“`html
کاربرد نوار مغز
الکتروانسفالوگرافی یا نوار مغزی چیست؟
-
«نوار مغزی» فعالیتهای غیرطبیعی در امواج مغزی را نشان میدهد.
در این فرآیند، الکترودهایی که از صفحات فلزی کوچک ساخته شدهاند، بر روی پوست سر قرار میگیرند و به وسیله سیمهای نازک متصل میشوند. - این الکترودها، فعالیت الکتریکی ناشی از فعالیت سلولهای مغزی را ثبت میکنند.
- این سیگنالهای الکتریکی تقویت میشوند و به صورت منحنیهایی روی یک صفحه نمایش یا نوارهای کاغذی دیده میشوند. پزشک این منحنیها را تحلیل میکند.
- در کنار الکتروانسفالوگرافی، ممکن است آزمایشهایی برای بررسی فعالیت مغز در پاسخ به محرکهای بینایی، شنوایی یا لمسی نیز انجام شود.
امواج طبیعی مغز کدامند؟
- نوار مغزی الگوهای مختلف فعالیت الکتریکی مغز را نشان میدهد. امواج طبیعی اصلی شامل ریتمهای آلفا، بتا، تتا و دلتا هستند. امواج آلفا با فرکانس ۸ تا ۱۲ چرخه در ثانیه ایجاد میشوند و وقتی فرد چشمانش را ببندد، ظاهر میشوند.
- این امواج معمولاً وقتی که فرد چشمانش را باز کند یا روی چیزی تمرکز کند، ناپدید میشوند.
- امواج بتا با فرکانس ۱۳ تا ۳۰ چرخه در ثانیه به وجود میآیند و معمولاً با اضطراب یا افسردگی مرتبط هستند. امواج تتا با فرکانس ۴ تا ۷ چرخه در ثانیه در بیشتر کودکان و نوجوانان دیده میشود.
- امواج دلتا با فرکانس ۰.۵ تا ۳.۵ چرخه در ثانیه در خواب ظاهر میشوند و معمولاً فقط در کودکان کمسن و سال مشاهده میشوند. در طول نوار مغزی، حدود ۱۰۰ صفحه از فعالیت مغز ثبت میشود.
- این امواج به دقت مورد بررسی قرار میگیرند و تغییرات ناگهانی انرژی و پاسخ به محرکها مانند نور نیز مورد توجه قرار میگیرد.
نوار مغزی در چه مواقعی درخواست میشود؟
- نوار مغزی برای بررسی مشکلات مختلف مغز مانند بیماری صرع استفاده میشود. در این بیماری، فعالیت تشنجی به شکل امواج سریع در نوار مغزی مشاهده میشود. در بیمارانی با آسیبهای مغزی ناشی از سکته یا تومور، امواج به شکل غیرمعمولی آهسته هستند.
- این آزمایش همچنین برای تشخیص بیماریهای دیگری که بر فعالیت مغز تأثیر میگذارند، مانند بیماری آلزایمر یا اختلال خواب به نام نارکولپسی استفاده میشود.
- الکتروانسفالوگرافی میتواند برای بررسی فعالیت کلی مغز (مثلاً بعد از ضربه به سر یا مسمومیت با داروها) نیز به کار رود.
- همچنین ممکن است برای نظارت بر وضعیت خونرسانی به مغز در حین بعضی جراحیها از نوار مغزی استفاده شود. پزشک شما ممکن است به دلایل دیگری نیز پیشنهاد انجام این آزمایش را بدهد.
آیا گرفتن نوار مغز خطری هم دارد؟
- نوار مغزی سالهاست که انجام میشود و بهعنوان آزمایش بیخطر و ایمن شناخته شده است. الکترودها تنها فعالیت الکتریکی را ثبت میکنند و برای بیمار هیچ دردی ایجاد نمیکنند. بیمار در حین انجام این آزمایش کاملاً راحت است و هیچ خطر شوک الکتریکی وجود ندارد.
- در موارد نادر، الکتروانسفالوگرافی ممکن است به بروز تشنج در بیماران مبتلا به اختلالات تشنجی منجر شود. این به دلیل تابش نورهای چشمکزن یا درخواست از بیمار برای تنفس عمیق است که ممکن است در برخی افراد حمله ایجاد کند.
- اگر تشنجی رخ دهد، پزشک بلافاصله به کمک بیمار میشتابد و مشکل را برطرف میکند. همچنین ممکن است بسته به شرایط خاص شما، خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد، بنابراین بهتر است قبل از انجام آزمایش، با پزشک خود صحبت کنید.
“““html
است پیش از انجام این آزمایش نگرانیهای خود را با پزشکتان در میان بگذارید. برخی عوامل یا شرایط ممکن است نتایج نوار مغزی بیمار را مختل کنند.
پیش از گرفتن نوار مغز چه کار باید بکنم؟
- پزشکتان پیش از انجام آزمایش توضیحات لازم را به شما خواهد داد و از شما خواهد خواست که هر پرسشی در این زمینه دارید از وی بپرسید.
- ممکن است پیش از انجام آزمایش از شما خواسته شود تا یک فرم رضایتنامه را امضا کرده و کتبا اجازه انجام این کار را به پزشکتان بدهید.
- حتما متن رضایتنامه را کاملا بخوانید و در مورد هر نکته مبهمی که به نظرتان رسید سوال کنید. شب قبل از گرفتن نوار، سر خود را با شامپو بشویید، اما از نرمکننده، ژل، اسپری مو یا سایر محصولات آرایشی بهداشتی مو استفاده نکنید.
- نام تمام داروهای مصرفی خود را حتی داروهای گیاهی، مکملها یا داروهایی که نیاز به نسخه پزشک ندارند، با پزشک خود درمیان بگذارید.
- اگر پزشک از شما خواسته است مصرف دارویی را به دلیل تداخل با تفسیر نوار مغزی قطع کنید، مصرف آن را در زمان انجام تست قطع کنید اما هرگز بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارویی را قطع نکنید.
- از مصرف غذاها یا نوشیدنیهای حاوی کافئین مانند چای و قهوه از ۱۲ ساعت قبل از گرفتن نوار مغز پرهیز کنید. ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که شب قبل از انجام آزمایش کمتر از شبهای قبل بخوابید.
- گاهی اوقات لازم است نوار مغز در هنگام خواب از بیمار گرفته شود، در این صورت بزرگسالان نباید شب قبل بیشتر از ۴ یا ۵ ساعت و خردسالان بیشتر از ۵ تا ۷ ساعت خوابیده باشند. شب قبل و روز انجام آزمایش حتما غذای کافی میل کنید تا کاهش قند خون سبب اختلال در نوار مغز شما نشود.
نوار مغز چگونه گرفته میشود؟
- معمولا برای گرفتن نوار مغز از بیمار خواسته میشود روی یک صندلی راحت نشسته یا روی تخت دراز بکشد. سپس ۱۶ تا ۲۵ الکترود با استفاده از خمیری مخصوص به پوست سر شما چسبانده میشوند یا کلاه خاصی که تمام الکترودها به آن وصل هستند روی سر شما قرار داده میشود.
- از شما خواسته میشود که چشمهای خود را ببندید و کاملا راحت و بیحرکت در جای خود ثابت بمانید. هنگامی که ثبت نوار آغاز شد، نباید حتی حرکتی مانند بلع آب دهان یا پلک زدن داشته باشید.
- با دادن وقفههایی در زمان ثبت نوار به شما این امکان داده خواهد شد که کمی استراحت کرده و در جای خود کمی جابجا شوید. وقتی که ثبت نوار در حالت استراحت به پایان رسید، با وارد کردن محرکهای مختلف، فعالیت مغزی در شما برانگیخته میشود.
- مثلا ممکن است از شما خواسته شود که به مدت سه دقیقه نفسهای عمیق و سریع بکشید یا نور درخشانی به چشمان شما تابانده شود. این آزمایش معمولا توسط تکنسینهای آموزشدیده انجام شده و حدودا ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت به طول میانجامد. در صورتیکه برای بررسی اختلالات خواب مورد آزمایش قرار میگیرید، ممکن است آزمایش شما هنگامی که به خواب رفتهاید انجام شود.
پس از گرفتن نوار چه میشود؟
- پس از پایان کار، الکترودها از سر شما جدا شده و خمیر مخصوص با آب گرم یا استون و… از سر شما پاک میشود.
- اگر برای انجام آزمایش داروی خوابآور به شما داده شد، ممکن است نیاز داشته باشید تا پس از رفع اثر دارو استراحت کرده و از یک همراه برای رساندن شما به منزل کمک بگیرید.
- تا زمانی که تحت تأثیر داروهای خوابآور هستید از رانندگی اجتناب کنید. ممکن است پوست شما در محل اتصال الکترودها کمی قرمز یا ملتهب شود که پس از چند ساعت کاملا برطرف خواهد شد.
- پزشکتان به شما خواهد گفت که چه زمانی دوباره مصرف داروهایی را که برای انجام آزمایش قطع کرده بودید از سر گیرید. لطفا توجه داشته باشید که بسته به شرایط شما و صلاحدید پزشکتان ممکن است هر یک از مراحل فوق به صورت متفاوتی انجام شوند.
همچنین بخوانید:
سایت رضیم
“`