اولین کمک‌ها در مقابل هر نوع مسمومیت
مسمومیت به انواع داروها به یک شکل نیست. بعضی از داروها بلافاصله بعد از مصرف، مسمومیت ایجاد می‌کنند. برای مثال، اگر دارویی به اشتباه به جای عضله، در رگ تزریق شود، ممکن است خطرناک باشد. اما بعضی دیگر از داروها کم‌کم در بدن جمع می‌شوند (مثل استامینوفن) و وقتی مقدار آنها زیاد می‌شود، باعث مسمومیت می‌شوند.
مسمومیت به معنی احساس ناخوشی، آسیب یا مرگ به دلیل بلع، استنشاق، تماس یا تزریق انواع داروها، مواد شیمیایی، سموم یا گازها. بسیاری از مواد – مانند داروها و مونوکسید کربن – فقط وقتی که در غلظت‌ها یا دوزهای بالاتر از حد مجاز باشند، سمی هستند. برخی داروها که خوراکی نیستند تنها در صورت بلعیدن خطرناک می‌شوند. این نوع مسمومیت در کودکان بیشتر خطرناک است. نحوه برخورد با فردی که ممکن است مسموم شده باشد بستگی به موارد زیر دارد:
علائم فرد
سن فرد
نوع و مقدار ماده مسموم‌کننده
چه زمانی باید به مسمومیت مشکوک شویم؟
علائم و نشانه‌های مسمومیت ممکن است باعث شوند که شما در تشخیص مسمومیت از بیماری‌های دیگر مثل تشنج، سکته مغزی، واکنش به انسولین، یا مسمومیت با الکل دچار اشتباه شوید. برخی علائم و نشانه‌های مسمومیت شامل موارد زیر هستند:
- سوزش یا قرمزی در اطراف دهان و لب
- تنفس غیرعادی
- استفراغ
- دشواری در تنفس
- خواب آلودگی
- گیجی یا تغییر در وضعیت ذهنی
اگر به مسمومیت مشکوک هستید، به نشانه‌ها و سرنخ‌هایی مثل بطری‌ها یا بسته‌های خالی دارو، قرص‌های پراکنده، لکه‌ها و بوهای خاص دارویی روی فرد یا اشیاء نزدیک توجه کنید. در مورد کودکان، احتمال بدهید که ممکن است هر نوع دارو، چه خوراکی و چه غیرخوراکی را خورده باشند.
چه زمانی باید برای کمک تماس بزنیم؟
اگر فرد مورد نظر علائم زیر را دارد:
خواب آلود یا بیهوش
مشکل در تنفس یا قطع تنفس
بیقراری یا آشفتگی غیرقابل کنترلی
تشنج
سابقه مصرف داروی اشتباه یا مصرف دارو با دوز بالا دارد. فرد پایدار است و هیچ علامتی ندارد.
پس از آمدن امدادگران، برای توصیف علائم، سن، وزن، داروهایی که مصرف می‌کند و هر اطلاعات دیگری که درباره فرد مسموم دارید، آماده باشید. سعی کنید میزان مصرف و مدت زمانی که فرد دارو را مصرف کرده است، در نظر بگیرید. در هنگام حضور نیروهای امدادگر، اگر ممکن است، بطری دارو، بسته دارو یا سایر ظروف مشکوک را آماده کنید تا آنها بتوانند عوامل مسمومیت را بررسی کنند. منتظر نمانید تا علائم مسمومیت ظاهر شوند. اگر به مسمومیت مشکوک شدید، با اورژانس (شماره 115) تماس بگیرید. اگر شک دارید که داروی مصرف شده خطرناک است یا خیر، با مرکز اطلاعات داروها و سموم (شماره 1490) تماس بگیرید.
اقدامات زیر را تا رسیدن کمک انجام دهید:
اگر دارویی که خورده شده موجب مسمومیت است، هر چیزی که در دهان فرد باقی مانده را خارج کنید. اگر جعبه دارو در دسترس است، طبق توضیحات آن اقدام کنید.
اگر مسمومیت با داروی موضعی بوده، پوست را به مدت 15 تا 20 دقیقه بشویید.
دارویی که چشم را آسیب زده را به آرامی با آب سرد یا ولرم به مدت 20 دقیقه یا تا رسیدن کمک بشویید.
اگر مسمومیت با داروهای استنشاقی است، فرد را به هوای تازه ببرید.
شخص را مجبور به استفراغ نکنید؛ زیرا این کار گاهی می‌تواند وضعیت بیمار را بدتر کند. اما اگر فرد استفراغ کرد، برای جلوگیری از خفگی، سر او را به پهلو بگردانید.
اگر فرد هیچ نشانه‌ای از زندگی مانند حرکت، نفس کشیدن یا سرفه نشان نداد، احیای قلبی تنفسی (CPR) را شروع کنید.
یکی را بفرستید تا بطری‌های قرص، بسته‌ها یا ظروف دارای برچسب و هر گونه اطلاعات دیگر درباره داروها را جمع‌آوری کند تا با تیم آمبولانس بفرستند.
منبع : آزمایشگاه نوبل