آنژیوادم (به انگلیسی: Angioedema) به معنی ورم در پوست، بافت‌های زیر جلدی، و غشاهای مخاطی است. این بیماری شبیه به کهیر است اما عمیق‌تر و گسترده‌تر است. نام دیگر این بیماری، بیماری کوینکه (Quincke disease) است.
علت و عوامل آنژیوادم
دلایل بیشتر آنژیوادم‌های مزمن نامشخص هستند. این بیماری معمولاً به دلیل حساسیت به چیزهایی مانند گرده گل، نیش حشرات یا برخی غذاها ایجاد می‌شود، اما ممکن است به عنوان عارضه جانبی برخی داروها، از جمله داروهای فشار خون (مهارکننده‌های ACE) نیز رخ دهد. همچنین در برخی افراد می‌تواند ارثی باشد (به صورت اتوزومال غالب). بیماران معمولاً خانم‌هایی هستند که در سنین ۴۰ تا ۵۰ سال قرار دارند. حملات این بیماری به صورت غیرقابل پیش‌بینی اتفاق می‌افتد و ممکن است حتی پس از چندین سال هنوز عود کنند.
انواع آنژیوادم
آنژیوادم عبارت است از ورم در پوست و بافت‌های زیر جلدی. سه نوع ارثی آنژیوادم وجود دارد که هر یک علت و علائم خاص خود را دارند.
آنژیوادم نوع ۱
این نوع آنژیوادم ارثی به دلیل تغییر (موتاسیون) در ژن SERPING1 ایجاد می‌شود. این ژن مسئول تولید پروتئین مهارکننده C1 است که بخشی از سیستم ایمنی بدن می‌باشد و به کنترل التهاب کمک می‌کند. افرادی که به نوع ۱ مبتلا هستند، این پروتئین را ندارند و بنابراین نمی‌توانند التهاب را کنترل کنند.
آنژیوادم نوع ۲
افراد مبتلا به نوع ۲ نیز تغییراتی در ژن SERPING1 دارند. این افراد می‌توانند پروتئین C1 را بسازند، اما این پروتئین به درستی عمل نمی‌کند.
آنژیوادم نوع ۳
در نوع ۳ مشکلی در مهارکننده C1 دیده نمی‌شود و علت آن می‌تواند متفاوت باشد. این نوع بیشتر در خانم‌ها رخ می‌دهد و ممکن است هنگام بارداری یا مصرف داروهای ضد بارداری بدتر شود. همچنین با تغییر در ژن فاکتور ۱۲ نیز همراه است که به فرآیند لخته شدن خون کمک می‌کند و می‌تواند التهاب را تحریک کند. در افراد مبتلا به نوع ۳ مقدار زیادی از فاکتور ۱۲ تولید می‌شود. علائم این نوع آنژیوادم می‌تواند بسته به محل تورم متفاوت باشد و ممکن است صورت، گلو، شکم، اندام‌ها و روده‌ها را درگیر کند. یک حمله ممکن است تا چهار روز ادامه داشته باشد.
علائم ورم روده: درد شدید شکم، بروز نشانه‌های کم آبی (دهیدراتاسیون)، اسهال و در موارد شدید شوک.
باکتری هلیکو باکتر (موجود در معده) می‌تواند باعث حملات روده‌ای شود و درمان این باکتری می‌تواند کمک کننده باشد.
علائم التهاب گلو: خشونت صدا، مشکل در بلع و مشکل در تنفس.
دیگر علائم شامل ورم در لب‌ها، پاها، دست‌ها، چشم‌ها، گلو و زبان می‌باشد. معمولاً در این افراد خارش یا کهیر وجود ندارد.
عوارض حملات آنژیوادم ارثی
حملات می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند. ورم در ناحیه حنجره ممکن است تنفس را مشکل کند و اقدام سریع مانند قرار دادن لوله در نای یا انجام تراکئوستومی می‌تواند نجات‌دهنده باشد. در موارد شوک هیپوولمیک به دلیل از دست رفتن خون، جایگزینی مایعات ضرورت دارد.
تشخیص آنژیوادم
با انجام آزمایش خون می‌توان میزان و عملکرد مهارکننده C1 را بررسی کرد. اندازه‌گیری برخی اجزای سیستم ایمنی نیز می‌تواند در تشخیص کمک کند. همچنین بررسی ژنتیکی می‌تواند تشخیص را تایید کند.
درمان آنژیوادم
حملات شدید با استفاده از اپی‌نفرین و دوز بالای آنتی‌هیستامین درمان می‌شوند. برای افرادی که حملات شدیدی دارند، اپی‌پن یا اپی‌پن Jr تجویز می‌شود. این بیماران باید دستبند شناسایی داشته باشند که نشان‌دهنده بیماری آنژیوادم آنها باشد. برای موارد مزمن، ممکن است آنتی‌هیستامین (مانند هیدروکسی زین) تجویز شود و در برخی موارد برای کنترل بیماری، استروئیدهای سیستمی لازم خواهد بود. همچنین اگر بیمار مبتلا به کم‌کاری تیروئید باشد، لووتیروکسین شروع خواهد شد.