“`html
همه چیز در مورد سیاه شدن لثه
رنگ لثه در افراد مختلف به دلیل نژاد و رنگدانه‌های پوست می‌تواند متفاوت باشد. سیاه شدن لثه‌ها و تغییرات دیگر ممکن است به دلیل بهداشت دهان و دندان، مصرف بعضی داروها، سیگار کشیدن و… باشد.
یکی از دلیل‌های تیره شدن لثه‌ها، نوع رنگ دانه‌های طبیعی در بدن افراد است. همان‌طور که رنگ پوست افراد متفاوت است، رنگ لثه‌ها نیز می‌تواند طبیعی متفاوت باشد. در بسیاری از افرادی که پوست کاملاً سفیدی ندارند، ممکن است لثه‌ها لکه‌های تیره داشته باشند یا به طور کلی رنگ صورتی روشنی نداشته باشند.
علت این امر وجود مقدار بالای ملانین در پوست و بافت‌های بدن است. در این صورت، تیره بودن رنگ لثه، درست همانند تیره بودن رنگ پوست، طبیعی تلقی می‌شود.
علت سیاه شدن لثه چیست؟
ملانین: یکی از عوامل تیره شدن رنگ لثه‌ها، جمع شدن ملانین (رنگدانه‌های تیره) در لثه‌ها است. این موضوع بیشتر در افرادی با پوست تیره رخ می‌دهد تا در افرادی با پوست روشن. همچنین ژنتیک هم می‌تواند در تیره شدن رنگ لثه‌ها نقش داشته باشد.
رنگ لثه می‌تواند به طور طبیعی در افراد مختلف متفاوت باشد. بالا بودن میزان ملانین در بدن افراد با پوست تیره‌تر، باعث بوجود آمدن لکه‌های تیره در لثه‌ها یا تیره‌تر شدن رنگ آنها می‌شود. بنابراین تیره بودن رنگ پوست و لثه‌ها به دلیل ملانین بالا، امری طبیعی است.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند باعث تغییر رنگ لثه‌ها شود. سلول‌های تولیدکننده رنگدانه در بدن به نام ملانوسیت (Melanocytes) شناخته می‌شوند. نیکوتین موجود در سیگار تأثیر منفی بر ملانوسیت دارد و باعث تولید بیشتر ملانین می‌شود.
با گذشت زمان، لثه‌ها ممکن است به رنگ قهوه‌ای یا سیاه تغییر کنند. این تغییر رنگ می‌تواند تمام مناطق داخل دهان و لب پایین را تحت تأثیر قرار دهد.
مصرف برخی از داروها: مصرف داروهایی مانند مینوسیکلسن (Minocycline) که برای درمان بیماری‌های عفونی به کار می‌رود و برخی داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است باعث تغییر رنگ لثه‌ها شوند.
این داروها می‌توانند باعث تجمع رنگدانه‌ها در بافت‌ها یا بی‌رنگ شدن آنها شوند. اگر بعد از شروع مصرف دارویی متوجه تغییر رنگ در لثه و دهان خود شدید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید تا داروهای جایگزین برای شما تجویز نماید.
آمالگام (ماده پرکننده دندان): تغییر رنگ ناشی از آمالگام ممکن است در هر بخشی از دهان بروز کند، اما بیشتر در نزدیکی دندان‌های پرشده صورت می‌گیرد. لثه‌ها به رنگ‌های سیاه، خاکستری یا آبی تغییر می‌کنند.
آمالگام ترکیبی از چند فلز است که برای پر کردن دندان‌های پوسیده مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر ذرات این ماده به خارج از ناحیه استفاده شده رانده شوند، می‌توانند به بافت لثه نفوذ کرده و رنگ آن را تغییر دهند.
بیماری نکروز و التهاب لثه: یکی از بیماری‌های عفونی و خطرناک که به لثه‌ها مربوط می‌شود، نکروز بافت لثه‌ای است. این بیماری باعث تخریب بافت‌های زنده نگهدارنده دندان و لثه و همچنین لایه نازک استخوانی فک می‌شود. بنابراین مرگ سلول‌های بافت لثه به دلیل عفونت می‌تواند باعث سیاه شدن لثه‌ها شود.
از علائم آن می‌توان به تب، درد لثه‌ها، بوی بد دهان و خونریزی از لثه اشاره کرد. علل بیماری نکروز می‌تواند شامل سیگار کشیدن، استرس، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، و عفونت‌های دیگر و ایدز باشد. اگر این بیماری‌ها به موقع درمان نشوند، ممکن است به بافت‌های داخلی و استخوان‌ها نفوذ کرده و خطرناک شوند.
برای درمان نکروز حاد لثه معمولاً از آنتی‌بیوتیک یا جراحی برای خارج کردن بافت‌های مرده لثه استفاده می‌شود. عامل دیگری که می‌تواند به تغییر رنگ لثه‌ها منجر شود، التهاب شدید لثه است. این التهاب می‌تواند باعث رشد سریع باکتری‌ها در دهان و لثه شود. التهاب لثه ممکن است به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، استرس، کم‌خوابی یا رژیم نامناسب باشد.
“““html
غذاهای نامناسب می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند.
التهاب حاد لثه باعث می‌شود یک لایه نازک و تیره روی لثه‌ها شکل بگیرد. شستشوی دهان با دهانشویه و رعایت بهداشت دهان و دندان به طور مرتب می‌تواند از بیماری‌های عفونی جلوگیری کند.
بیماری آدیسون: این بیماری بر غدد فوق کلیوی تاثیر می‌گذارد و باعث کمبود هورمون‌ها در بدن می‌شود. افرادی که به بیماری آدیسون مبتلا هستند ممکن است لثه‌ها و لب‌های تیره‌ای داشته باشند.
این بیماری همچنین ممکن است باعث تیرگی در نقاطی از پوست مانند زانوها، بندهای انگشتان، خطوط کف دست و اطراف زخم‌ها شود. مهم‌ترین دلیل این بیماری به سیستم ایمنی بدن مربوط می‌شود. اگر درمان نشود و مقدار هورمون‌ها کم باشد، می‌تواند باعث وضعیت بحرانی و نارسایی غدد فوق کلیوی شود.
علائم این بیماری شامل:
- احساس ضعف و خستگی
- احساس تشنگی بیشتر از حد معمول
- کاهش وزن و بی‌اشتهایی
- کاهش فشار خون تا حد بی‌حالی
- تیرگی رنگ پوست
درمان تیرگی لثه‌ها
روش‌های مختلفی برای درمان تیرگی لثه‌ها وجود دارد که در زیر به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.
درمان لیزری تیرگی لثه: پیشرفته‌ترین روش برای درمان تیرگی لثه استفاده از لیزر است. اگرچه بسیاری از دندانپزشکان از جراحی برای رفع تیرگی استفاده می‌کنند، اما روش مدرن‌تر استفاده از لیزر Waterlase MD است که کاملا غیرتهاجمی است.
در این روش نیازی به تزریق بی‌حسی یا برش لثه نیست و به همین دلیل بیمار کمتر استرس می‌گیرد. تیرگی لثه‌ها به صورتی بدون درد و مطمئن زیاد برطرف می‌شود. این لیزر علاوه بر درمان تیرگی لثه‌ها، کاربردهای دیگری در دندانپزشکی دارد.
جراحی لثه: رایج‌ترین و ساده‌ترین روش برای تغییر رنگ لثه، جراحی است. در این روش، لایه خارجی لثه که باعث تیرگی آن است، برداشته می‌شود. این جراحی بدون درد بوده و به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
در این روش، لایه خارجی لثه یا اپیتلیوم و مقداری از بافت زیرین آن برداشته می‌شود. پس از مدتی، لایه جدیدی روی لثه شکل می‌گیرد که سالم و بدون لکه‌های تیره است.
نتایج جراحی لثه دو تا سه روز بعد از عمل دیده می‌شود. حدود 20 تا 30 درصد از تیرگی لثه طی 5 تا 6 ماه بعد از جراحی باز می‌گردد، اما پس از آن رنگ لثه‌ها ثابت خواهد ماند.
درمان عفونت لثه (پریودنتیت): اگر تغییر رنگ لثه‌ها به خاطر التهاب و عفونت باشد، روش درمان متفاوت خواهد بود. عفونت لثه به بافت‌های اطراف دندان و حتی استخوان‌ها آسیب می‌زند. آغاز بیماری‌های لثه از تشکیل پلاک‌های دندانی است که در آن جرم دندان تجمع می‌یابد.
جرم‌ها برای سلامت دندان بسیار خطرناک هستند و موجب عفونت و تغییر رنگ لثه نیز می‌شوند. روش‌های درمان التهاب و عفونت لثه شامل جرم‌گیری حرفه‌ای توسط دندانپزشک و تمیز کردن عمق ریشه دندان‌ها است. در موارد شدیدتر، بیمار ممکن است نیاز به جراحی لثه داشته باشد.
خوشبختانه روش‌های درمان عفونت لثه در اکثر موارد موفقیت‌آمیز هستند و لثه‌ها به تدریج به رنگ طبیعی خود که صورتی روشن است، بازمی‌گردند.
پیشگیری از تیرگی لثه‌ها
با رعایت نکات و اقدامات زیر می‌توانید از تیرگی لثه‌ها جلوگیری کنید و لثه‌هایی سالم و صورتی داشته باشید.
شستن دهان با دهانشویه: دهان خود را روزانه با یک دهانشویه ضد باکتری تمیز کنید. از استفاده از دهانشویه‌های حاوی الکل خودداری کنید، زیرا باعث خشکی پوست می‌شوند. استفاده از دهانشویه قبل از مسواک زدن یا یک ساعت بعد از آن نتایج خوبی خواهد داشت.
مسواک زدن دو بار در روز: هر روز یک بار صبح و یک بار قبل از خواب دندان‌ها را مسواک بزنید.
“`
تعویض مسواک کهنه: خمیر دندان و مسواک مناسب را انتخاب کنید. بهتر است همیشه از مسواک نرم استفاده کنید و هر دو ماه یک بار مسواک جدیدی تهیه کنید.
استفاده از نخ دندان: برای داشتن دندان‌ها و لثه‌های سالم، به طور مرتب از نخ دندان استفاده کنید. نخ دندان می‌تواند به راحتی ذرات غذا را از بین دندان‌ها خارج کند. خارج کردن این ذرات با مسواک زدن کمی مشکل است.
اجتناب از مصرف نوشابه و کافئین: از مصرف الکل، نوشابه‌های گازدار و کافئین خودداری کنید، چون این نوشیدنی‌ها دارای مقدار زیادی فسفر هستند که می‌تواند کلسیم بدن را کاهش دهد و موجب آسیب به دندان و لثه‌ها شود.
اجتناب از مصرف تنباکو: مصرف تنباکو را ترک کنید زیرا می‌تواند به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب برساند. همچنین، تنباکو می‌تواند باعث سرطان دهان و ریه شود.
ترک سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند لثه‌های شما را تیره کند و منجر به بروز برخی بیماری‌های دیگر شود. سعی کنید سیگار را ترک کنید یا حداقل مصرف آن را کاهش دهید.
مراجعه منظم به دندانپزشک: به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا از مشکلات لثه‌ها جلوگیری شود. پاکسازی منظم نیز خیلی مهم است.
مصرف غذاهای سالم: از غذاهای سالم که شامل ویتامین‌ها، آهن، کلسیم و مواد معدنی هستند، استفاده کنید. این کار به سالم و زیبا ماندن دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.
جلوگیری از بروز استرس: استرس می‌تواند باعث تیره شدن لثه‌ها شود، بنابراین با انجام فعالیت‌های ورزشی، یوگا و استراحت به اندازه کافی از بروز استرس جلوگیری کنید.
استفاده بیشتر از روی و پتاسیم: روی و پتاسیم را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید. برای تقویت سیستم ایمنی بدن، ویتامین C مصرف کنید.
مصرف سپتیلین: می‌توانید سپتیلین، نوعی داروی آیورودا که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند و با عفونت‌های عضلانی مبارزه می‌کند، مصرف کنید. این دارو همچنین در کاهش التهاب موثر است.
مصرف بیشتر امگا۳: مصرف ۳۰۰ میلی‌گرم اسید چرب امگا۳ در روز به مدت ۱۲ هفته می‌تواند به کاهش خونریزی لثه‌ها کمک کند. برخی تحقیقات نشان داده که امگا۳ ممکن است از پریودنتایتیس مزمن جلوگیری کند.
استفاده از انگور فرنگی: مصرف انگور فرنگی هندی (آمله) یا قرص‌های آن می‌تواند به بهبود سلامت دهان و دندان کمک کند.
اکسیژن درمانی: اکسیژن درمانی برای موارد مزمن سیاهی لثه پیشنهاد می‌شود. این روش می‌تواند به سالم و زیبا ماندن لثه‌ها کمک کند.
استفاده از درخت سماق: می‌توانید از روش‌های طبیعی دیگری مانند استفاده از درخت سماق (با پوست بیرونی شاخه‌ها مسواک کنید)، مر حجازی (به عنوان پودر دندان) و بومادران (گل‌ها یا برگ‌های آن را بر روی دندان‌ها بگذارید) برای پیشگیری از تیره شدن لثه‌ها استفاده کنید.
استفاده از دم‌کرده چای سیاه: چای سیاه به کاهش تورم و التهاب لثه‌ها کمک می‌کند. آب را بجوشانید و یک کیسه چای سیاه در آن قرار دهید. کمی صبر کنید تا خنک شود، سپس آن را بر روی دندان‌ها ماساژ دهید. همچنین می‌توانید چای سیاه بنوشید؛ هر دو به درمان سیاهی لثه کمک می‌کنند.
مواد غذایی که سبب ایجاد لکه‌هایی بر روی دندان‌ها می‌شود:
- غذاها و نوشیدنی‌های شیرین
- مواد غذایی حاوی رنگ مصنوعی
- قهوه و چای
- شراب قرمز و مشروبات الکلی
- آب میوه‌های تیره
- مرکبات و آب مرکبات
- سس‌های تیره، مانند سس سویا و سس گوجه‌فرنگی
برخی از غذاها می‌توانند به تقویت مینای دندان و جلوگیری از تغییر رنگ آنها کمک کنند. غذاهایی که غنی از فیبر هستند می‌توانند باکتری‌ها و پلاک‌های دندان را پاک کنند. برخی دیگر از مواد غذایی همچنین می‌توانند مانعی برای ایجاد پلاک تشکیل دهند یا شامل مواد شیمیایی هستند که به خنثی کردن اسیدهایی که مینای دندان را تضعیف می‌کنند، کمک می‌نمایند.
غذاهایی که به جلوگیری از تغییر رنگ لثه و دندان کمک می‌کنند
- سبزیجات برگ سبز مانند کلم، اسفناج و کلم بروکلی
- پنیر و ماست تخمیر شده
- میوه‌ها و سبزیجات با فیبر بالا، مانند سیب، آلو، گلابی و کرفس
- غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان‌های خاص، از جمله هویج، زنجبیل و سیر
- دانه‌ها و غلات کامل
- آجیل
همچنین بخوانید: