“`html
برگشت دندان بعد از ارتودنسی
بعضی از بیماران ممکن است بعد از درمان ارتودنسی به خاطر ظاهر نامناسب دندان‌ها، به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند. این افراد معمولاً به دلایلی همچون نامرتب بودن دندان‌ها یا وجود فاصله بین دندان‌ها به پزشک خود مراجعه می‌کنند. به این مشکلات که ممکن است بعد از ارتودنسی پیش بیاید، برگشت ارتودنسی می‌گویند.
اگر درمان به‌وسیله یک متخصص ارتودنسی انجام شود و به‌طور درست و مطمئن باشد، احتمال برگشت آن از 5 درصد هم کمتر است.
آیا بعد از ارتودنسی شکل دندان باز می‌گردد؟ برگشت دندان بعد از ارتودنسی یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که معمولاً در انواع ارتودنسی با براکت‌های فلزی یا الاینرهای جدید مشاهده می‌شود. البته باید گفت که این اتفاق به سرعت نمی‌افتد. اگر بیمار به توصیه‌های متخصص اهمیت ندهد و نگهدارنده‌ها (ریتینرها) را از دهان دربیاورد، احتمال برگشت دندان‌ها افزایش می‌یابد. بهترین راه برای پیشگیری و درمان برگشت دندان مدیریت زودهنگام است. یعنی هرچه زودتر متوجه برگشت دندان به وضعیت نامرتب بشویم، اصلاح این مشکل آسان‌تر خواهد بود.
علت‌های برگشت ارتودنسی
لازم به ذکر است که حتی اگر تمامی نکات بعد از ارتودنسی رعایت شود و از بهترین ریتینرها استفاده گردد، نمی‌توان از حرکات بسیار جزئی دندان‌ها جلوگیری کرد. بافت‌هایی مانند لثه و استخوان که از دندان‌ها حمایت می‌کنند، به مرور زمان دچار تغییر می‌شوند و این تغییرات می‌تواند باعث نامرتبی دندان‌ها شود. بنابراین، از آنجایی که ارتودنسی با سیستم‌های بیولوژیکی مانند بدن انسان در ارتباط است، هرگز نمی‌توان به‌طور قطع گفت که دندان‌ها قابل برگشت نیستند.
عدم استفاده از ریتینرها یا استفاده از ریتینرهای شکسته یا تغییر شکل داده معمولاً باعث برگشت دندان‌ها می‌شود. اگر بعد از درآوردن سیم‌ها به‌طور منظم از ریتینرها استفاده نشود و یا خیلی زود (کمتر از ۱ سال) بعد از برداشتن براکت‌ها ریتینرها هم خارج شوند، بافت‌های حمایتی زمان کافی برای تثبیت نخواهند داشت و به همین دلیل ممکن است دندان‌ها برگردند.
اگر ۱۲ ماه بعد از درآوردن براکت‌ها هم به‌طور مرتب از ریتینرها استفاده نکنیم یا آنها را از دندان‌ها جدا کنیم، رشد پیوسته فک می‌تواند منجر به برگشت ارتودنسی شود.
در واقع، باید گفت که تغییرات دندانی در طول زندگی هر فردی رخ می‌دهد، چه دندان‌های آنها دارای براکت باشد و چه نباشد. در ادامه، برخی از علت‌های معمول برگشت ارتودنسی را بیشتر بررسی می‌کنیم.
تغییرات فک در دوران بلوغ
در بعضی افراد، تغییرات فک در دوران بلوغ ممکن است زیاد باشد و یا تغییرات فک بعد از اتمام بلوغ به حالت قبلی برگردد. در این شرایط، اگر فرد در حال درمان ارتودنسی باشد، ممکن است تنظیم دندان‌ها به وسیله بریس‌ها با مشکل مواجه شود.
این موضوع به این دلیل است که حرکات فک در حین درمان ارتودنسی و یا بعد از آن زیاد است و سیم‌های ارتودنسی نمی‌توانند به‌طور کامل شکل دندان‌ها را حفظ کنند. معاینات و مراجعات منظم قبل و حین درمان ارتودنسی می‌تواند از این مشکل تا حد زیادی جلوگیری کند.
کشیدن دندان یا وجود دندان خرابی از علت‌های برگشت ارتودنسی
این موضوع می‌تواند در دو حالت پیش بیاید؛ حالت اول زمانی است که بعد از اتمام ارتودنسی، به دلیل خرابی شدید، فرد نیاز به کشیدن یک یا چند دندان خود داشته باشد. در این حالت، فضای اضافی بین دندان‌ها ایجاد می‌شود که از ثابت ماندن فرم فک و دندان جلوگیری می‌کند. این فضای بین دندان‌ها می‌تواند باعث برگشت ارتودنسی شود.
در حالت دوم، بعضی دندان‌ها در دهان فرد به شکل نامناسب و نزدیک به هم رشد کرده‌اند. اگر فرد قبل از درمان ارتودنسی از کشیدن برخی دندان‌ها (مثل دندان عقل) اجتناب کند، این دندان‌ها به دلیل رشد نامناسب می‌توانند باعث برگشت دندان‌ها به حالت قبلی و نامرتبی آنها شوند.
برای جلوگیری از این مشکل بهتر است که توصیه‌های پزشک در مورد کشیدن دندان و بررسی کامل وضعیت دندان‌ها قبل از شروع ارتودنسی به دقت انجام شود.
“““html
انجام دهید.
عدم رعایت مراقبت های ارتودنسی
پزشک شما به طور مرتب در طول درمان ارتودنسی و پس از آن، راهنمایی‌هایی می‌کند که بسیار مهم هستند. این مراقبت‌ها از روز اول درمان شروع می‌شود و بعد از آن نیز ادامه دارد. اگر این نکات را نادیده بگیرید، ممکن است دندان‌هایتان بعد از ارتودنسی به حالت قبل بازگردند. مواردی که در رعایت نکردن این مراقبت‌ها وجود دارد، شامل موارد زیر است:
عدم توجه به راهنمایی‌های پزشک درباره زمان شروع ارتودنسی و کارهای قبل از آن
عدم مراجعه به متخصص ارتودنسی به شکل منظم برای تنظیم بریس‌ها در طول درمان
عدم توجه به محافظت از دندان‌ها و آسیب زدن به بریس‌ها یا فک
عدم رعایت نکات بهداشتی دندان و تغذیه مناسب که می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌ها و در نتیجه برگشت ارتودنسی شود
استفاده نکردن از نگهدانده‌های ارتودنسی بعد از اتمام درمان و برداشتن بریس‌ها
گزینه های درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی
اگر متوجه شدید که دندان‌های شما بعد از دوره درمان ارتودنسی در حال تغییر یا برگشت هستند، بهتر است برای درمان این مشکل اقدام کنید تا وضعیت بدتر نشود. پس از معاینه توسط متخصص ارتودنسی، برای روش‌های درمانی مناسب اعلام نظر می‌شود. معمولاً پزشک روش‌های ساده‌تر و استفاده مجدد از ریتینرها را توصیه می‌کند، اما اگر مدت زمان زیادی از برگشت دندان گذشته باشد و وضعیت فک و دندان‌ها خراب شده باشد، لازم است که درمان مجدد ارتودنسی انجام شود.
بررسی وضعیت دندان‌ها بعد از ارتودنسی
اگر تغییرات خیلی جزئی در ظاهر دندان‌ها وجود داشته باشد و نگهدارنده‌ها به خوبی مراقبت شوند، نیازی به انجام هیچ گونه درمان خاصی نیست. اما به هر حال، بهتر است چند ماه بعد از ارتودنسی، وضعیت دندان‌ها همچنان بررسی شود. رعایت دقیق نکات و مراقبت‌های بعد از ارتودنسی تأثیر مثبتی بر نتیجه درمان خواهد داشت.
استفاده از ریتینر برای جلوگیری از بازگشت ارتودنسی
این کار به نگه‌داشتن وضعیت دندان‌ها کمک می‌کند و از برگشت ارتودنسی جلوگیری می‌کند. لازم به ذکر است که تهیه پلاک نگهدارنده بعد از ارتودنسی رایگان نیست و بیماران برای تعویض ریتینرها باید هزینه‌ای پرداخت کنند. گاهی اوقات تغییرات جزئی دندان با کمک ریتینرهای متحرک قابل اصلاح هستند.
در این صورت، استفاده از ریتینر برای چند ساعت در طول روز مفید خواهد بود. وقتی فشار ناشی از ریتینرها روی رباط‌های لثه کم کم کاهش پیدا می‌کند، ممکن است متخصص ارتودنسی زمان استفاده از ریتینر را تغییر دهد.
در ابتدای استفاده از نگهدارنده، ترشح بزاق دهان ممکن است بیشتر از معمول شود، اما نگرانی نداشته باشید. این شرایط طی چند روز به حالت عادی خود برمی‌گردد.
انواع ریتینر برای جلوگیری از برگشت ارتودنسی
دو نوع نگهدارنده ارتودنسی وجود دارد: ثابت و متحرک. انتخاب نوع ریتینر معمولاً به نیازهای درمانی هر فرد، خواسته بیمار و همچنین نظر کلی دندان‌پزشک و بیمار درباره نحوه مراقبت از نگهدارنده بستگی دارد.
ریتینرهای ثابت معمولاً شامل سیم‌های نازک و انعطاف‌پذیر هستند که با ماده‌ای شبیه سیمان یا کامپوزیت به پشت دندان‌های قدامی بالا و پایین چسبانده می‌شوند.
ریتینرهای متحرک ترکیبی از سیم‌های فلزی، مواد اکریلیک محکم و قلاب هستند. این ریتینرها به راحتی قابل جدا شدن هستند، بنابراین تمیز کردن دندان‌ها با آنها بسیار راحت‌تر خواهد بود. طبق دستور متخصص ارتودنسی یا دندان‌پزشک، در سه ماه اول باید این ریتینرها به صورت شبانه‌روز روی دندان‌ها قرار بگیرند. اگر هیچ تغییری مشاهده نشود، با نظر پزشک می‌توان فقط در شب یا چند ساعت در طول روز از آنها استفاده کرد.
درمان مجدد ارتودنسی پس از برگشت
اگر برگشت ارتودنسی خیلی شدید باشد، ممکن است به بیمار پیشنهاد شود که درمان مجدد ارتودنسی انجام دهد. در این مرحله ممکن است استفاده از براکت‌های فلزی و معمولی، براکت‌های سرامیکی و یا حتی براکت‌های نامرئی مطرح شود.
اگر نیاز به ارتودنسی مجدد باشد
“`
برای داشتن یک ارزیابی دقیق از دندان‌ها، باید حتماً از اشعه‌ایکس و عکسبرداری استفاده کنیم. همچنین برای جلوگیری از برگشت مشکل ارتودنسی، باید به بیماران خاطرنشان کنیم که استفاده از ریتینرهای ثابت چقدر مهم است.
گزینه‌های درمانی مجدد برای حل این مشکل عبارتند از:
- درمان با الاینرهای ساده: این گزینه برای تغییرات خیلی جزئی مناسب است.
- براکت‌های ثابت: این براکت‌ها فقط روی ۶ دندان جلویی قرار می‌گیرند و می‌توانند به‌صورت براکت‌های سرامیکی سفید باشند.
- ارتودنسی نامرئی یا اینویزیلاین
- ارتودنسی ثابت
انتخاب نوع درمان بستگی به مقدار برگشت ارتودنسی و تعداد دندان‌های بیمار دارد که درگیر این مشکل شده‌اند. در موارد جدی‌تر ممکن است بیمار مجبور به کشیدن دندان خود نیز شود.
نکات پیشگیری از برگشت ارتودنسی
نکته‌ی مهم این است که ریتینر نامناسب یا آسیب‌دیده تنها دلیل تغییر شکل دندان‌ها بعد از ارتودنسی نیست. بعد از خارج کردن براکت‌ها، معمولاً انتظار داریم دندان‌ها نسبتاً مرتب باشند.
برای این‌که درمان ارتودنسی نتیجه مثبتی بدهد و دندان‌ها به حالت اولیه خود برنگردند، باید فشار مناسبی روی دندان‌ها وارد کنیم و استفاده از ریتینرها را طبق تجویز فراموش نکنیم. در شرایط خاص ممکن است نیاز به جدا کردن ریتینرها از دندان‌ها باشد، اما به‌طور کلی نباید فراموش کنیم که برای جلوگیری از برگشت دندان‌ها بعد از ارتودنسی باید به‌طور منظم از نگهدارنده‌ها استفاده کنیم.
اگر از مشکل ساییدگی دندان یا دندان قروچه رنج می‌برید، حتماً قبل از خواب محافظ دندان (نایت گارد) را بگذارید. همچنین در برخی ورزش‌های تماسی نیز استفاده از محافظ دندان به‌منظور حفاظت از دندان‌ها ضروری است. ضربه‌های فیزیکی ممکن است باعث تغییر شکل دندان‌ها و حتی افتادن آنها شوند. بنابراین توصیه می‌شود که در طول دوره ارتودنسی و همچنین قبل و بعد از آن، به دندان‌های خود توجه لازم را داشته باشید.
منبع : علیرضا خدیوی