“`html
پیش دیابت چیست و چگونه کنترل میشود؟
پیش دیابت یا دیابت لب مرز : پیش دیابت یا پره دیابت (pre diabetes) حالتی است که در آن قند خون از سطح طبیعی بیشتر شده، اما هنوز به قدری بالا نرفته است که دیابت تشخیص داده شود. اگر بیمار به تغییرات در سبک زندگی خود توجه نکند، این شرایط می‌تواند به دیابت کامل تبدیل شود.
آیا پیش دیابت قابل بازگشت به قند خون نرمال است؟
پاسخ این است که با اجرای تغییراتی در سبک زندگی مانند خوردن غذاهای سالم، کاهش وزن و حفظ آن در حد نرمال و انجام فعالیت بدنی، می‌توان قند خون را از سطح بالا به حالت طبیعی برگرداند.
دیابت به آرامی پیشرفت می‌کند، بنابراین اگر شخصی در مرحله پیش دیابت باشد، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، در حالی که سطح قند خون او بالاتر از حد نرمال است.
با این حال، ممکن است برخی از علائم زیر را داشته باشد:
- احساس گرسنگی غیرعادی حتی بعد از خوردن بیشتر
- کاهش وزن ناخواسته
- احساس تشنگی بیش از حد معمول
- نیاز به استحمام بیشتر از معمول
- خستگی بیشتر از حد معمول
- این علائم معمولاً مربوط به دیابت هستند، اما ممکن است در مرحله پیش دیابت نیز دیده شوند.
علت ایجاد پیش دیابت
هورمون انسولین برای ورود قند به سلول‌های بدن ضروری است. پیش دیابت زمانی ایجاد میشود که بدن نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند یا به درستی از انسولین استفاده کند (مقاومت به انسولین). در این وضعیت، بدن به منظور جبران این مشکل، قند بیشتری تولید می‌کند و این امر منجر به افزایش قند خون میشود.
برخی از عوامل خطر برای ایجاد پیش دیابت عبارتند از:
- داشتن اضافه وزن یا چاقی، به‌ویژه در ناحیه شکم
- نداشتن فعالیت بدنی کافی
- سابقه خانوادگی مصرف قند
- سن بیشتر
- داشتن فشار خون بالا و چربی خون بالا
- سابقه دیابت بارداری در زنان
- پیش دیابت
تشخیص پیش دیابت
اگر قند خون ناشتا (بعد از ۸ ساعت ناشتایی) بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، شخص ممکن است به پیش دیابت مبتلا باشد و اگر قند خون ناشتا بالاتر از ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، ممکن است به دیابت مبتلا باشد.
عوامل خطر پیش دیابت
بسیاری از عواملی که خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهند، همچنین خطر پیش دیابت را نیز افزایش می‌دهند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- وزن:
اضافه وزن یکی از عوامل اصلی خطر دیابت است. بافت چربی اضافی، به ویژه در ناحیه شکم، باعث افزایش مقاومت به انسولین میشود.
- اندازه دور کمر:
دور کمر بزرگ می‌تواند نشان‌دهنده مقاومت به انسولین باشد. در مردان، اندازه دور کمر بالای ۱۱۱ سانتیمتر و برای زنان بیش از ۸۸ سانتیمتر می‌تواند خطر مقاومت به انسولین را افزایش دهد.
- الگوهای رژیم غذایی:
مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین باعث افزایش خطر پیش دیابت میشود. برعکس، رژیم غذایی شامل میوه‌ها، سبزیجات، آجیل، غلات و روغن زیتون با خطر کمتر پیش دیابت همراه است.
- عدم فعالیت:
هرچه کمتر فعال باشید، خطر ابتلا به پیش دیابت بیشتر است. فعالیت بدنی به کنترل وزن، استفاده از گلوکز به عنوان انرژی و افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین کمک می‌کند.
- سن:
در حالی که دیابت در هر سنی قابل بروز است، اما با افزایش سن خطر ابتلا نیز افزایش می‌یابد.
“““html
خطر ابتلا به پیش دیابت بعد از سن 45 سالگی بیشتر میشود. این به دلیل این است که افراد معمولا کمتر ورزش می‌کنند و با بالا رفتن سن ممکن است دچار اضافه وزن شوند.
چه عواملی در به وجود آمدن پیش دیابت تأثیر می‌گذارند؟
- سابقه خانوادگی:
اگر والدین یا خواهر و برادر شما دیابت نوع 2 دارند، احتمال اینکه شما هم به پیش دیابت مبتلا شوید بیشتر است.
- نژاد :
علت اینکه برخی نژادها مانند آفریقایی-آمریکایی‌ها، اسپانیایی‌ها، بومیان آمریکایی، آسیایی-آمریکایی‌ها و ساکنان جزایر اقیانوس آرام بیشتر در معرض پیش دیابت هستند، هنوز مشخص نیست.
- دیابت بارداری:
اگر در زمان بارداری به دیابت بارداری مبتلا شده‌اید، شما و فرزندتان ممکن است خطر پیش دیابت را داشته باشید. همچنین اگر کودک شما هنگام تولد وزنی بیشتر از 4.1 کیلوگرم داشته باشد، شما هم در معرض خطر هستید.
چه عواملی موجب پیش دیابت می‌شوند؟
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک:
این وضعیت که با دوره‌های نامنظم قاعدگی، رشد موی زیاد و چاقی مشخص میشود، می‌تواند احتمال ابتلا به پیش دیابت را افزایش دهد.
- خواب :
افراد دارای اختلال خواب مانند آپنه خواب بیشتر در معرض خطر مقاومت به انسولین قرار دارند. افرادی که در شیفت‌های کاری فعالیت می‌کنند، ممکن است دچار مشکلات خواب شوند و این نیز خطر پیش دیابت یا دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
شرایط دیگری که با پیش دیابت مرتبط هستند عبارتند از:
- فشار خون بالا
- سطح پایین کلسترول خوب (لیپوپروتئین با چگالی بالا)
- سطح بالا تری‌گلیسیرید – نوعی چربی در خون
- این شرایط وقتی با چاقی همراه می‌شوند، با مقاومت به انسولین ارتباط پیدا می‌کنند و مجموع سه یا بیشتر از این شرایط به‌عنوان سندرم متابولیک شناخته میشود.
عوارض جانبی پیش دیابت:
جدی‌ترین پیامد پیش دیابت این است که ممکن است به دیابت نوع 2 تبدیل شود. دیابت نوع 2 می‌تواند به مشکلات زیر منجر شود:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- بیماری کلیوی
- مشکلات بینایی (کوری)
- قطع عضو
تحقیقات نشان می‌دهد که پیش دیابت ممکن است با حملات قلبی ناگهانی همراه باشد و حتی می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند، حتی اگر به دیابت نوع 2 منجر نشود.
چگونه می‌توان از پیش دیابت جلوگیری کرد؟
انتخاب یک سبک زندگی سالم می‌تواند به جلوگیری از پیش دیابت و پیشرفت آن به دیابت نوع 2 کمک کند، حتی اگر در خانواده شما دیابت وجود داشته باشد. سعی کنید:
- غذاهای سالم مصرف کنید
- فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید
- وزن خود را کاهش دهید
- فشار خون و کلسترول خود را کنترل کنید
- آزمایش هموگلوبین گلیکوز (A1C) بدهید
این تست میانگین قند خون شما را در دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. به‌طور خاص، این آزمایش درصد قند خون متصل به پروتئین حمل‌کننده اکسیژن در گلبول‌های قرمز (هموگلوبین) را اندازه می‌گیرد. هر چه قند خون بالاتر باشد، هموگلوبین بیشتری با قند ترکیب میشود.
به طور کلی:
- سطح A1C زیر 5.7 درصد طبیعی است
- سطح A1C بین 5.7٪ و 6.4٪ نشان‌دهنده پیش دیابت است
- سطح A1C 6.5 درصد یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه نشان‌دهنده دیابت نوع 2 است
- شرایط خاص می‌توانند نتیجه آزمایش A1C را نادرست نشان دهند، مانند بارداری یا داشتن نوع نادری از هموگلوبین.
آزمایش‌های لازم برای پیش دیابت
- تست قند خون ناشتا
برای این آزمایش، نمونه خون بعد از حداقل هشت ساعت ناشتا گرفتن میشود.
به طور کلی:
“““html
- سطح قند خون در حالت ناشتا کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) یا 5.6 میلی‌مول بر لیتر (mmol/L) طبیعی محسوب میشود.
- اگر سطح قند خون ناشتا بین 100 تا 125 mg/dL (5.6 تا 7.0 mmol/L) باشد، به عنوان پیش دیابت در نظر گرفته میشود. این حالت ممکن است به دلیل قند خون ناشتا باشد.
- اگر سطح قند خون در حالت ناشتا 126 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (7.0 mmol/L) یا بیشتر باشد، به دیابت نوع 2 اشاره دارد.
- در صورتی که پیش دیابت داشته باشید، ممکن است نیاز به آزمایشات بیشتری داشته باشید.
حداقل یک بار در سال، پزشک به احتمال زیاد شما را معاینه می‌کند:
- آزمایشات مربوط به کلسترول، HDL، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و تری‌گلیسیرید ممکن است با توجه به عوامل خطر دیابت بیشتر انجام شود.
دیابت نوع 2 در کودکان و نوجوانان به طور فزاینده‌ای مشاهده میشود که به احتمال زیاد به خاطر افزایش چاقی در دوران کودکی است. توصیه میشود که برای کودکانی که اضافه وزن یا چاق هستند و حداقل دو عامل خطر دیگر برای دیابت نوع 2 دارند، آزمایش پیش دیابت انجام شود. این عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه خانوادگی دیابت نوع 2
- نژاد؛ کودکان آمریکایی آفریقایی، اسپانیایی یا بومی آمریکایی بیشتر در معرض خطر هستند.
- جنسیت و سن؛ دیابت نوع 2 در دختران بیشتر از پسران دیده میشود و معمولاً در دوران بلوغ، یعنی around 10 سالگی، تشخیص داده میشود.
- وزن کم هنگام تولد
- متولد شدن از مادرانی که در دوران بارداری دیابت داشته‌اند.
- حدود قند خون طبیعی و پیش دیابتی و دیابتی برای کودکان و بزرگسالان یکسان است.
- کودکان مبتلا به پیش دیابت باید هر سال برای دیابت نوع 2 آزمایش شوند، به ویژه اگر تغییر وزن یا علائم مانند تشنگی زیاد، ادرار زیاد، خستگی یا تاری دید داشته باشند.
کودکان و درمان پیش دیابت:
کودکان مبتلا به دیابت باید تغییرات سبک زندگی مشابهی که برای بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 توصیه میشود، اعمال کنند:
- کاهش وزن
- مصرف کمتر کربوهیدرات و چربی‌های تصفیه شده و افزایش فیبر
- حداقل یک ساعت فعالیت بدنی در روز
- به طور کلی استفاده از داروها برای کودکان مبتلا به دیابت توصیه نمی‌شود.
همچنین بخوانید:
سایت رضیم
“`