“`html
چگونه گوسفند را چاق کنیم؟
بسیاری از افرادی که بهعنوان دامدار مشغول به کار میشوند، میخواهند که راهی مؤثر برای چاق کردن گوسفند پیدا کنند تا در کوتاهترین زمان ممکن نتیجه بگیرند؛ به این عمل پرواربندی گفته میشود. پرواربندی به مجموعهای از عوامل مدیریتی، محیطی و تغذیهای اشاره دارد که اگر به درستی با هم ترکیب شوند، میتوان کیفیت و مقدار مناسبی از گوشت تولید کرد. بهبیاندیگر، چاق کردن گوسفند یک فرایند مرحله به مرحله است که در یک زمان مشخص انجام میشود تا دامدار به حداکثر سود و درآمد برسد.
چگونه بره را پروار کنیم؟
یکی از نشانههای پرواربندی تغییرات وزنی است که در اثر رشد حیوان ایجاد میشود. هر چه سن بره کمتر باشد، سرعت رشد آن بیشتر است. معمولاً تا زمان بلوغ، سرعت رشد افزایش مییابد و بعد از آن کاهش مییابد. به همین دلیل، بیشتر از برهها برای پرواربندی استفاده میکنند.
عوامل مؤثر بر پرواربندی: برای بهبود پرواربندی، باید عوامل مؤثر بر آن را به خوبی بشناسیم. پرواربندی در کشور ما بهعنوان یک صنعت مهم شناخته میشود و در تولید گوشت و تامین نقدینگی کشور نقش دارد. بنابراین، سرمایهگذاری در این زمینه نیازمند شناخت عمیقتری از این صنعت و عوامل مرتبط با آن است.
در اینجا به مهمترین عوامل تأثیرگذار اشاره میکنیم:
الف- عوامل درونی:
یکی از مهمترین عوامل درونی مؤثر بر پرواربندی، نژاد و جنس دام است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و ارثی قرار دارد. برخی نژادهای گوسفند بهطور طبیعی استعداد بیشتری برای تولید گوشت دارند و پروار کردن این نوع گوسفندها میتواند سودآوری بالایی برای دامپرور داشته باشد. به عنوان مثال، نژاد افشاری یکی از نژادهای معتبر است که به دلیل سرعت رشد بالا و تولید گوشت زیاد، مورد توجه دامداران است.
همچنین، جنس دام یکی دیگر از عوامل درونی مؤثر بر پرواربندی است. برههای نر به دلیل داشتن وزن تولد بیشتر و سرعت رشد بهتر، در مقایسه با برههای ماده، پروار کردنشان سودآورتر است. بهعلاوه، برههای نر چربی کمتری نسبت به برههای ماده دارند و به همین دلیل نگهداری و پروار کردن آنها از نظر اقتصادی بهتر است.
ب- عوامل بیرونی:
1- عوامل تغذیهای: یک برنامه غذای صحیح و مناسب، یکی از ارکان اساسی در پرواربندی محسوب میشود. اگر این عامل به درستی رعایت نشود، سودآوری پرواربندی کاهش مییابد. برخی فکر میکنند که برای چاق کردن سریعتر برهها باید غذای بیشتری به آنها بدهند، در حالی که این کار اشتباه است و موجب افزایش هزینهها میشود. هر دام باید مقدار مشخصی غذا در روز دریافت کند.
2- عوامل مدیریتی: مدیریت در پرواربندی شامل گرد هم آوردن یک سری عوامل برای بهبود رشد و چاق شدن حیوان و در نهایت افزایش سود برای دامدار است. این عوامل شامل مدیریت مکان نگهداری دام، خرید دام، تأمین علوفه و خوراک، نگهداری، فروش و بهداشت میباشد.
3- عوامل محیطی: عوامل محیطی نیز شامل دما، رطوبت، تهویه و غیره میشوند. گوسفندها و برهها موجودات حساسی هستند و کوچکترین تغییرات دما میتواند تأثیر منفی روی مصرف خوراک، افزایش هزینهها و رشد آنها داشته باشد.
زمان مناسب پرواربندی
بهترین زمان برای پرواربندی وقتی است که بره در مراحل اولیه رشد خود قرار دارد، یعنی بعد از شیرگیری (حدود 3 ماهگی). در این سن، دام تا رسیدن به بلوغ میتواند حداکثر سرعت رشد خود را نشان دهد و بعد از آن این سرعت کاهش مییابد. همچنین زمان مناسب برای خرید بره جهت پرواربندی…
“““html
پرواربندی در فصل بهار و اوایل ماه اردیبهشت شروع میشود.
مدت زمان پرواربندی: پرواربندی برهها از سن سهماهگی آغاز میگردد و وقتی که بره بهجای ساخته شدن گوشت، چربی ذخیره میکند، وقت آن است که پرواربندی را متوقف کنیم، زیرا این وضعیت برای دامدار از نظر اقتصادی صرفه ندارد. به طور معمول، مدت پرواربندی بین 90 تا 120 روز است و بهطور متوسط 100 روز در نظر گرفته میشود.
نوع، جنس و وزن مناسب پرواربندی:
برای پرواربندی باید از نژادهایی استفاده کنیم که توانایی تولید گوشت بالایی دارند. از مهمترین نژادها در کشورمان میتوان به افشاری، شال، قزل، کردی و… اشاره کرد. برای پرواربندی، جنس نر معمولاً بهتر از جنس ماده است، زیرا چربی کمتری تولید میکند. بهترین وزن برای پرواربندی نیز بین 20 تا 25 کیلوگرم است.
تغذیه بره پرواری:
برههایی که برای پروار انتخاب میشوند، باید بر اساس سن و وزن روزانه بین 1100 تا 1800 گرم خوراک دریافت کنند. این خوراک شامل مواد علوفهای و حجیم برای تأمین فیبر و مواد کنسانترهای برای تأمین انرژی است. هر چه به انتهای دوره پرواربندی نزدیکتر میشویم، نسبت کنسانتره به علوفه بیشتر میشود تا انرژی بیشتری تأمین گردد.
دامدار باید تجربه کافی داشته باشد تا بره را بهگونهای تغذیه کند که گوشت باکیفیتی (نه چربی) تولید شود. همچنین، غذا باید به اندازه کافی در دسترس دام قرار گیرد تا نیازهای غذایی آن از قبیل انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامینها تأمین شود. بهتر است خوراک در سه وعده صبح، ظهر و عصر داده شود، زیرا افزایش وعدهها ممکن است منجر به هدر رفتن غذا شود.
مکمل رشد بره در زمستان:
امروزه برای بهبود راندمان پرواربندی، از مکملهای رشد بره استفاده میشود. این مکملها از چندین جنبه برای دامدار مفید هستند:
1- تأمین نیاز برههای در حال رشد به مواد مغذی مانند ویتامینها و مواد معدنی.
2- افزایش راندمان تبدیل غذا و تسریع در افزایش وزن برهها.
3- تحریک اشتها.
4- بهبود سیستم ایمنی و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماریها و کاهش مرگومیر.
مکملهای رشد ترکیبی از انواع ویتامینها و مواد معدنی هستند (آنتیاکسیدان، کبالت، ید، سلنیوم، مس، آهن، منگنز، روی، کلسیم، فسفر، ویتامین A، D، E و …) که طبق توصیه متخصصان، روزانه باید 20 تا 30 گرم از این مکمل برای هر رأس در اختیار بره قرار گیرد.
چگونه گوسفندان را دوقلوزا کنیم؟
یکی از ویژگیهای مهم دام که تأثیر زیادی بر درآمد دامدار دارد، توانایی باروری و چندقلوزایی است. با استفاده از این ویژگی، دامدار میتواند با حداقل هزینه به سود خوبی برسد. این خصوصیت به وراثت بستگی دارد. مانند نژاد رومانوف که توانایی چندقلوزایی بالایی دارد و حتی آمارها نشان میدهد که یک گوسفند از این نژاد میتواند 9 بره را در یک بار زایمان به دنیا بیاورد. اما علاوه بر وراثت، عوامل دیگری نیز وجود دارند که میتوانند موجب تحریک گوسفند برای زایمان بیشتر شوند؛ این روش تحت عنوان فلاشینگ یا تحریک تغذیهای شناخته میشود و نقش مهمی در افزایش نرخ تولید مثل و چندقلوزایی دارد.
فلاشینگ شامل یک برنامه تغذیهای ویژه است که قبل از جفتگیری میشها و قوچها انجام میشود. این برنامه با افزایش تخمکاندازی، باعث افزایش تولد برهها در گوسفندها میشود.
برنامه فلاشینگ بهاینصورت است که دامها باید 2 هفته قبل از جفتگیری تا 3 هفته بعد از آن با جیرهای مناسب تغذیه شوند. جیره غذایی برای یک میش 50 کیلوگرمی باید حداقل شامل 150 گرم پروتئین خام و 4/3 مگا کالری انرژی قابل متابولیسم باشد. برای تأمین این مقدار انرژی نیاز به استفاده از کنسانتره و اضافهکردن 200 تا 450 گرم دانه غلات روزانه برای هر رأس وجود دارد.
قبل از اجرای برنامه تغذیهای فلاشینگ، بهتر است دامها را به مدت 7 تا 10 روز با خوراک کمارزش تغذیه کنیم.
“`
در این دوره، نباید از یونجه و شبدر استفاده کرد، زیرا این گیاهان میزان بالایی از مواد استروژنی دارند که میتوانند به تولیدمثل آسیب بزنند.
حدود دو هفته قبل از جفتگیری، باید گوسفندان را با یونجه تازه و دانههایی مانند جو تغذیه کرد؛ و سپس میتوان قوچها را به گله وارد کرد. در این مدت، باید تغذیه با علوفه را قطع کرده و از کنسانتره و دانههای پرانرژی استفاده کرد. این نوع تغذیه حدود سه هفته پس از جفتگیری نیز ادامه دارد و بعد از آن میتوان از جیره معمولی برای تغذیه میشها استفاده کرد.
اجرای این نوع جیره (از جیره کم انرژی به جیره پر انرژی) باعث تحریک و شوک برای تخمکگذاری در میش میشود.
در این دوران باید از موادی مانند اوره استفاده نکرد، زیرا این مواد باعث بالا رفتن سطح آمونیاک در خون میشوند و ممکن است شرایط رحم را برای لقاح تخم و اسپرم بد کند.
فلاشینگ در گوسفندان چیست؟
مواد معدنی مانند کبالت، منگنز، سلنیوم، مس و روی اگر به درستی در جیره قرار داده شوند، میتوانند به بهبود تولیدمثل و افزایش نرخ زایمان دوقلویی کمک کنند. بنابراین، میتوان از مکملهای معدنی که در بازار موجود هستند استفاده کرد.
همچنین، بهتر است قبل از فلاشینگ، دامها را علیه بیماری آنتروتوکسمی (بیماری پرخوری گوسفندان) واکسینه کرد. این بیماری جزو اختلالات تغذیهای است و اگر میش را بگیرد، ممکن است برههای ضعیف به دنیا بیاورد.
فلاشینگ در میشهایی که نمره بدنی آنها بین 2 تا 3 است، میزان زایمان دوقلویی را 20 تا 30 درصد افزایش میدهد.
با به کار بردن برنامه درستی از فلاشینگ و شوک تغذیهای، میتوان تولیدمثل گوسفند را تحریک کرد و نرخ دوقلو زایی آن را افزایش داد. با این روش، دامدار میتواند بدون صرف هزینه زیاد، درآمد بیشتری کسب کند.
هورمون رشد گوسفندی:
هورمونها دستهای از مواد طبیعی هستند که در بدن تولید میشوند و به عنوان پیامرسانهای شیمیایی در نقاط مختلف بدن عمل میکنند. این هورمونها فعالیتهای حیاتی مثل رشد، نمو و تولیدمثل را انجام میدهند. یکی از هورمونهای مهم، هورمون رشد یا سوماتوتروپین است. این هورمون به مقدار کم از هیپوفیز ترشح میشود و برای استفاده بیشتر، به بدن دام تزریق میشود.
هورمون رشد گوسفندی تأثیر زیادی بر سرعت رشد، تولید شیر و بهبود بهرهوری غذایی دارد و میتواند سود خوبی برای دامدار ایجاد کند. امروزه این هورمون به شکل مصنوعی و به راحتی در دسترس است و به خاطر تحریک فرایندهای رشد و نمو، به شدت مورد استفاده قرار میگیرد؛ اما نکتهای که باید توجه کرد این است که حدود 7 تا 10 روز قبل از ذبح باید تزریق هورمون رشد را متوقف کرد تا اثرات آن به بدن مصرفکننده منتقل نشود.