“`html
چرا ارتوپنه خطرناک است؟
ارتوپنه یا راست دمی، نوعی تنگی نفس است که در حینی که فرد می‌خوابد، دچار آن می‌شود. این احساس تنگی نفس وقتی که فرد دراز کشیده است، به وجود می‌آید. اما این مشکل در وضعیت‌های دیگر مانند ایستادن یا نشستن کمتر می‌شود و حتی کنار می‌رود. ارتوپنه معمولاً نشانه‌ای از بیماری‌های قلبی یا ریوی است، اما می‌تواند به原因های دیگری نیز مربوط شود. در افرادی که دچار ارتوپنه هستند، معمولاً بعد از بلند شدن از حالت درازکش، مشکل تنفس خیلی سریع برطرف می‌شود.
ارتوپنه از دو کلمه یونانی “ortho” به معنی مستقیم یا عمودی و “pnea” به معنای تنفس تشکیل شده است. بعضی از تغییرات مشابه با این علامت عبارتند از:
- پلاتیپنه. در این حالت، تنگی نفس هنگام ایستادن پیدا می‌شود.
- ترپوپنه. در این حالت، خوابیدن به پهلو باعث تنگی نفس می‌شود.
ارتوپنه چه علائمی دارد؟
ارتوپنه یک علامت از وقوع بیماری محسوب می‌شود. بسیاری از افراد آن را به‌عنوان حس گرفتگی در قفسه سینه توصیف می‌کنند که باعث می‌شود تنفس مشکل شود. بعضی افراد همچنین ممکن است درد در قفسه سینه را تجربه کنند.
شدت ارتوپنه می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. در بعضی از افراد، استفاده از یک یا دو بالش برای بالا آوردن قسمت بالایی بدن، می‌تواند باعث کاهش این علائم شود؛ اما در برخی دیگر، ممکن است این تنگی نفس تنها در حالت خوابیده ایجاد شود و با نشستن یا ایستادن بهبود یابد. این وضعیت می‌تواند با علائم دیگر نیز همراه باشد که به دلیل بیماری اصلی تعیین می‌شود. به‌عنوان مثال، نارسایی قلبی، که علت شایعی برای ارتوپنه است، می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- گیجی
- خستگی
- تهوع
- تغییر در اشتها
- افزایش ضربان قلب
- سرفه مداوم یا خس‌خس سینه
زمانی که فرد به ارتوپنه دچار می‌شود، معمولاً تنگی نفس در عرض یک دقیقه هنگام دراز کشیدن شروع می‌شود. همچنین، اگر فرد بنشیند یا سرش را بالا بیاورد، این مشکل معمولاً به سرعت برطرف می‌شود. علاوه بر تنگی نفس، ممکن است فرد در حالت خوابیده سرفه یا خس‌خس سینه را نیز تجربه کند.
افرادی که به ارتوپنه مبتلا هستند، معمولاً سعی می‌کنند خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که بتوانند کمی بخوابند. گاهی فقط به یک یا دو بالش اضافی نیاز دارند تا از این علائم رهایی یابند. برخی دیگر ممکن است مجبور شوند در حالت نشسته بخوابند.
در واقع، پزشکان معمولاً شدت ارتوپنه را با پرسیدن درباره تعداد بالش‌هایی که بیمار برای خوابیدن نیاز دارد، تشخیص می‌دهند. سپس آنها پاسخ را در پرونده پزشکی به‌عنوان “ارتوپنه دو بالش” یا “ارتوپنه سه بالش” ثبت می‌کنند. این اطلاعات برای پزشکان بسیار مهم است، زیرا بدتر شدن این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از وخیم‌تر شدن نارسایی قلبی باشد.
چه عواملی منجر به ارتوپنه می‌شود؟
ارتوپنه معمولاً به بیماری‌هایی که بر عملکرد طبیعی ریه‌ها تأثیر می‌گذارند، ارتباط دارد. حتی بیماری‌های قلبی نیز می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. وقتی که کسی به حالتی کاملاً دراز می‌خوابد، نیروی جاذبه باعث می‌شود مایعات در بدن دوباره توزیع شوند. معمولاً دراز کشیدن باعث می‌شود که مقداری از مایعات در قسمت پایین بدن، به ویژه پاها و شکم، به سمت بالای قفسه سینه برود.
این توزیع مجدد مایعات معمولاً در بیشتر افراد تأثیر منفی بر تنفس ندارد. اما افرادی که دچار نارسایی احتقانی قلب هستند، مقدار زیادی مایعات اضافی دارند و وقتی که این مایعات دوباره توزیع می‌شوند، قلب ضعیف آنها نمی‌تواند فشار بیشتری را تحمل کند.
در نتیجه، ممکن است مازاد مایعات در ریه‌ها ایجاد شود و بدین ترتیب تنگی نفس ایجاد گردد. نارسایی قلبی شایع‌ترین علت ارتوپنه است، ولی تنها علت نیست. این مشکل همچنین در افرادی که غده تیروئیدشان بزرگ شده (گواتر) دیده می‌شود که می‌تواند در خواب به جریان هوا در راه‌های هوایی فوقانی آسیب برساند.
چاقی شدید نیز می‌تواند باعث این مشکل شود.
“““html
ارتوپنه می‌تواند به دلیل جابجایی توده شکمی هنگام خوابیدن اتفاق بیفتد و نه تنها به خاطر توزیع مایعات. این وضعیت می‌تواند بر ظرفیت ریه‌ها تأثیر بگذارد. همچنین، آپنه خواب می‌تواند علائم مشابهی با ارتوپنه ایجاد کند و بیشتر به PND مربوط می‌شود. افرادی که یک یا هر دو دیافراگم (عضلات تنفسی) آنها فلج شده باشد، ممکن است این علامت را تجربه کنند.
گاهی اوقات، افراد مبتلا به آسم یا برونشیت مزمن هنگام خوابیدن با مشکلات تنفسی مواجه می‌شوند. علائم خس خس سینه و تنگی نفس معمولاً به سرعت بعد از نشستن برطرف نمی‌شود و به زمان بیشتری نیاز دارد. افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی که شرایط زیر را دارند، ممکن است در معرض خطر این مشکل قرار بگیرند:
- سیگاری‌ها
- افرادی که اضافه وزن دارند.
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی و سکته مغزی
- سابقه فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا
چگونه ارتوپنه تشخیص داده می‌شود؟
چون ارتوپنه معمولاً نشانه یک بیماری دیگر مثل نارسایی قلبی است، پزشک سعی می‌کند علت اصلی آن را شناسایی کند. او ممکن است معاینه بدنی انجام دهد و زمان و شدت مشکلات تنفسی را بررسی کند. همچنین، پزشک درباره علائم دیگر بیمار سوال می‌کند و سابقه پزشکی او را بررسی می‌کند.
بسته به علت، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را تجویز کند:
آزمایش گاز خون شریانی، که در آن میزان اکسیژن خون فرد بررسی می‌شود. آزمایش‌های عملکرد ریوی شامل دستگاه اسپیرومتر است که بیمار در آن نفس می‌کشد. پزشک می‌تواند با استفاده از نتایج این آزمایش‌ها، عملکرد ریه‌ها را ارزیابی کند. همچنین اشعه ایکس یا سی تی اسکن از قفسه سینه ممکن است برای تصویربرداری از داخل قفسه سینه انجام شود تا مشکلات احتمالی ریه‌ها یا قلب شناسایی شوند.
الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) نیز شامل قرار دادن حسگرهایی بر روی پوست برای اندازه‌گیری سیگنال‌های الکتریکی قلب است و پزشکان از آن برای بررسی عملکرد قلب استفاده می‌کنند.
اکوکاردیوگرام، که به طور مختصر «اکو» نامیده می‌شود، نوعی اسکن اولتراسوند است که با استفاده از امواج صوتی تصویری از قلب تهیه می‌کند و برای شناسایی مشکلات قلبی به کار می‌رود.
چگونه ارتوپنه درمان می‌شود؟
قرار دادن یک بالش زیر سر هنگام خواب می‌تواند به کاهش علائم ارتوپنه کمک کند. هدف درمان ارتوپنه کاهش علائم و شناسایی و رفع علت اصلی آن است. بعضی افراد می‌توانند با خوابیدن در موقعیت بالا به طور موقت علائم را کاهش دهند. یکی از روش‌های ساده، بالا بردن قسمت بالاتنه با استفاده از بالش است.
اگر فردی دارای اضافه وزن یا چاقی باشد، کاهش وزن ممکن است به کنترل علائم ارتوپنه کمک کند. پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند در مورد برنامه ورزشی یا رژیم غذایی مناسب برای کاهش وزن به بیمار توصیه کند. پزشکان معمولاً نارسایی‌های قلبی را با دارو، جراحی و دستگاه‌ها درمان می‌کنند. داروهایی که می‌توانند علائم ارتوپنه را در افراد مبتلا به نارسایی قلبی بهبود دهند، شامل:
داروهای ادرارآور، که از جمع شدن مایعات در بدن جلوگیری می‌کنند. مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، که برای افرادی با نارسایی قلبی چپ تجویز می‌شوند و به بهبود جریان خون کمک می‌کنند. مسدودکننده‌های بتا، که برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی نیز توصیه می‌شود. بسته به شدت نارسایی قلبی، داروهای دیگری ممکن است نیز تجویز شود. در موارد بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)، پزشک ممکن است داروهایی برای شل کردن مجاری تنفسی و کاهش التهاب ریه‌ها تجویز کند.
ارتوپنه اغلب نشانه…
“`
این بیماری مربوط به قلب است و برای درمان آن ممکن است نیاز به مراقبت‌های مداوم و تغییراتی در سبک زندگی داشته باشید. بسته به شدت بیماری قلبی، امکان دارد که فرد به جراحی هم نیاز پیدا کند. به افرادی که در معرض خطر بیماری‌های قلبی و عروقی هستند، توصیه می‌شود که برای کاهش علائم خود موارد زیر را مد نظر قرار دهند.
- به طور منظم ورزش کنید.
- از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
- فشار خون خود را کنترل کنید.
- قند خونتان را در سطح طبیعی نگه دارید.
- وزن سالمی را حفظ کنید.
ارتوپنه به معنی تنگی نفس است که هنگام خوابیدن به وجود می‌آید و معمولاً وقتی در حالت نشسته یا ایستاده باشید، برطرف می‌شود. این وضعیت اغلب نشانه‌ای از نارسایی قلبی است، اما ممکن است به خاطر دیگر مشکلاتی که بر عملکرد طبیعی ریه‌ها تاثیر می‌گذارد، مانند COPD، هم ایجاد شود. افرادی که دچار این مشکل هستند باید جهت ارزیابی وضعیت سلامتی‌شان به پزشک مراجعه کنند.
درمان ارتوپنه به دلیل اصلی آن بستگی دارد. اما علائم می‌تواند با استفاده از چند بالش برای بلند کردن سر و سینه به طور موقت تسکین یابد. پیش‌آگهی و موفقیت درمان این بیماری بسته به علت اصلی، شدت علائم و نوع درمان متفاوت است. داروها و روش‌های درمانی دیگر می‌توانند در کمک به کاهش ارتوپنه و مشکلاتی مانند نارسایی قلبی و COPD مؤثر واقع شوند.
همچنین بخوانید: