چک موردی و نکات مربوط به آن
در سال 1400 قوانین جدید و تغییرات زیادی درباره انواع چک در سیستم بانکی تصویب و از ابتدای سال 1400 اعمال شد. با این قوانین جدید، چک‌های دریافتی اعتبار بیشتری پیدا کرده‌اند، زیرا افرادی که یک چک برگشتی دارند، نمی‌توانند چک جدید صادر کنند. این به معنی کاهش قابل توجه چک‌های بی‌محل است.
به علاوه، برای سختگیری بیشتر، به بانک‌ها ابلاغ شده که خدماتی مانند صدور کارت المثنی و افتتاح حساب برای افرادی که چک برگشتی دارند، ممنوع است. به همین دلیل، موضوع چک موردی مطرح شده است که در ادامه به طور مفصل در مورد آن و قوانین مرتبط با آن صحبت خواهیم کرد.
قبل از اینکه به توضیح چک موردی بپردازیم، بهتر است ابتدا با انواع چک آشنا شویم تا جایگاه چک موردی را بهتر درک کنیم.
انواع چک و چک موردی چیست ؟
انواع چک شامل چک عادی، چک تضمین شده و چک مسافرتی است. اما جدیدترین نوع چک که از مرداد ماه امسال وارد معاملات خواهد شد، چک موردی است. در ادامه به تعریف تمامی انواع چک خواهیم پرداخت تا بدانیم چک موردی چیست.
چک عادی: این نوع چک، رایج ترین نوع چک است که افراد حقیقی یا حقوقی از حساب جاری خود در بانک صادر کرده و در معاملات از آن استفاده می‌شود. قبلاً، این نوع چک ریسک بالایی برای نقد شدن داشت، زیرا هیچ کنترلی بر صدور آن وجود نداشت و با داشتن حساب جاری و دسته چک، ممکن بود بدون توجه به وضعیت مالی، چک صادر شود. اما با اصلاح قانون چک در سال 1400، ریسک این چک‌ها به شدت کاهش یافته و احتمال نقد شدن آن‌ها بیشتر شده است.
از ابتدای سال 1400 و با راه‌اندازی سامانه صیاد بانک مرکزی، تمامی افرادی که دسته چک دارند، باید هنگام صدور چک، اطلاعات دریافت‌کننده چک را در این سامانه ثبت کنند. همچنین، برای دریافت‌کننده چک نیز وظایفی وجود دارد. اگر شما گیرنده چک هستید، باید توجه داشته باشید که اگر اطلاعات خود را در سامانه صیاد تایید نکنید، ممکن است نتوانید چک را نقد کنید.
برای تکمیل فرآیند، گیرنده چک باید در حضور صادرکننده به سامانه مراجعه کرده و اطلاعات ثبت شده را بررسی و تایید کند. در قوانین جدید، ظهرنویسی چک دیگر ارزشی ندارد و برای انتقال چک به فرد دیگری، دوباره باید اطلاعات فرد جدید در سامانه ثبت و تایید شود. بنابراین، بدون تایید اطلاعات در سامانه، صرف گرفتن چک ممکن است به نقد شدن آن منجر نشود.
چک بین بانکی (تضمین شده): این نوع چک به دو صورت تضمینی و رمزدار صادر می‌شود. هر کسی که حساب داشته باشد می‌تواند این نوع چک را دریافت کند. این چک‌ها بیشتر برای خرید مسکن، خودرو و انتقال پول میان بانک‌ها استفاده می‌شوند و به صورت قطع نقد می‌شوند و هیچ ریسک برای نقد شدن ندارند.
در هنگام صدور این چک‌ها، مبلغ از حساب درخواست‌دهنده کسر و به حساب بانک واریز می‌شود تا دارنده چک بتواند آن را دریافت کند. تفاوت اصلی بین این دو نوع چک در زمان و مکان نقد شدن است. چک‌های تضمینی با یک روز تاخیر نسبت به چک رمزدار واریز می‌شوند. چک رمزدار فقط در یک استان خاص و برای شعبه‌ای که درخواست‌کننده اعلام کرده صادر می‌شود و فقط در آن شعبه قابل نقد است. اما چک تضمینی در تمامی شعب کشور قابل دریافت است.
چک مسافرتی: این چک توسط بانک صادر می‌شود و در هر شعبه آن بانک قابل نقد شدن است. هدف از این نوع چک، کاهش ریسک سرقت پول نقد است. در نهایت، چک موردی که جدیدترین نوع چک است، ترکیبی از انواع چک‌های فوق می‌باشد. چک موردی
چیست ؟
چک موردی چیست ؟
چک موردی نوعی چک است که به افرادی که حساب جاری یا دسته چک ندارند، به طور مستقیم داده می‌شود. با توجه به قوانین جدیدی که درباره چک ها به نام چک صیادی وضع شده، چک های موردی هم باید مطابق با این قوانین باشند و تمام شرایط لازم را داشته باشند.
از ابتدای سال ۱۴۰۰، تمامی چک‌های صادره برای افراد و شرکت‌ها باید در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شوند. این ثبت شامل اطلاعات کامل گیرنده چک خواهد بود. این اولین مرحله است و کار هنوز تمام نشده است. بعد از ثبت، شخصی که چک را دریافت کرده باید به سامانه صیاد وارد شود و اطلاعات ثبت‌شده را بررسی کند. اگر اطلاعات درست بود، باید آن را تایید کند.
پس از این مراحل، صدور چک به پایان می‌رسد. در قوانین جدید، امکان ظهرنویسی دستی چک و انتقال چک به دیگران به سادگی گذشته نیست. برای استفاده از چک، فقط داشتن خود چک کافی نیست، بلکه باید اطلاعات شخص دارنده چک در سامانه صیاد ثبت شده باشد.
اگر فردی که چک را دریافت کرده بخواهد آن را به شخص دیگری بدهد، باید دوباره به سامانه صیاد وارد شده، گزینه انتقال را انتخاب کرده و اطلاعات فرد جدید را وارد کند. سپس گیرنده جدید هم باید اطلاعات را بررسی کرده و در صورت صحیح بودن، تایید کند. تنها در این صورت می‌تواند چک را نقد کند. قوانین مربوط به چک‌های موردی هم شامل این موارد است و لازم است که اطلاعات آن‌ها نیز در سامانه بانک مرکزی ثبت شود.