“`html
همانطور که می‌دانید، اسانس بخش اصلی و مهم گیاه است که اغلب به شکل غده‌هایی در ساقه، برگ و ریشه گیاه و گاهی اوقات در گل‌های آن وجود دارد. اسانس‌ها به ما کمک می‌کنند تا طعم غذاها و نوشیدنی‌ها را بهتر کنیم.
آشنایی با نحوه اسانس‌گیری از گیاه
بطور کلی، اسانس از بخش‌های مختلف گیاه مانند جوانه، برگ، ریشه و ساقه تولید می‌شود و معمولاً به صورت مایع بی‌رنگ، آب‌گریز و غلیظ است. در اسانس‌ها مقدار زیادی ترکیب شیمیایی وجود دارد که به آن جوهر اصلی گیاه می‌گویند. وجود اسانس در گیاهان مثل گل محمدی دلیل اصلی بوی خوش آن‌هاست. باید بدانید که مقدار اسانس در هر گیاه بر اساس نوع آن متفاوت است.
چگونگی اسانس‌گیری از گیاه
امروزه اسانس‌های گیاهی معمولاً برای طعم‌دهی به غذا و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شوند و در صنعت غذا بسیار محبوب هستند. اسانس‌ها معمولاً با قیمت‌های بالا در بازار به فروش می‌رسند و به همین دلیل افراد زیادی به استخراج اسانس از گیاهان روی آورده‌اند.
از آنجا که اسانس‌ها فرار هستند، در مجاورت هوا به سرعت تبخیر می‌شوند. بنابراین بهتر است آنها را در ظرفی در بسته و تیره نگهداری کنید تا نور و هوا به آن نفوذ نکند و رنگ آنها تغییر نکند. اسانس‌ها خود رنگی ندارند و تنها در صورت اکسید شدن ممکن است رنگشان کمی کدر شود.
توجه داشته باشید که اسانس هر گیاه بوی خاص خود را دارد و اسانس‌های گرفته‌شده از بخش‌های مختلف گیاه نیز از نظر بو و خواص متفاوت هستند. دلیل نگهداری اسانس‌ها در ظرف‌های تیره و سر بسته، حساسیت آنها به نور است.
در حال حاضر، عرق‌گیری و اسانس‌گیری از گیاهان، به‌ویژه گیاهان دارویی، در حال افزایش است و روش‌های استخراج اسانس به عواملی مانند نوع گیاه، مواد تشکیل‌دهنده، و مکان قرارگیری اسانس در گیاه بستگی دارد.
انواع مختلف اسانس‌ها:
اسانس به عصاره یا ماده روغنی که از انواع گیاهان و مواد طبیعی تولید می‌شود یا ماده شیمیایی که این ترکیبات معطر را دارد، گفته می‌شود. اسانس‌ها از اجزای مختلف گیاه مانند برگ، ساقه، دانه، ریشه و میوه یا پوست درختان به دست می‌آیند.
بسیاری از فواید اسانس‌ها به گیاهانی که از آنها تهیه می‌شوند مربوط می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که اسانس‌ها و رایحه‌ها به روش‌های متفاوتی برای بدن مفید هستند و شما می‌توانید با ترکیب و استفاده درست از آنها از فواید آنها بهره‌مند شوید.
از اسانس‌های مفید می‌توان به اسانس گل محمدی اشاره کرد که معمولاً با دستگاه مخصوص به دست می‌آید یا اسانس گل نرگس که برای بدن مزایای زیادی دارد.
روش‌های اسانس‌گیری از گیاهان مختلف
امروزه روش‌های مختلفی برای استخراج اسانس از گیاهان وجود دارد که در ادامه با بهترین و کاربردی‌ترین این روش‌ها آشنا می‌شوید:
تولید اسانس به روش تقطیر با آب:
برای اسانس‌گیری از گیاهان خشک و همچنین گیاهانی که نسبت به حرارت مقاوم هستند، معمولاً از این روش استفاده می‌شود. در این روش، بخش مورد نظر گیاه را جدا کرده و درون ظرف مورد نظر قرار می‌دهند و مقداری آب به آن اضافه می‌کنند.
سپس ظرف را بر روی حرارت می‌گذارند تا رایحه‌های موجود در گیاه خارج شده و در بخش خنک‌کننده تجمع یابند.
تولید اسانس با تقطیر آب و بخار:
برای استخراج اسانس از گیاهان تازه و خشک، می‌توانید از بخار و آب استفاده نمایید. به این صورت که پس از قرار دادن گیاه در مخزن، باید لایه‌ای از آب به آن اضافه کنید. سپس بخار آب را به درون مخزن منتقل کنید تا بخار از داخل گیاهان عبور کند.
با این روش، اسانس‌ها از گیاهان خارج و جمع‌آوری می‌شوند.
“`
زیرا اسانس حالتی مانند روغن دارد، به آسانی می‌تواند از بخار و آب جدا شود و به ظرف دیگری منتقل گردد.
تولید اسانس به روش تقطیر با بخار مستقیم:
در این روش، گیاه تازه و شسته شده به طور مستقیم در معرض بخار قرار می‌گیرد و از آب استفاده نمی‌شود. به این صورت که پس از شستشو، گیاه را در سبدهای مخصوص می‌ریزند تا آب آن کاملاً گرفته شود. سپس بخار را با فشار زیاد وارد سبد می‌کنند تا اسانس موجود در گیاه به حالت بخار درآید.
این بخار که حاوی اسانس است به بخش خنک‌کننده هدایت می‌شود و بر روی آن تقطیر انجام می‌شود. استخراج اسانس با بخار مستقیم ممکن است باعث تغییر برخی ترکیبات اسانسی و حتی تجزیه آنها شود.
برای جلوگیری از این مشکلات، باید بخار را با فشار خیلی زیاد از بافت گیاه عبور دهید. همچنین لازم به ذکر است که این روش امروزه کمتر استفاده می‌شود و در گذشته بیشتر برای استخراج اسانس از گیاهان به کار می‌رفته است.
تولید اسانس با روش حلال:
روش حلال برای گیاهانی که روغن کمی دارند و به حرارت حساسند، بسیار مناسب است. در این روش، معمولاً از دو نوع حلال فرار و حلال چربی غیر فرار استفاده می‌شود.
حلال‌های فرار روی گیاهانی که مقدار روغن بالایی دارند، مثل هگزان و بنزن، به کار می‌روند، در حالی که حلال‌های چربی غیر فرار برای استخراج اسانس از گیاهانی با میزان روغن کم، مانند گلبرگ گل‌ها استفاده می‌شود.