“`html
راهنمای کاشت شوید
شوید یک گیاه از خانواده چتریان یا Umbelliferae است و نام علمی آن Anethum graveolens L. می‌باشد. این گیاه بومی جنوب اروپا بوده و یکی از سبزی‌های فصل خنک است. شوید گیاهی یکساله یا دوساله است که برگ‌های آن به گونه‌ای بلند و باریک است و به شکل رشته‌ای پر مانند رشد می‌کند.
شوید گیاهی است که می‌تواند تا ۱ متر ارتفاع بگیرد و نوعی از بذر این گیاه وجود دارد که به روش کاشت بذر انجام می‌شود و این بهترین روش برای کاشت شوید است.
یکی از کاربردهای معمول این گیاه استفاده از برگ‌های آن به صورت تازه و خشک شده است که به عنوان چاشنی در غذاها استفاده می‌شود. شوید یکی از گیاهان کشت بهاره است.
ویژگی‌های گیاهی شوید
شوید گیاهی یکساله است که می‌تواند به ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر تا یک متر (گاهی بیشتر) برسد. ریشه این گیاه راست، مخروطی و سفید رنگ است و طول آن بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر متغیر است. ساقه آن بی‌کرک و استوانه‌ای شکل است و خطوطی به صورت طولی دارد.
برگ‌های آن کوچک، بی‌کرک و با بریدگی‌های نازک و نخی شکل هستند. گل‌ها کوچک و زرد رنگ هستند و در انتهای ساقه‌های اصلی و فرعی به صورت چترهایی به قطر ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر ظاهر می‌شوند. میوه این گیاه شکل فندقه‌ای دارد که ۵ تا ۶ میلی‌متر طول، ۳ تا ۴ میلی‌متر عرض و ۰.۵ تا ۱ میلی‌متر ضخامت دارد و رنگ آن قهوه‌ای تیره است.
نیازمندی‌های اکولوژیکی شوید
شوید یک گیاه مدیترانه‌ای است و در بسیاری از نقاط دنیا رشد می‌کند. برای رشد این گیاه، به ویژه در زمان گلدهی و میوه‌دهی، به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. این گیاه به سرما حساس نیست و بذر آن در دماهای پایین نیز می‌تواند جوانه بزند. دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذر ۸ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد است. دوره رشد این گیاه نسبتا کوتاه است و از زمان کاشت بذر تا زمان رسیدن میوه‌ها ۱۰۰ تا ۱۲۰ روز طول می‌کشد.
اگر بذرهای کاملاً رسیده در محیط مناسبی نگهداری شوند، می‌توانند به مدت دو تا سه سال قدرت جوانه‌زنی خوبی داشته باشند. شوید را تقریباً در هر نوع خاکی می‌توان کشت کرد، به جز خاک‌های خیلی سبک یا خالی از مواد مغذی و خاک‌های سنگین و رسی. خاک‌های مناسب برای کشت شوید، خاک‌هایی با بافت متوسط و رطوبت کافی هستند. این گیاه قبل از گلدهی رشد سریعی دارد و در طول رشد به مقادیر زیادی آب نیاز دارد.
آماده‌سازی خاک برای کاشت شوید
شوید به خاکی مناسب و عاری از علف هرز نیاز دارد. سطح خاک باید نرم و متراکم باشد تا جوانه‌زنی بذر به خوبی انجام شود. در پاییز باید زمین شخم زده شده و مقداری کود ازت به همراه تمامی کودهای فسفر و پتاس به خاک اضافه شود. سپس در اواخر اسفند با انجام دیسک مناسب، باید سله‌ها شکسته و خاک‌ها خرد شود و زمین برای کشت آماده گردد. به دلیل کوچک بودن بذر گیاه، خاک سطحی باید نرم و متراکم باشد تا بذر به خوبی قرار گیرد. بنابراین قبل از کاشت، انجام غلتکی سبک توصیه می‌شود تا خاک متراکم شود و پس از کاشت، غلتک سبک دیگری برای تماس بهتر بذر با خاک لازم است تا جذب آب و مواد غذایی سریع‌تر انجام شود.
تاریخ و فواصل کاشت شوید
شوید را می‌توان مانند اکثر گیاهان یکساله با دیگر گیاهان به صورت تناوبی کشت کرد. اگر شوید برای استفاده از قسمت سبز آن کاشته شود، می‌توان بعد و قبل از آن هر نوع گیاهی را کشت کرد. شوید را می‌توان با برخی دیگر از گیاهان کشت کرد…
“““html
از گیاهان دو ساله که دارای اسانس هستند مانند زیره سیاه دو ساله و مریم گلی کبیر می‌توان به صورت مخلوط کاشت. همچنین کشت شوید با غلات به صورت تناوبی مناسب است. زمان و نحوه کاشت شوید بسته به این دارد که آیا می‌خواهید از بذرها یا خود گیاه استفاده کنید.
اگر هدف شما تهیه بذر و استخراج اسانس از گیاه است، نباید کشت مخلوط انجام دهید و زمان مناسب برای کاشت شوید اوایل بهار (اواخر اسفند) خواهد بود. ولی اگر بخواهید شوید را به عنوان ادویه و سبزی استفاده کنید، می‌توانید از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت بکارید و کشت مخلوط نیز امکان‌پذیر است. عمق بذر مناسب 5/1 تا 2 سانتی‌متر است و اگر هدف استفاده از خود گیاه به عنوان ادویه باشد، فاصله ردیف‌ها باید 12 سانتی‌متر باشد؛ اما برای استخراج اسانس، فاصله بین ردیف‌ها 24 سانتی‌متر مناسب‌تر است. مقدار بذر لازم برای هر هکتار 12 تا 20 کیلوگرم است و تعداد بذرها در هر متر طول ردیف باید بین 100 تا 200 عدد باشد.
روش کاشت شوید
شوید را می‌توان به صورت کرتی یا ردیفی کشت کرد. برای تولید حداکثر اسانس، بهتر است به طور ردیفی کشت شود. از آنجایی که بذرها کوچک هستند، خاک سطح باید ریز و متراکم باشد. پس از کاشت، استفاده از غلتک سبک ضروری است تا بذرها با خاک تماس پیدا کنند و جوانه‌زنی و سبز شدن سریع‌تر شود. پس از کاشت، باید زمین را بلافاصله آبیاری کنید.
روش کاشت شوید در باغ و باغچه
در ابتدا، کرت را متناسب با مقدار بذرهایی که می‌خواهید بکارید آماده کنید. زیر و رو کردن خاک باعث رشد بهتر گیاه می‌شود. سپس کرت را آبیاری کنید. بذر شوید باید در عمق نیم سانتی‌متری از سطح خاک کاشته شود. بعد از کاشت، مقداری خاک روی آن بریزید و خاک را مرطوب کنید.
روش کاشت شوید در گلدان
گلدانی مناسب با مقدار بذرها تهیه کنید و دقت کنید که زهکشی گلدان به خوبی انجام شده باشد. خاک را داخل گلدان بریزید و بذر را در عمق نیم سانتی‌متری از سطح خاک بکارید، سپس به گلدان آب دهید و آن را به جایی با نور مناسب منتقل کنید.
روش داشت شوید
در طول رویش گیاه، مبارزه با علف‌های هرز ضروری است. یک تا دو هفته قبل از کاشت شوید، می‌توان از علف‌کش مرکازین به مقدار 3/4 تا 5/5 کیلوگرم در هکتار برای از بین بردن علف‌های هرز استفاده کرد. قبل از کاشت بذر، می‌توان از علف‌کش مالوران به مقدار ۴ تا ۵ کیلوگرم در هکتار به صورت محلول‌پاشی استفاده کرد. وقتی که ارتفاع بوته به 10 تا 12 سانتی‌متر رسید، از علف‌کش آفالون به مقدار دو کیلوگرم در هکتار استفاده کنید. اما اگر هدف شما استفاده از گیاه به عنوان سبزی یا ادویه است، نباید علف‌کش مالوران در این مرحله (ارتفاع 10 تا 12 سانتی‌متر) استفاده شود زیرا زمان برداشت محصول باید قبل از شروع ساقه‌زنی باشد. آفات اصلی شوید شامل شته‌ها هستند که می‌توان برای کنترل آنها از فوسدرین (phosdrin) به مقدار 1/0 تا 2/0 درصد استفاده کرد. یکی از بیماری‌های قارچی که ممکن است روی شوید اثر بگذارد، لکه سیاه است که می‌توان از قارچ‌کش‌های فوندازول 1/0 درصد، دیتان 2/0 درصد یا کاپتیال به صورت محلول‌پاشی قبل و بعد از گلدهی استفاده کرد.
برداشت شوید
زمان و روش برداشت محصول به نوع استفادۀ شما از گیاه بستگی دارد. زمان مناسب برای برداشت پیکر رویشی (به عنوان سبزی و ادویه) قبل از ساقه‌زنی است. با کمی تأخیر، یعنی از آغاز ساقه‌زنی نیز می‌توان محصول را برداشت کرد. گیاهان باید حداکثر از فاصله 25 تا 35 سانتی‌متر برداشت شوند.
“`
برای برداشت گیاه شوید از سطح زمین، باید پس از جمع‌آوری آنها، آنها را خشک کرد تا به عنوان ادویه استفاده شوند. این کار می‌تواند در فضای آزاد یا با استفاده از خشک‌کن‌های الکتریکی در دمای 40 تا 50 درجه سانتی‌گراد انجام شود. مقدار محصول خشک‌شده شوید تقریباً بین 0.3 تا 0.5 تن در هکتار است، که برای به‌دست آوردن این مقدار، نیاز به 4 تا 6 تن گیاه تازه داریم.
اگر هدف از کشت شوید، استخراج اسانس از بذرها یا خود گیاه باشد، باید زمانی اقدام به برداشت محصول کنیم که میزان اسانس بیشترین مقدار خود را داشته باشد. میزان اسانس در گیاه به تدریج از زمانی که ساقه‌ها شروع به رشد می‌کنند افزایش می‌یابد و تا زمان گلدهی به حداکثر می‌رسد. (لازم به ذکر است که از زمان رویش بذر تا ساقه‌دهی تقریباً 35 تا 40 روز طول می‌کشد و از زمان رویش تا گلدهی 50 تا 70 روز به طول می‌انجامد، همچنین از زمان گلدهی تا تشکیل میوه نیز 40 تا 45 روز طول می‌کشد.) برای استخراج اسانس از گیاه، بهتر است قسمت بالای گیاه به ارتفاع 20 تا 25 سانتی‌متر بریده شود. برداشت این گیاه می‌تواند به صورت دستی یا با ماشین انجام شود. مقدار عملکرد گیاه تازۀ شوید بین 15 تا 25 تن در هکتار است که از آن می‌توان 40 تا 80 کیلوگرم اسانس استخراج کرد.
اگر هدف جمع‌آوری بذر باشد، این کار می‌تواند در یک یا دو مرحله انجام گیرد. جمع‌آوری در دو مرحله معمولاً ضایعات بیشتری دارد و بنابراین، برداشت در یک مرحله مناسب‌تر است. در برداشت یک مرحله‌ای، پس از رسیدن میوه‌های چترهای اصلی، باید تمامی چترها را جمع‌آوری کرد. بعد از خشک شدن، آنها را بوجاری و پاک می‌کنند. در روش دو مرحله‌ای: در اوایل تشکیل میوه، گیاهان را از قسمت بالا به طول 30 تا 40 سانتی‌متر می‌برند و پس از مدتی که روی زمین قرار گرفتند، آنها را جمع‌آوری می‌کنند (این کار معمولاً با ماشین انجام می‌شود). مقدار محصول بذر نیز بین 0.7 تا 1.8 تن در هکتار است که از این مقدار 20 تا 40 کیلوگرم اسانس نیز به‌دست می‌آید.
برای اطلاعات بیشتر:
