری برای بدن گوساله است.

زمانی که گوساله دچار اسهال می‌شود، از دست دادن آب و الکترولیت‌ها به طور قابل توجهی گسترش می‌یابد. در مراحل ابتدایی و ملایم بیماری، گوساله هنوز می‌تواند بایستد و به خوبی آب و الکترولیت‌ها را بخورد. اما با پیشرفت بیماری، کاهش آب شدیدتر می‌شود و گوساله ضعیف و بی‌حال می‌شود و تمایلی به مصرف مایعات از خود نشان نمی‌دهد، چه از طریق شیر مادر و چه از آب و الکترولیت‌ها.

اگر الکترولیت‌ها و مایعات به موقع و به میزان کافی به گوساله داده شود، او ضعیف نخواهد شد و دمای بدنش تثبیت می‌شود و توانایی مصرف مایعاتش حفظ می‌شود.

استفاده دیرهنگام از آب و الکترولیت می‌تواند باعث ضعف و بی‌حالی گوساله شود و یا مصرف کم آنها موجب می‌شود گوساله بیشتر از آنچه که مایعات را می‌نوشد، آنها را از طریق اسهال بیرون دهد و بیماری بدتر شود.

وقتی بی‌آبی و اسیدوز شدید می‌شود، عملکرد طبیعی روده مختل می‌شود و مایعات مصرف شده به خوبی جذب نمی‌شوند. در این شرایط، مصرف خوراکی آب و الکترولیت‌ها نتیجه بخش نخواهد بود و تنها راه حل ممکن برای تأمین آب و الکترولیت‌ها، سرم‌تراپی وریدی خواهد بود.

به غیر از مواردی که از ابتدا، اسهال شدید است، در موارد اسهال معمولی، اگر به درستی و به موقع از آب و الکترولیت‌ها استفاده شود، نیازی به سرم‌تراپی نیست.

از آنجایی که گوساله می‌تواند آب اضافی را به سرعت دفع کند، بهتر است اگر شک داریم که آیا گوساله دچار کم‌آبی است یا خیر، مصرف آب و الکترولیت‌ها را شروع کنیم، تا اینکه منتظر بمانیم تا علائم بی‌آبی بدتر شود.

در کنار مصرف آب و الکترولیت‌ها، درمان‌های دیگری هم انجام می‌شود. استفاده از محافظت‌کننده‌هایی مانند پکتین که از دیواره دستگاه گوارش در برابر سموم و آنزیم‌ها محافظت می‌کند نیز توصیه شده است. این مواد می‌توانند سرعت حرکت مواد در لوله گوارش را کند کنند و سموم را جذب کرده و از دستگاه گوارش خارج کنند.

قبلاً مرسوم بود که برای درمان اسهال از داروهایی استفاده شود که سبب کاهش حرکات روده می‌شوند، زیرا تصور می‌شد که افزایش حرکات دستگاه گوارش موجب اسهال می‌شود. اما امروزه می‌دانیم که اکثر میکروارگانیسم‌های ایجادکننده اسهال موجب کاهش حرکات روده می‌شوند و بنابراین استفاده از این دسته داروها به هیچ وجه صحیح نیست.

آنتی بیوتیک‌ها نیز به طور گسترده‌ای در درمان اسهال گوساله‌ها استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی مصرف شوند، اما به طور کلی، مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی چندان مؤثر نیست. یک بررسی کلی بر روی میکروارگانیسم‌های مسبب اسهال در گوساله‌ها نشان می‌دهد که عوامل عمده اسهال در گوساله‌ها…

“““html

بسیاری از میکروب‌ها به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم هستند.

ویروس‌های روتا و کروناویروس‌ها تحت تأثیر آنتی بیوتیک‌ها قرار نمی‌گیرند. همچنین، کریپتوسپوریدیا – مانند بسیاری از کوکسیدیاها – به نوعی پاسخ خوبی به این داروها نمی‌دهند.

سروتیپ K99 اشریشیا کولی، یکی از دلایل رایج اسهال در گوساله‌ها است. اگر آب و الکترولیت‌ها و انرژی لازم برای گوساله فراهم شود، گوساله می‌تواند این عفونت را به‌طور کامل دفع کند. اما فرم‌های تهاجمی ای. کولی و سالمونلا که به بافت روده نفوذ می‌کنند و عفونت عمومی ایجاد می‌کنند، ممکن است بهتر به آنتی بیوتیک‌های سیستمیک پاسخ دهند.

از آنجایی که این عوامل بیماری‌زا به طور کلی باعث اختلال در عملکرد طبیعی دستگاه گوارش می‌شوند، سؤال این است که چقدر آنتی بیوتیک‌های خوراکی واقعاً از روده جذب شده و کارایی لازم برای مقابله با عفونت را دارند.

علاوه بر این، مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی می‌تواند تعادل طبیعی باکتری‌های روده را بهم بریزد و در برخی موارد می‌تواند شرایطی را فراهم کند که عفونت‌های قارچی بوجود بیاید.

برخی آنتی بیوتیک‌ها که معمولاً استفاده می‌شوند، جذب گلوکز از دیواره روده را مختل کرده و باعث تغییر در سلول‌های پوششی روده می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که ادامه مصرف آنتی بیوتیک‌ها، اسهال را تشدید کند.

با وجود این، در مواردی که عفونت عمومی در بدن گوساله وجود دارد، استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان ضروری است. نوع آنتی بیوتیک باید براساس تشخیص دقیق میکروارگانیسم‌های عامل اسهال انتخاب شود تا بهترین تأثیر را داشته باشد.

استفاده از محصولات بیولوژیک طبیعی برای درمان اسهال در گوساله :

برای بازسازی جمعیت باکتری‌های مفید در روده برای درمان اسهال گوساله محصولاتی حاوی لاکتوباسیلوس یا استرپتوکوکوس فاسیوم در بازار موجود است. اثربخشی این محصولات هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما در مواردی که اسهال طولانی‌مدت یا مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی برای مدت زمان طولانی وجود داشته باشد، می‌توانند مفید باشند.

مصرف مایعات حاوی الکترولیت‌ها، به‌خصوص اگر به‌موقع و به دفعات لازم انجام شود، همچنان موثرترین درمان برای گوساله های مبتلا به اسهال است. وظیفه اصلی، تشخیص به موقع گوساله‌های مبتلا است که این گونه گوساله‌ها سریع‌تر به درمان پاسخ می‌دهند. گوساله‌های بیمار معمولاً ضعیف و دمای بدنشان پایین است؛ بنابراین باید از آنها بیشتر مراقبت شود. در این موارد، تأمین محیطی گرم و خشک و مواد مغذی ضروری است. درمان‌های دیگری هم می‌توانند پیشنهاد شوند، اما اهمیت آنها به اندازه تأمین آب و الکترولیت‌ها نیست.

درمان سوم از نظر دکتر چستر جونز :

1. مدیریت و خوراندن آغوز بسیار مهم است. در 24 ساعت اول پس از تولد، باید مقدار کافی آغوز (10 درصد وزن تولد) حرارت دیده (60 درجه سانتی‌گراد به مدت 30 دقیقه) به گوساله داده شود. قبل از دوشیدن آغوز، باید اصول بهداشتی رعایت شده و پستان تمیز باشد. همچنین توصیه می‌شود آغوز با کلسترومتر آزمایش شده، حرارت داده، در ظروف درجه‌بندی شده قرار گرفته و به سرعت منجمد شود.
2. پس از خوراندن مقدار کافی آغوز در روز نخست، خوراندن دوز دوم آغوز را 24 ساعت بعد در نظر بگیرید، به‌ویژه برای گوساله‌های تحت تنش اهمیت زیادی دارد. این مؤلفه‌ها در آغوز می‌توانند سطح روده کوچک را پوشش داده و از چسبیدن و تشکیل کلونی پاتوژن‌ها جلوگیری کنند. همچنین آغوز منبع خیلی خوبی از انرژی است و حاوی ترکیبات مفیدی مانند لاکتوفرین و اسیدهای چرب است که برای گوساله مفید هستند.
3. فراهم کردن مواد مغذی لازم برای گوساله بسیار مهم است؛ اما آرام عادت دادن گوساله‌ها به جایگزین شیر می‌تواند به کاهش خطر اختلالات گوارشی در گوساله‌های تحت تنش کمک کند.
4. در 14 روز اول زندگی، باید حداقل روزی سه بار گوساله‌ها مورد معاینه و بازدید قرار گیرند. وضعیت گوساله (به‌ویژه هوشیاری گوش‌ها)، وجود ترشحات دور ناف، امتیاز مدفوع (1= طبیعی و 4=اسهال آبکی) و مصرف شیر جایگزین (سرعت و میزان مصرف شیر) را بررسی کنید. اگر گوساله یکی از علائم خطر را نشان داد، سریعاً وارد عمل شوید و یک مسیر درمانی مطابق با مشاهده انتخاب کنید (تمامی درمان‌ها باید تحت نظر دامپزشک انجام شوند!).
5. در صورت بروز اولین علائم اسهال، به سرعت اقدام نمایید.

“““html
عمل کنید. پروتکل نویسنده این مقاله شامل خوراندن الکترولیت‌ها و تزریق آنتی‌بیوتیک‌ها، تزریق محلول نمکی یا جوش شیرین استریل به صورت داخل وریدی در موارد شدید کم‌آبی و ثبت تمام درمان‌ها و ارتباط با پرسنل با استفاده از گچ‌های رنگی، تخته‌های وایت‌برد و ثبت رکورد الکترونیکی می‌باشد.

درباره بیماری گاوها بیشتر بدانید::

روش‌های تشخیص و پیشگیری بیماری سل گاوی + ویدیو

علائم، تشخیص، ۹ دلیل و ۲ راه درمان برگشتگی شیر دان گاو + فیلم

علل و درمان پرولاپس رحم در گاو + فیلم

علل، تشخیص و ۲۱ راه درمان فوری نفخ در حیوانات

علل، تشخیص و درمان فوری بیماری تیلریوز در گاو (دام)

کاربر گرامی، اگر در مورد “اسهال در گوساله” سوالی دارید، در قسمت نظرات در پایین همین صفحه با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.